Από τις ΕΡΙΝΥΕΣ στις Εναλλακτικές Μορφές Επίλυσης Διαφορών και τη ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ

• Η “παρέμβαση” του Διαμεσολαβητή, έγκειται ακριβώς, στη βοήθεια των μερών ώστε να δουν τη σύγκρουση ως ευκαιρία για ανάπτυξη και αλλαγή,

*Της Αδαμαντίας Μανιάτη

«Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα,ει δε μη Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσι», κατά τον Ηράκλειτο, «δεν πρέπει ο ήλιος να ξεπερνάει το μέτρο,διαφορετικά οι ίδιες οι Ερινύες θα προσφερθούν ως βοηθοί της Δικαιοσύνης». Και αν κατά την ελληνική μυθολογία οι Ερινύες, ήταν αυτές που στοίχειωναν με τύψεις και πόνο όσους παραστρατούσαν, για να τους τιμωρήσουν, ως βοηθοί της Δικαιοσύνης, ο σύγχρονος νους εφηύρε τρόπους καταπραϋντικούς για το γολγοθά που μοιάζει στο σύγχρονο κοινωνό η όποια σύγκρουση, διαμάχη ή φιλονικία.

Ειρηνικές σχέσεις, άλλωστε, μεταξύ των ανθρώπων εντός μιας αρμονικής κοινωνίας δε σημαίνει την απουσία διαφωνιών και διαμάχης αλλά την ύπαρξη εναλλακτικών, δημιουργικών μορφών επίλυσης  ως απάντηση στη διαμάχη.Είναι μεγάλο το φάσμα εναλλακτικών μορφών επίλυσης μιας διαφοράς. Η δικαστική οδός θα πρέπει να είναι η έσχατη λύση. Η Διαιτησία, η Διαπραγμάτευση και η Διαμεσολάβηση αποτελούν κυρίαρχες μορφές στο χώρο της ΕΕΔ*.Ως βασικό χαρακτηριστικό της Διαμεσολάβησης, αξίζει να αναφερθεί, το ότι επιτρέπει στα μέρη να κρατήσουν τον έλεγχο της διαδικασίας και του τρόπου με τον οποίο θα επιλυθεί η διαφορά τους.

Κάνοντας λόγο για διαφορά, κατά τοάρθρο 2 της Οδηγίας 2008/52/ΕΚ, διαφορά ικανή να υπαχθεί στη Διαμεσολάβηση, νοείται η προκύπτουσα διατάραξη κάποιας έννομης σχέσης από τη συμπεριφορά ή την κατάσταση προσώπου ή και από άλλο λόγο, κατά τρόπο που καθίσταται αναγκαία η παροχή εκείνης της μορφής έννομης προστασίας, η οποία είναι πρόσφορη για την άρση της διατάραξης κατά το δίκαιο.

Mία τέτοια διαφορά, είναι αυτή που δημιουργείται από μία σύγκρουση μεταξύ των ανθρώπων.Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες εντός οποιουδήποτε κοινωνικού συνόλου, αυτό, όμως, που καθιστά μια σχέση ή και ένα γενικότερο κοινωνικό σύνολο υγιές είναι η ανεύρεση μέσων επίλυσης της όποιας διαφοράς. Αυτό επιτυγχάνεται όταν οι εμπλεκόμενοι σε μια σύγκρουση, που καταβάλλονται αναπόφευκτα από αρνητικά συναισθήματα, νιώσουν την ανάγκη απεγκλωβισμού τους, είτε σε πρώιμο στάδιο είτε όταν φτάσουν «επί ξυρού ακμής», από τα συναισθήματα που τους βαρύνουν και αναζητήσουν τον τρόπο αλλαγής της κατάστασης αυτής.

Η ‘’παρέμβαση’’ του Διαμεσολαβητή, έγκειται ακριβώς, στη βοήθεια των μερών ώστε να δουν τη σύγκρουση ως ευκαιρία για ανάπτυξη και αλλαγή, να αδράξουν αυτή την ευκαιρία και με τη θετική ενέργεια που δημιουργείται να οδηγηθούν σε επίλυση της σύγκρουσης-διαφοράς. Η έννοια «Ubuntu»-«ανθρωπιά», στην οποία πίστευε βαθιά ο Νέλσον Μαντέλα, είναι μία από τις βασικές αρχές της Διαμεσολάβησης. Ανθρωποκεντρικός λοιπόν ο χαρακτήραςτης Διαμεσολάβησης, καθώς τα μέρη που εμπλέκονται στη σύγκρουση είναι άνθρωποι και ως γνωστόν, αναπόφευκτα, οι άνθρωποι είναι συνήθως δέσμιοι  συναισθημάτων, αρνητικών ή θετικών και ανά περίπτωση υπερισχύουν τα ελαττώματα ή τα προτερήματά τους.Τα μέρη άλλωστε είναι αυτά τα οποία θα ξεπεράσουν, τα ίδια, τη διαφορά τους και θα οδηγηθούν σε μια συμφωνία.

Ο Διαμεσολαβητής, είναι ένα τρίτο ουδέτερο και αμερόληπτο  πρόσωπο, με ειδική κατάρτιση (διαπιστευμένο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), που τα μέρη επιλέγουν, για να διαπραγματευτούν μια αμοιβαία ικανοποιητική συμφωνία.

Ειδικότερα, βάσει του νόμου  Ν. 3898/2010 «Διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικέςυποθέσεις» (2008/52/ΕΚ):
«Ο Διαμεσολαβητής συντάσσει πρακτικό διαμεσολάβησης » (αρ. 9 παρ.1). «Το πρακτικό υπογράφεται από τον διαμεσολαβητή, τα μέρη και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους. Το πρωτότυπο αυτού κατατίθεται στη γραμματεία του μονομελούς πρωτοδικείου της περιφέρειας, όπου διεξήχθη η διαμεσολάβηση.»(αρ.9παρ.2). «Από την κατάθεση στη γραμματεία του μονομελούς πρωτοδικείου το πρακτικό διαμεσολάβησης, εφόσον περιέχει συμφωνία των μερών για ύπαρξη αξίωσης που μπορεί να εκτελεσθεί αναγκαστικά αποτελεί εκτελεστό τίτλο σύμφωνα με το άρθρο 904 παράγραφος 2 εδάφιο γ’ΚΠολΔ » (αρ. 9 παρ.1).

Ο Διαμεσολαβητής δεν είναι Δικαστής και κατά τη Διαμεσολάβηση δεν ακολουθούνται κανόνες αποδεικτικής διαδικασίας. Είναι εκεί για να καθοδηγεί τις συζητήσεις και να διασαφηνίζει  τα ζητήματα. Δεν εκφέρει κρίσεις και δεν επιβάλλει αποφάσεις. Είναι ο ‘’συντονιστής’’ των ιδιωτικών συνεδριών με τα μέρη, οι οποίες διεξάγονται με απόλυτα εμπιστευτικό τρόπο και μεταφέρει προτάσεις και αντιπροτάσεις μεταξύ των μερών μόνο έπειτα από ρητή εντολή ή ρητή συγκατάθεση του μέρους. Η εχεμύθεια του Διαμεσολαβητή δε ως προς το οτιδήποτε του κοινολογείται κατά τη Διαμεσολάβηση, είναι βασική αρχή του θεσμού (προβλέπεται ρητά τόσο στο Ν. 3898/ 2010 «Διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις» κατ’ εφαρμογή της  κοινοτικής οδηγίας 2008/52/ΕΚ όσο και στον Κώδικα δεοντολογίας Διαμεσολαβητών) και η μη τήρηση της εχεμύθειας και του απορρήτου, οδηγεί σε αυστηρές κυρώσεις κατά του Διαμεσολαβητή, ακόμα και σε ανάκληση της Διαπίστευσής του.Είναι το πρόσωπο, που οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι σε μια διαφορά επιλέγουν, ώστε να τους βοηθήσει να απεμπλακούν από αυτή, μέσα από μια διαρθρωμένη διαδικασία την οποία επέλεξαν εκούσια.

Ίσως, αυτή και μόνη η δυνατότητα, που δίνεται στο σύγχρονο κοινωνό, να επιλέγειμόνος του, μέσα από ένα ευρύτερο φάσμα, τον τρόπο επίλυσης της όποιας σύγκρουσης ή διαφοράς στην οποία τυγχάνει  να  εμπλέκεται,να αποτελεί το βάλσαμο για τηνάλλοτε βασανισμένηαπό τις Ερινύες ψυχή…

Συνεχίζεται…

*ΕΕΔ:εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών

*Η Αδαμαντία Μανιάτη είναι διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια, ασκούμενη δικηγόρος