Η Ελλάδα αργοπεθαίνει: Δημογραφικός μαρασμός και η ανάγκη σύνδεσης της οικονομίας με την ηθική

Η Ελλάδα αργοπεθαίνει! Οι μνημονιακές πολιτικές δεν έφεραν μόνο φτωχοποίηση των Ελλήνων, σκληρά δημοσιονομικά μέτρα, έλλειμμα βιομηχανικής παραγωγής, μετανάστευση λαμπρών μυαλών και σοβαρά προβλήματα στον τομέα της υγείας. Ίσως το χειρότερο που «κόμισαν», είναι ο δημογραφικός  μαρασμός.

Αυτό τονίζει στο CNN GREECE o Γιάννης Υφαντόπουλος, Καθηγητής Οικονομικών Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, βαθύς γνώστης των οικονομικών της υγείας αλλά και της κοινωνικής πολιτικής. Η είδηση ότι η Ελλάδα δεν γεννά αλλά γερνά επικίνδυνα –με ό,τι αυτό σημαίνει για την οικονομία, το ασφαλιστικό και την αγορά εργασίας- έχει ακουστεί τελευταία ιδιαίτερα, ο καθηγητής Υφαντόπουλος όμως με αδιάσειστα στοιχεία, τεκμηριώνει το γεγονός, ότι η χώρα μας πλέον, έχει περάσει σχεδόν απέναντι: Αργοπεθαίνει! 

«Η παραγωγή και οι επενδύσεις στα χρόνια της κρίσης μειώθηκαν, η ανεργία και τα δημοσιονομικά ελλείμματα αυξήθηκαν, δημιουργώντας πολλές επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία των χαμηλότερων κυρίως κοινωνικών τάξεων», σημειώνει ο καθηγητής και συνεχίζει:

Φτωχοποίηση & αναποτελεσματικό ΕΣΥ

«Τα χρόνια προβλήματα της αναποτελεσματικότητας του ΕΣΥ επιδεινώθηκαν δημιουργώντας ταυτόχρονα προκλητικές ανισότητες στην πρόσβαση των πολιτών στο σύστημα υγείας. Οι συνεχείς και ανεξέλεγκτες μειώσεις των δημοσίων δαπανών υγείας οδήγησαν στη φτωχοποίηση του ΕΣΥ. Η «ψαλίδα» ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους αυξήθηκε. Τα μακροοικονομικά υποδείγματα των διεθνών οργανισμών προέβλεπαν μια συνεχή αναπτυξιακή πορεία για την Ελλάδα αμέσως μετά την υιοθέτηση των εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων που πρότεινε η Τρόικα στο πρώτο και δεύτερο μνημόνιο. Ωστόσο η προσφιλής ανάκαμψη άργησε να έλθει στη χώρα μας. Αντίθετα η ύφεση επέφερε σημαντικές και ανεξέλεγκτες μειώσεις στις δαπάνες υγείας και της φαρμακευτικής περίθαλψης οι οποίες οδήγησαν στην μείωση των δεικτών υγείας και στην προκλητική αύξηση της βρεφικής θνησιμότητάς από 2,7 το 2008 στο 4,2 το 2016. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με τις συνθήκες διαβίωσης, κατοικίας,  διατροφής, εκπαίδευσης, τρόπου ζωής, και περιβάλλοντος.

Δραματική αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας

Επομένως η αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας αντικατοπτρίζει την σημαντική επιδείνωση σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας, της παιδείας μας, του  κοινωνικού και υγειονομικού μας συστήματος. Τα προσδοκόμενα έτη υγιούς επιβίωσης μειώθηκαν μέσα σε μια οκταετία (2006-2014)  κατά 2,5 χρόνια στους άνδρες και 3,5 χρόνια στις γυναίκες άνω των 65 ετών. Η «Ελλάδα αργοπεθαίνει».

Το 2008 υπήρχε σημαντική υπεροχή των γεννήσεών έναντι θανάτων κατά 10.323 γεννήσεις σε σχέση με τους θανάτους, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μια μακροχρόνια βιωσιμότητα στο ασφαλιστικό μας σύστημα.

Σχεδόν 36.000 θάνατοι περισσότεροι από τις γεννήσεις το 2017

Η οικονομική κρίση έφερε τον «δημογραφικό μαρασμό» του πληθυσμού μας. Το 2017 υπερτερούν οι θάνατοι έναντι των γεννήσεων κατά 35.948 περισσότερους θανάτους. Οι στατιστικές της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ανάγλυφα τη δημογραφική συρρίκνωση της Χώρας μας. Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα οι απόγονοί μας θα αναπολούν και θα λένε ….. «κάποτε υπήρχε μια ηλιόλουστη χώρα που την έλεγαν Ελλάδα».

Αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις για τις οποίες γίνεται μεγάλη συζήτηση, ο καθηγητής Υφαντόπουλος τονίζει ότι δυστυχώς δεν μετρήθηκαν οι κοινωνικές επιπτώσεις αυτών και προσθέτει:

«Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια, δεν θα πρέπει να αξιολογηθούν μόνο με στενά λογιστικά κριτήρια. Οι συνεχείς μειώσεις των δαπανών υγείας δεν έφεραν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Τα κοινωνικά δεινά είναι περισσότερα από τα οφέλη. Υπάρχουν βέβαια θετικές ενδείξεις που έχουν επιτευχθεί στο διπλογραφικό σύστημα των νοσοκομείων (συμβολή στη διαφάνεια), στην υιοθέτηση των ΚΕΝ (αποτελεσματικότητα) και στην ηλεκτρονική συνταγογράφιση. Ωστόσο, αυτό που δεν έχει αξιολογηθεί ακόμα είναι οι κοινωνικές επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων.

Γιατί η Πορτογαλία και η Ιρλανδία τα κατάφεραν;

Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με τις άλλες χώρες των μνημονίων. Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία επέτυχαν το 110% των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων υιοθετώντας μια ευρεία πολιτική συναίνεση ανάμεσα στα κόμματα. 

Η συνέχεια και συνέπεια στην υιοθέτηση των μέτρων επέφερε τα προσδοκώμενά αποτελέσματα για την έξοδο από την κρίση. Η Ακαδημαϊκή κοινότητα στη Χώρα μας έχει τα κατάλληλα εργαλεία μέτρησης και αξιολόγησης των κοινωνικών επιπτώσεων των μνημονικών μέτρων και μπορεί να προσφέρει προς την θετική κατεύθυνση».

Τέλος, ο καθηγητής Γιάννης Υφαντόπουλος συμφωνεί με την πρόταση του Νομπελίστα Αμάρτυα ο οποίος αναφέρεται στην ισχυρή σχέση οικονομίας και ηθικής (τυχαίο άραγε;) ως η πλέον ενδεδειγμένη λύση για το τέλος της κρίσης.

Ηθική στην οικονομία:  η λύση της κρίσης;

Υπογραμμίζει ο συνομιλητής μας:

«Ενδεικτική αναφορά αξίζει να γίνει στον καθηγητή Αμάρτυα Σεν (βραβείο Νόμπελ 1998) ο οποίος στις οικονομικές του αναλύσεις προσφέρει μια ολική δέσμη κριτηρίων για την επίλυση των κρίσεων γιατί συνδυάζει την οικονομία με την ηθική.

Στις μελέτες του έδειξε τη στενή σχέση μεταξύ ελευθερίας, ευημερίας, οικονομικής ανάπτυξης και δημοκρατικών θεσμών. Το σύστημα αξιών υποστήριξε, συμβάλλει καθοριστικά στη παραγωγικότητα και στην πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη μιας χώρας. Επιπλέον έδειξε την αλληλεξάρτηση μεταξύ υγείας και ανοικτών δημοκρατικών και κοινωνικών συστημάτων. Επομένως οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να αξιολογούνται με ολιστικά κριτήρια που συνεκτιμούν την οικονομική ευημερία με την δημοκρατία την ευζωία και την ποιότητα ζωής των πολιτών».

Σχολιάζοντας τέλος την … κληρονομιά των Μνημονίων, ο καθηγητής Υφαντόπουλος, επισημαίνει προς το CNN Greece:

«Τα μνημόνια είχαν κυρίως φοροεισπρακτικά μέτρα και αγνόησαν τις ολικές επιπτώσεις των μέτρων στην οικογένεια που αποτελεί το κύτταρο της κοινωνίας. Η αύξηση της ανεργίας των νέων που έφθασε κατά τη διάρκεια της κρίσης σε ποσοστά υψηλότερα του 56%, σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα και την μείωση των κοινωνικών και υγειονομικών δαπανών οδήγησε στο «σύνδρομο καθυστέρησης και αναβολής» δημιουργίας οικογένειας. Η αποχώρηση από το σπίτι, ο γάμος, και η απόκτηση παιδιών αναβάλλονται συνεχώς λόγω της εργασιακής ανασφάλειας. Η κυβέρνηση θα πρέπει να μελετήσει προσεκτικά τις πολλαπλές όψεις του δημογραφικού μαρασμού της Χώρας μας και να υιοθετήσει μια σειρά μέτρων υποστήριξης των νέων και ενδυνάμωσης του θεσμού της οικογένειας».

ΠΗΓΗ