Σαν Σήμερα

30 Ιανουαρίου 1972: Η «Ματωμένη Κυριακή» της Βόρειας Ιρλανδίας

Ακούστε το άρθρο

Σαν σήμερα, στις 30 Ιανουαρίου 1972, Ντέρρυ της Βόρειας Ιρλανδίας, δεκατρείς άνθρωποι δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ από Βρετανούς Αλεξιπτωτιστές.

Στα μέσα Γενάρη του 1972, ο βρετανικός στρατός πραγματοποιεί εκτεταμένες συλλήψεις καθολικών στο Μπέλφαστ, με πρόσχημα την εκκαθάριση του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA). Στις 16 Γενάρη, η τοπική κυβέρνηση των Προτεσταντών ανακοινώνει τη δημιουργία νέου στρατοπέδου συγκέντρωσης, όπου κρατούνται οι συλληφθέντες καθολικοί. Ταυτόχρονα, παρατείνεται για άλλους έξι μήνες η απαγόρευση ανοιχτών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας. Είναι η σταγόνα που κάνει το νερό να ξεχειλίσει στο ποτήρι της μειονότητας. Την επομένη, η Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών, μια οργάνωση που πρωτοστατεί στις κινητοποιήσεις των καθολικών, εξαγγέλλει για τις 30 Γενάρη, στο Λοντοντέρι, το λίκνο του κινήματος για την απελευθέρωση της Β. Ιρλανδίας, συγκέντρωση και πορεία, με στόχους την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων και την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από τη Βόρεια Ιρλανδία.

Στις 25 Γενάρη σε μυστική σύσκεψη μελών της προτεσταντικής κυβέρνησης, της στρατιωτικής και της αστυνομικής διοίκησης αποφασίζεται το αιματοκύλισμα της διαδήλωσης. Οι Βρετανοί επιστρατεύουν τους διαβόητους για τη σκληρότητα τους αλεξιπτωτιστές της μονάδας «Para – 1».

Την Κυριακή 30 Γενάρη 1972, παρά την απειλητική ατμόσφαιρα, ένα μαχητικό πλήθος περίπου 10.000 καθολικών συγκεντρώνεται σε μια από τις καθολικές συνοικίες και ξεκινά πορεία για το ιστορικό κέντρο του Λοντοντέρι. Οταν οι δυνάμεις καταστολής σταματάνε τους διαδηλωτές, οι διοργανωτές της πορείας καλούν τον κόσμο να διαλυθεί για να μη δώσουν πάτημα στον αντίπαλο. Πραγματικά, το πλήθος διαλύεται, ενώ τελευταία αποχωρεί μια ομάδα νεαρών που είχαν προηγουμένως πετάξει πέτρες κατά των σιδερόφραχτων αστυνομικών. Τη στιγμή της αποχώρησης, όμως, βγαίνουν από τα οδοφράγματα της αστυνομίας οι αλεξιπτωτιστές της «Para -1» και αρχίζουν να καταδιώκουν τους διαδηλωτές, να συλλαμβάνουν αδιακρίτως και να κακοποιούν βάναυσα όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Ταυτόχρονα, τεθωρακισμένα οχήματα των ειδικών δυνάμεων εισβάλλουν από τρία διαφορετικά σημεία και αποβιβάζουν στρατιώτες που παίρνουν θέσεις απέναντι στους εναπομείναντες διαδηλωτές. Ξαφνικά, ακούγονται ριπές αυτομάτου όπλου και ένας 17χρονος πέφτει νεκρός. Ακολουθεί πανικός, πανδαιμόνιο, καταιγισμός πυροβολισμών και μέσα στα επόμενα δέκα λεπτά, η άσφαλτος βάφεται κόκκινη από το αίμα 13 νεκρών και 16 βαριά τραυματισμένων. Ολα σχεδόν τα θύματα είναι νέοι και παιδιά, ηλικίας 16- 25 ετών.

Ο θρήνος στα γκέτο των καθολικών συνοδεύεται από πολιτικό σάλο. Ο βουλευτής του Εργατικού Κόμματος Τζον Χιούμ, αυτόπτης μάρτυρας της σφαγής, καταγγέλλει ότι πωρωμένοι αλεξιπτωτιστές πυροβολούσαν πισώπλατα άοπλους έφηβους που προσπαθούσαν να σωθούν και μιλάει για «Ματωμένη Κυριακή», όπως θα μείνει στην ιστορία η 30ή Γενάρη του 1972.

Η διεθνής κατακραυγή που ξέσπασε ανάγκασε τη Συντηρητική κυβέρνηση του Έντουαρντ Χιθ να προχωρήσει σε έρευνα του αιματηρού συμβάντος. Ο αρχιδικαστής Γουάιτζερι, που επελήφθη της υποθέσεως, δεν απέδωσε ευθύνες στους στρατιώτες, επειδή δέχθηκε τον ισχυρισμό τους ότι πυροβολήθηκαν πρώτοι από κάποιους διαδηλωτές, παρά τις περί του αντιθέτου καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων. Το περιστατικό επανήλθε στην επικαιρότητα το 1998, όταν ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, ανέθεσε στον Λόρδο Σάβιλ να επανεξετάσει την υπόθεση.

Στις 15 Ιουνίου 2010, μετά από 38 χρόνια, δόθηκε στη δημοσιότητα το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της «Ματωμένης Κυριακής». Η έκθεση ανέφερε πως κανένα από τα θύματα δεν είχε την παραμικρή ευθύνη για τα γεγονότα που χαρακτηρίστηκαν «αδικαιολόγητα». Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε και επίσημα συγνώμη για το γεγονός.

Σύμφωνα με την έκθεση:

• Δεν είχε δοθεί καμία προειδοποίηση στους πολίτες πριν τους πυροβολισμούς
• Κανένας στρατιώτης δεν άνοιξε πυρ σαν απάντηση σε επιθέσεις βομβιστών και ανθρώπων που έριχναν πέτρες.
• Ορισμένα από τα θύματα και τους τραυματίες έφευγαν ή βοηθούσαν τους τραυματίες
• Κανένα από τα θύματα δεν συνιστούσε απειλή ή έκανε κάτι που θα δικαιολογούσε πυροβολισμούς
• Τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής δεν ήταν δικαιολογημένα
• Πολλοί από τους στρατιώτες είπαν ψέματα για τις πράξεις τους
• Αυτό που συνέβη, δεν έπρεπε να είχε συμβεί ποτέ
• Ορισμένα μέλη των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων ενήργησαν εσφαλμένα.

Η «Ματωμένη Κυριακή» έγινε πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες και συγκροτήματα. Οι U2 γράφουν το 1983 το τραγούδι διαμαρτυρίας «Sunday, Bloody Sunday», ο Τζων Λένον το «The Luck of the Irish» και ο Πώλ Μακάρτνεϋ το single «Give Ireland Back to the Irish». Επίσης γυρίστηκαν δύο ταινίες για τα γεγονότα, τα «Bloody Sunday» και «Sunday».

Πηγή: atexnos.gr

Όλη η επικαιρότητα