Οι αγαπημένες μας διαδρομές στην Ηλεία – Τα 9 μέρη που πρέπει να επισκεφτείς

Ο σπουδαιότερος ίσως αρχαιολογικός χώρος της Ελλάδας. Το νοτιότερο (και εντελώς παραμυθένιο) δάσος βελανιδιάς της Ευρώπης. Η μεγαλύτερη λίμνη της Πελοποννήσου. Η πιο απέραντη χρυσαφένια αμμουδιά της χώρας –που αγγίζει σε μήκος τα πενήντα χιλιόμετρα, και τυγχάνει και η ωραιότερη παραλία του κόσμου, αντικειμενικά πάντα μιλώντας. Και όλα αυτά τα υπερθετικά βρίσκονται στον λιγότερο δημοφιλή νομό της Πελοποννήσου. Παράξενο, δεν είναι;

Η Ηλεία είναι από τα μέρη εκείνα που ταιριάζουν γάντι στους λάτρεις των εξερευνήσεων, ακριβώς επειδή είναι το λιγότερο εξερευνημένο κομμάτι της Πελοποννήσου. Έχει ορεινές διαδρομές στις οποίες μπορεί να οδηγείς με τις ώρες, χωρίς να συναντήσεις άλλο αυτοκίνητο –θα το προσέξεις μετά το πρώτο μισάωρο, όταν το βλέμμα θα έχει συνηθίσει την απεραντοσύνη των φαραγγιών και τα φαντασμαγορικά δάση μέσα από τα οποία περνάς. Έχει χωριουδάκια που δεν διαθέτουν hip café που να σερβίρουν freddo espresso, ούτε ξενώνες, ούτε καν ταβέρνες –αλλά αν περάσεις την ώρα του μεσημεριανού έξω από το καφενείο του χωριού, όλο και κάποιος θα σε φωνάξει να σταματήσεις για έναν μεζέ.

Έχει αρχαιολογικούς χώρους που θα τους δεις με την άκρη του ματιού, καθώς θα οδηγείς πλάι τους και θα χρειαστεί να κάνεις αναστροφή για να ρωτήσεις τον ευγενέστατο φύλακα γιατί δεν τους έχεις ξανακούσει. Έχει ποτάμια γεμάτα μυθολογικές αναφορές, πλάι στα οποία ελίσσονται μικρά δρομάκια και ειδυλλιακά μονοπάτια. Και έχει και το βασικότερο: ανθρώπους που δεν θα σε αντιμετωπίσουν σαν τουρίστα, ακριβώς επειδή δεν έχουν μάθει να συναναστρέφονται με τουρίστες –τουλάχιστον όχι σε ακτίνα μεγαλύτερη των δέκα χιλιομέτρων από την Ολυμπία.

Top-9 στάσεις στην Ηλεία

Αρχαία Ολυμπία: Ένας από τους ωραιότερους –και μεγαλύτερους– αρχαιολογικούς χώρους που θα επισκεφτείτε ποτέ, κι ένα τοπίο που θα συγκινήσει ακόμα και τους λιγότερο αρχαιολάτρες εξ υμών. Ειδικά την άνοιξη, με τα πολύχρωμα ανθισμένα δέντρα πλάι στο εργαστήριο του Φειδία και την ατμοσφαιρική στοά της Ηχούς, η Αρχαία Ολυμπία είναι φαντασμαγορική.

Φολόη: Πέντε εκατομμύρια βελανιδιές πλέκουν τα κλαδιά τους σε μια καταπράσινη στέγη που σχεδόν κρύβει τον ουρανό. Το νοτιότερο δρυοδάσος της Ευρώπης απλώνεται σε ένα εντελώς επίπεδο οροπέδιο, ιδανικό για πεζοπορίες και ποδηλατάδες στα χωμάτινα μονοπάτια του και τους δασικούς δρόμους, που φιλοξενούν και μία από τις ειδικές διαδρομές του Ράλι Ακρόπολης.

Ανδρίτσαινα: Παραδοσιακά αρχοντικά και πλακόστρωτα δρομάκια συνθέτουν το ωραιότερο πιθανότατα χωριό της Ορεινής Ηλείας –και ένα από τα πιο ανεπτυγμένα, από άποψη τουριστικών υποδομών. Στα αγαπημένα μας σημεία, συγκαταλέγονται η πετρόχτιστη πλατεία της με τα πανήψυλα πλατάνια και τη μαγευτική θέα στον κάμπο της Ηλείας, και η περίτεχνη Τρανή Βρύση, που, κτισμένη το 1724, είναι η παλαιότερη ολόκληρης της Πελοποννήσου.

Λάμπεια (ή Λαμπεία, ή Δίβρη): Άλλο ένα χωριουδάκι-κόσμημα στα ορεινά του νομού, 12 χιλιόμετρα από το δάσος της Φολόης. Πέτρινα σπιτάκια με κόκκινα κεραμίδια, αμφιθεατρικά κτισμένα σε δυο καταπράσινες πλαγιές, με καμινάδες που αχνίζουν, παραδοσιακοί ξενώνες, γραφικά καφενεία και ταβερνάκια που συναγωνίζονται μεταξύ τους ποιο θα μαγειρέψει καλύτερα (λεπτομέρειες γι’ αυτό το τελευταίο έχουμε παρακάτω).

Αρχαία Ήλιδα: Ξέρατε ότι πριν πάρουν την «πρόκριση» για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, οι επίδοξοι ολυμπιονίκες έπρεπε πρώτα να διαγωνιστούν στο στάδιο της πόλης που αναλάμβανε τη διοργάνωση των αγώνων; Και ξέρατε ότι αυτή η πόλη –που δεν ήταν η Ολυμπία, αλλά η Ήλιδα– είναι σήμερα ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρον αρχαιολογικός χώρος, με το δικό του αρχαίο θέατρο, το στάδιο και τα απομεινάρια των ναών της Αθηνάς, του Άδη, του Διόνυσου και της Αφροδίτης; Σε ελάχιστη απόσταση από τον ναό, υπάρχει και το άριστα οργανωμένο Μουσείο της Αρχαίας Ήλιδας, όπου φιλοξενούνται τα ευρήματα των ανασκαφών.

Λίμνη (και παραλία) Καϊάφα: Σας το έχουμε πει τόσες πολλές φορές, που σχεδόν διστάζουμε να το ξαναγράψουμε, αλλά απέναντι από τα ιαματικά νερά της γαλήνιας λίμνης του Καϊάφα, πίσω από τους αμμόλοφους του πευκοδάσους που κάηκε στις καταστροφικές φωτιές του 2007, βρίσκεται αυτή που πιστεύουμε ότι είναι η ωραιότερη παραλία του κόσμου. Μια χρυσαφένια αμμουδιά που απλώνεται σε μήκος χιλιομέτρων, βρέχεται από τα τιρκουάζ νερά του Ιονίου και καδράρεται από αμμόλοφους με λευκά κρινάκια, τους οποίους έχουν απομείνει να διασχίζουν οι γραμμές του τραίνου που κάποτε έκανε στάση στον «Καϊάφα», έναν σταθμό σχεδόν επάνω στην αμμουδιά, με το όνομα του οποίου αποκαλούμε οι Αθηναίοι την παραλία. Οι υπόλοιποι Πελοποννήσιοι την λένε απλά «παραλία του Πύργου», εκτός αν μένουν εκεί κοντά οπότε την αποκαλούν με το όνομα του χωριού τους (παραλία Ζαχάρως, παραλία Αγιαννάκη, παραλία Καλών Νερών και πάει λέγοντας).

Τεχνητή Λίμνη Πηνειού: Η μεγαλύτερη λίμνη της Πελοποννήσου δημιουργήθηκε το 1968, με την ολοκλήρωση του φράγματος που αγγίζει τα 50 μέτρα σε ύψος. Στα γαλήνια νερά της καθρεφτίζονται οι καταπράσινες βουνοπλαγιές του Ερύμανθου και του Σανταμερίου, ενώ η διαδρομή επάνω στο φράγμα (που γίνεται είτε με τα πόδια είτε με αυτοκίνητο) μοιάζει βγαλμένη από ανεξάρτητο road movie, χάρη στην εξωπραγματική ησυχία και το ειδυλλιακό τοπίο που την πλαισιώνει. Αν ονειρεύεστε καφεδάκι με θέα τη λίμνη, θα απογοητευτείτε: Κανενός είδους υποδομή δεν υπάρχει στις όχθες της –και ίσως να είναι καλύτερα έτσι.

Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα: Πόσες… πρωτιές μπορείτε να μετρήσετε; Ο εντυπωσιακός ναός του Ικτίνου με το μάλλον άχαρο στέγαστρο που τοποθετήθηκε για να τον προστατεύει από τα καιρικά φαινόμενα που τον χτυπούσαν ανελέητα είναι το πρώτο ελληνικό μνημείο που αναγνώρισε η UNESCO ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά (το 1986 εντάχθηκε στη σχετική λίστα). Είναι, επίσης, ο ναός με το αρχαιότερο κορινθιακό κιονόκρανο του κόσμου. Κτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ., απολαμβάνει πανοραμική θέα σε ένα απόκοσμο τοπίο (εκεί όπου τα βουνά της Αρκαδίας συναντούν τις απέραντες πεδιάδες της Ηλείας) και είναι ο αγαπημένος αρχαίος ναός των κυνηγών παραφυσικών φαινομένων, αφού σύμφωνα με μια θεωρία είναι κτισμένος επάνω σε μια βάση η οποία… περιστρέφεται, με κάποιον μυστηριώδη τρόπο.

Κάστρο Χλεμούτσι: Χτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, κοντά στα Λουτρά Κυλλήνης, ένα από τα επιβλητικότερα κάστρα της Πελοποννήσου αγναντεύει από ψηλά τις πεδιάδες της Ηλείας. Κτισμένο το 1220-1223 από τον Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουίνο, το κάστρο άλλαξε πολλά χέρια (έγινε βυζαντινό, οθωμανικό, ενετικό και ξανά οθωμανικό). Σήμερα, το κάστρο που θεωρείται υπόδειγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής, σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση: στο εσωτερικό του επιβιώνουν δεξαμενές, τζάκια, αποθηκευτικές αίθουσες και άλλα.

Οι αγαπημένες μας διαδρομές στην Ηλεία

Ολυμπία-Λάλας-Φολόη: Η Φολόη απέχει περί τα 20 χιλιόμετρα από την Αρχαία Ολυμπία. Η διαδρομή ακολουθεί, στροφή με τη στροφή, την επαρχιακή οδό Ολυμπίας-Λάλα, και εν συνεχεία την επαρχιακή οδό Πλάτανου Λάμπειας, ανεβοκατεβαίνοντας βουνά και περνώντας μέσα από λιλιπούτεια χωριουδάκια.

Αρχαία Πίσσα-Αλφειούσα-Παραλία: Η διαδρομή κινείται σχεδόν σε όλο το μήκος της παράλληλα με τον Αλφειό, περνά πάνω από μικρά γεφυράκια, και μας βάζει σε πειρασμό να αφήσουμε το αυτοκίνητο και να περπατήσουμε στις όχθες του ποταμού, σε διάφορα σημεία.

Ολυμπία-Λούβρο-Καλλιάνι: Ίσως η ομορφότερη διαδρομή στην περιοχή, έχει κι αυτή πολλές στροφές, αλλά μας αποζημιώνει περνώντας μέσα από πυκνά δάση και πανέμορφα φαράγγια. Συναντά τον Λάδωνα, με τον οποίο κινείται παράλληλα, λίγο πριν φτάσει στο χωριό Καλλιάνι.

Τεχνητή Λίμνη Πηνειού-Αρχαία Ήλιδα-Γαστούνη: Δε μένουν ικανοποιημένοι μόνο οι λάτρεις των βουνών από τις διαδρομές της Ηλείας. Αυτή εδώ η διαδρομή που διασχίζει τις πεδινές εκτάσεις του νομού είναι εξίσου ενδιαφέρουσα –όσο και βγαλμένη από αμερικάνικο road movie. Προγραμματίστε την καλύτερα πρωί, για να είστε στην Ήλιδα πριν τις 15.00 που κλείνουν το μουσείο και ο αρχαιολογικός χώρος.

Ηρώ Κουνάδη