Αρθρογραφία

H Κατάθλιψη στο «Μικροσκόπιο»

5867bc16469e13495b2f386faa836204.w600.h340.z1.jpg
Ακούστε το άρθρο

Κατάθλιψη! Φαινόμενο που στις μέρες μας έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας. Όσο της δίνουμε προσοχή τόσο χώρο πιάνει στη ζωή μας!

Ακριβής ορισμός για την κατάθλιψη δεν μπορεί να δοθεί κι αυτό γιατί η κατάθλιψη ως όρος είναι μεγάλης πολυπλοκότητας. Εμείς την αντιλαμβανόμαστε απλά ως μία κακή ψυχική κατάσταση, όμως για τους ειδικούς παίζει ρόλο: η διάρκεια, το μέγεθος, αν συνυπάρχει κάποια άλλη ψυχική ασθένεια,  αν εμφανίζεται για πρώτη φορά και πολλοί ακόμη παράγοντες.

Τα αίτια της κατάθλιψης: κληρονομικά, κοινωνικά, οικονομικά, προσωπικά, στρες και φυσικά επηρεάζει η ηλικία, ο τρόπος που μεγαλώνει κάποιος, το περιβάλλον που εκπαιδεύεται και αλληλεπιδρά. Συνήθως, για να μιλήσουμε για κατάθλιψη θα πρέπει να συνυπάρχουν περισσότεροι από έναν παράγοντες ως αίτια.

Τα συμπτώματα είναι: εμφανής αλλαγή στη διάθεση, έλλειψη κινήτρου και ενδιαφέροντος, σωματικοί πόνοι (που δεν αποδίδονται σε κάποια ασθένεια ή πάθηση), κρίσεις πανικού. Μία ενδιαφέρουσα  προσέγγιση για την κατάθλιψη είναι αυτή του συγγραφέα Andrew Solomon ο οποίος χαρακτήρισε την κατάθλιψη ως «απώλεια αγάπης». Οι γιατροί του νοσοκομείου Duke παρατήρησαν ότι οι ασθενείς τους σταδιακά απώλεσαν την αγάπη για τον ίδιο τους τον εαυτό (ενοχές, ντροπή, τάσεις αυτοκτονίας), την αγάπη τους για τους άλλους (απόδοση ευθυνών, επιθετικότητα) και την ίδια την ανάγκη τους για αγάπη (λήθαργος, εσωστρέφεια, απάθεια).

Τι συμβαίνει αλήθεια στον εγκέφαλο ενός ανθρώπου με κατάθλιψη;

Ο εγκέφαλος θεωρείται ένα υπερπολύπλοκο όργανο του ανθρώπου με πολλές άγνωστες μέχρι σήμερα -για την επιστημονική κοινότητα- πτυχές. Παλαιότερα, επικρατούσε η εξήγηση της «χημικής ανισορροπίας» του εγκεφάλου. Ως χημική ανισορροπία, εννοείται η μεταβολή της ποσότητας κάποιων χημικών ουσιών (μονοαμινών) σε συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου. Η μεταβολή αυτή είναι που προκαλεί την εμφανή αλλαγή στη διάθεση του ατόμου.

Οι νευρώνες του εγκεφάλου (κύτταρα του εγκεφάλου) επικοινωνούν με τη βοήθεια χημικών ουσιών όπως είναι η σεροτονίνη, οι οποίες ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Ονομάζονται έτσι, γιατί αποτελούν τα μέσα διαβίβασης των πληροφοριών (σημάτων) από το ένα νευρικό κύτταρο στο άλλο αφού ταξιδεύουν μπρος-πίσω στους νευρώνες και διατηρούν έτσι την ψυχική ισορροπία. Όταν μειώνεται η ποσότητα αυτών των χημικών ουσιών στον εγκέφαλο, τότε εκδηλώνονται τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

Είναι ακόμη γνωστό, πως όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε κατάσταση στρες ή κατάθλιψης μικραίνει ο εγκέφαλός του. Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι η συρρίκνωση ενός μικρού τμήματος του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος (έχει το σχήμα ενός μικρού ιππόκαμπου). Ο ιππόκαμπος είναι η περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τη μνήμη και συνδέεται με περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τα συναισθήματα.

Έρευνες δείχνουν ότι τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα όχι μόνο μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα σεροτονίνης και παρεμφερών χημικών ουσιών αλλά και να οδηγήσουν στο σχηματισμό νέων νευρώνων, δηλαδή ουσιαστικά να αντιμετωπίσουν απευθείας το πρόβλημα και όχι έμμεσα μέσω της σεροτονίνης.

Η αύξηση της σεροτονίνης είναι μία προσωρινή κατάσταση βελτίωσης, η πραγματική δράση ενός φαρμάκου επιτυγχάνεται με τη γέννηση νέων νευρώνων.

Όλα αυτά βέβαια ισχύουν για την κατάθλιψη που προκαλείται από εξωτερικούς ή και κληρονομικούς παράγοντες. Δηλαδή, η κατάθλιψη που προέρχεται από τη νόσο Parkinson ή η επιλόχειος κατάθλιψη έχουν δικούς τους μηχανισμούς και δε συνδέονται με τη μείωση της συγκέντρωσης της σεροτονίνης.

Στη θεραπεία της κατάθλιψης σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο συνδυασμός φαρμακευτικής θεραπείας με τη ψυχοθεραπεία! Αυτό εξηγείται ως εξής: Η γέννηση νέων νευρώνων μπορεί να επιτευχθεί και από την συνειδητοποίηση της ρίζας του προβλήματός μας (αίτια) και την προσπάθεια για αυτοβελτίωση. Τότε, το σώμα μπορεί να αποβάλει το περιττό στρες και μπορεί να προκληθεί μεγέθυνση του ιππόκαμπου!

Το κλειδί εν ολίγοις στην ευτυχία το έχουμε εμείς οι ίδιοι, αρκεί αρχικά να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε την τωρινή μας κατάσταση, όχι όμως και να βυθιστούμε σε αυτή με απάθεια..

ΤΣΑΟΥΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

Όλη η επικαιρότητα