Σημαντικά συμπεράσματα για την έλλειψη δομών -στην Ηλεία και όχι μόνο- που δημιουργεί «αποστάσεις» για τους ογκολογικούς ασθενείς, πηγάζουν από την έρευνα-μελέτη με τίτλο «Κοινωνικές Ανισότητες και Προσβασιμότητα σε Υπηρεσίες Υγείας για Ογκολογικούς Ασθενείς στην περίοδο της κρίσης», βασικά σημεία της οποίας παρουσιάζει σήμερα η ΠΑΤΡΙΣ…

Στην έρευνα, μεταξύ άλλων, αποτυπώνεται η έλλειψη προσβασιμότητας σε Ογκολογικά ιατρεία που κάνει πιο σκληρή τη ζωή των ογκολογικών ασθενών υποβάλλοντας τους σε μια επίπονη διαδικασία μετακινήσεων –μαζί με τους συνοδούς τους- προκειμένου να κάνουν τις απαιτούμενες θεραπείες…

«Ο σκοπός της μελέτης, είναι η ανάδειξη των εμποδίων προσβασιμότητας στην υγεία καθώς και των κοινωνικών ανισοτήτων όπου υπάρχουν, και επηρεάζουν τα ζητήματα υγείας, καθημερινότητας και ποιότητας ζωής των ογκολογικών ασθενών»… τονίζει ο βασικός ερευνητής και συγγραφέας της μελέτης, Πύργιος Βασίλης Γιαννακόπουλος, Κοινωνιολόγος, Αναπληρωτής Προϊστάμενος Τμήματος Κίνησης Ασθενών ΠΓΝΠ.

Ένα από τα πιο σημαντικά δικαιώματα των πολιτών είναι να παραμένουν υγιείς, χρησιμοποιώντας ισότιμα τις υπηρεσίες της κοινωνίας που έχουν δημιουργηθεί για αυτό το σκοπό. Η προάσπιση και προώθηση της υγείας των πολιτών πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα της κοινωνίας γι’ αυτό και υπάρχουν οι αντίστοιχες υπηρεσίες που λειτουργούν εξυπηρετώντας αυτό το σκοπό όπως τα νοσοκομεία, τα κέντρα υγείας, τα ιατρεία, τα ασφαλιστικά ταμεία και γενικότερα η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη…

Ωστόσο, οι διαφορές στα επίπεδα υγείας μεταξύ κοινωνικό-οικονομικών και πολιτισμικών ομάδων στο εσωτερικό μιας κοινωνίας ή μεταξύ διάφορων γεωγραφικών περιοχών μιας χώρας αποτελούν κοινή διαπίστωση στις μέρες μας. Ποιες είναι όμως οι ανισότητες εκείνες οι οποίες μπορούν να αποφευχθούν; Διάφορες επιστημονικές έρευνες που θα παρουσιαστούν, υποστηρίζουν ότι είναι εκείνες που επηρεάζονται από κοινωνικό-οικονομικούς και κοινωνικό-πολιτιστικούς παράγοντες και συντελούν ώστε ορισμένες κοινωνικές ομάδες να είναι περισσότερο ευάλωτες στην ασθένεια.

Σε πολλές χώρες του κόσμου όπως και στην Ελλάδα, ο καρκίνος αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου και πολλές επιστημονικές έρευνες (Τούντας 2001, Tzala 2004, Tzala & Best 2007) δείχνουν ότι ο καρκίνος διαφοροποιείται μεταξύ των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας. Η θεραπεία του καρκίνου έχει υψηλό οικονομικό κόστος που συνδέεται αφενός με το κόστος των διαγνωστικών εξετάσεων, τις χειρουργικές επεμβάσεις, τη φαρμακευτική αγωγή και αφετέρου με την μειωμένη παραγωγικότητα του ασθενή, την απουσία του από την εργασία και την απασχόληση κάποιου συνοδού. Φαινόμενα κοινωνικού στιγματισμού αλλά και ψυχολογικής πίεσης ασκούνται συχνά σε χρόνιους ασθενείς…

Επίσης, στις περιπτώσεις που δεν λειτουργεί σωστά το σύστημα υγείας, οι ασθενείς στο τελικό στάδιο καρκίνου έρχονται αντιμέτωποι με υγειονομικά, κοινωνικά και ηθικά διλήμματα που δυσχεραίνουν τον «αγώνα» επιβίωσής τους.

Σκοπός Μελέτης…

Ο σκοπός της μελέτης-έρευνας, που παρουσιάζει σήμερα σε αποκλειστικότητα η ΠΑΤΡΙΣ, είναι η ανάδειξη των εμποδίων προσβασιμότητας στην υγεία καθώς και των κοινωνικών ανισοτήτων όπου υπάρχουν, και επηρεάζουν τα ζητήματα υγείας, καθημερινότητας και ποιότητας ζωής των ογκολογικών ασθενών…

Η ανάδειξη τους με την αποτύπωση συμπερασμάτων θα μπορούν να  χρησιμοποιηθούν προς όφελος των ογκολογικών ασθενών που επισκέπτονται υπηρεσίες υγείας αλλά θα προταθούν και για την αξιοποίησή τους από το νοσοκομείο για την βελτίωση των διαδικασιών λειτουργίας των σχετικών τμημάτων. Η σημασία της μελέτης μας εστιάζεται στη ενημέρωση των φορέων υγείας για τα αποτελέσματα καθώς και η αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων στον Ελλαδικό χώρο σε μια χρονική στιγμή που αυτό είναι περισσότερο αναγκαίο λόγω της οικονομικής κρίσης.

Συμπεράσματα

Μερικά από τα αποτελέσματα της μελέτης είναι τα παρακάτω:

• Ο ρόλος του συνοδού- στην προσβασιμότητα στο Ελληνικό Σύστημα Υγείας:

Το 81,4% του δείγματος, έχει κάποιο συνοδό κατά την επίσκεψη του στο νοσοκομείο ενώ χρίζουν ανάγκης συνοδού το 47,4% των ασθενών ηλικίας 61-75 ετών. Είναι σχεδόν αδύνατη η προσβασιμότητα σε ένα νοσοκομείο για τον ογκολογικό ασθενή και ειδικότερα της ηλικιακής κατηγορίας 61-75, εάν δεν έχει μαζί του έναν συνοδό, ο οποίος τον υποστηρίζει: κατά την μετάβασή του προς το νοσοκομείο και κατά την επιστροφή του στην κατοικία του, σε όλη την διάρκεια της θεραπείας, γιατί πρέπει να απευθυνθεί στους γιατρούς για την συνταγογράφηση των φαρμάκων που απαιτούνται μετά την χημειοθεραπεία, γιατί πρέπει να πραγματοποιήσει εισιτήριο-εξιτήριο στο νοσοκομείο, γιατί πολύ συχνά πρέπει να μεταβούν στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ να παραλάβουν άλλα φάρμακα που δεν δίνονται στα ιδιωτικά νοσοκομεία κ.α.

• Το Εισόδημα- γεωγραφική απόσταση υγειονομικής μονάδας

Όσο αυξάνεται το μηνιαίο εισόδημα των ασθενών του δείγματος τόσο μειώνεται η απόσταση μετακίνησης προς τη μονάδα υγείας. Οι ασθενείς με χαμηλό εισόδημα ζουν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές από την μονάδα υγείας που επισκέπτονται, συνεπώς διανύουν μεγαλύτερες χιλιομετρικές αποστάσεις, στοιχείο που συνδέεται με το κόστος μετακίνησης των ογκολογικών ασθενών κατά την διάρκεια των θεραπειών τους. Η συχνότητα στις επισκέψεις είναι σημαντική άρα και το οικονομικό κόστος που επωμίζονται οι ασθενείς είναι επίσης σημαντικό σε σχέση με το συνολικό τους εισόδημα που συνεπάγεται ότι δημιουργούνται κοινωνικές ανισότητες στην υγεία. Δημιουργούνται ανισότητες και προβλήματα πρόσβασης όταν οι ογκολογικοί ασθενείς δεν έχουν την δυνατότητα να εξασφαλίσουν τις δαπάνες αυτές, όταν αναζητούν άλλους τρόπους όπως φιλοξενίες σε στενά τους συγγενικά πρόσωπα ή σε δομές φιλοξενίας ογκολογικών ασθενών. Ωστόσο αυτές οι προσωρινές λύσεις δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ψυχολογική ηρεμία και επιβαρύνουν με άγχος και στρες όσους ζουν μακριά από την οικία τους. Επίσης η επιλογή μιας υγειονομικής μονάδας με σημαντική χιλιομετρική απόσταση από τον τόπο μόνιμης κατοικίας και η αναγκαστική μετάβασή τους σε άλλη απομακρυσμένη περιοχή, αποδεικνύει και την έλλειψη υποδομών ή τα σημαντικά προβλήματα πρόσβασης σε δομές υγείας.

Στοιχεία Μελέτης

Η διπλωματική μελέτη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δημόσιας Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών. Διανεμήθηκαν ερωτηματολόγια σε ογκολογικούς ασθενείς που επισκέπτονται το ογκολογικό και ακτινοθεραπευτικό τμήμα του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών, κατά το χρονικό διάστημα Μάρτιος- Σεπτέμβριος 2017 με στοιχεία από 215 άτομα-ασθενείς.

Βασικός ερευνητής και συγγραφέας της μελέτης είναι ο Πύργιος Βασίλης Γιαννακόπουλος, Κοινωνιολόγος, Αναπληρωτής Προϊστάμενος Τμήματος Κίνησης Ασθενών ΠΓΝΠ, ενώ συμμετείχαν και οι Γρηγόρης Οικονόμου, PhD Ψυχολόγος, Ογκολογικό Τμήμα Παθολογικής Κλινικής ΠΓΝΠ, Δημήτρης Καρδαμάκης, Καθηγητής, Διευθυντής Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος ΠΓΝΠ, Εργαστήριο Ακτινολογίας, Χαράλαμπος Καλόφωνος, Καθηγητής, Διευθυντής Ογκολογικού Τμήματος Παθολογικής Κλινικής ΠΓΝΠ, υπό την επίβλεψη του Απόστολου Βανταράκη, Αναπληρωτή Καθηγητή, Εργαστηρίου Υγιεινής, Τμήματος Ιατρικής, Πανεπιστημίου Πατρών.

Ο δήμος Πύργου συμμετείχε με ποσοστό ερωτώμενων 20,9%, ο δήμος Ήλιδας με 7,9%, της Αρχαίας Ολυμπίας με 3,3%,  της Ζακύνθου με 0,9%, της Κεφαλληνίας με 0,5%, ο δήμος Πατρέων με 40,5% κ.ο.κ.

 Οι θάνατοι από Καρκίνο αποτελούν το 22 έως και το 25%, των θανάτων στην χώρα μας, (σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, 2014).

Από την έρευνα συμπεραίνεται ότι η πιο συχνή μορφή καρκίνου είναι αυτός του πνεύμονα (20%), του μαστού (17,2%), του παχέος/λεπτού εντέρου (12,1%) και του προστάτη (11,6%)…

 Το 43% του δείγματος απάντησε ότι μετακινείτε μεταξύ 50 και 151 χλμ, για τις χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες που πραγματοποιεί στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίο.

 Η ανάδειξη των εμποδίων με την αποτύπωση συμπερασμάτων θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος των ογκολογικών ασθενών που επισκέπτονται υπηρεσίες υγείας…

Η συχνότητα στις επισκέψεις είναι σημαντική άρα και το οικονομικό κόστος που επωμίζονται οι ασθενείς είναι επίσης σημαντικό σε σχέση με το συνολικό τους εισόδημα που συνεπάγεται ότι δημιουργούνται κοινωνικές ανισότητες στην υγεία…