Οδηγός Επιβίωσης για τις Πανελλαδικές εξετάσεις

Καθώς η αντίστροφη μέτρηση μέχρι τη διεξαγωγή των πανελλαδικών έχει αρχίσει, είναι σημαντικό το διάβασμα να γίνεται με ηρεμία και διαλείμματα, ώστε να αυξηθεί σημαντικά η αποδοτικότητα του υποψηφίου.

Καλό είναι να κάνει ο μαθητής ένα διάλειμμα κάθε 2 με 2,5 ώρες διαβάσματος. Η τακτική αυτή μεγιστοποιεί την ποιότητα της μελέτης που θα ακολουθήσει. Αντίθετα, θεωρείται ως δώρον άδωρον το διάλειμμα που θα αφιερωθεί σε δραστηριότητες όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης ή η επίλυση οποιουδήποτε είδους διαφορών σε άλλα μέλη της οικογένειας.

Ο υποψήφιος όχι μόνο λίγο πριν τις εξετάσεις, αλλά και γενικότερα καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας του θα πρέπει να κοιμάται αρκετά. Ο 8ωρος βραδινός ύπνος είναι απαραίτητος. Αντίθετα ο μεσημεριανός ύπνος, εφόσον τον έχει ανάγκη ο υποψήφιος, δε θα πρέπει να υπερβαίνει τη μία ώρα, αν και το καλύτερο είναι να περιορίζεται στο μισάωρο. Ο βραδινός ύπνος βοηθάει στην καλύτερη συγκέντρωση των υποψηφίων, στην ευκολία της ανάσυρσης γνώσεων, ακόμα και αν έχουν αποκτηθεί πολύ καιρό πριν, και στην καλύτερη εμπέδωση των νέων γνώσεων… Αντίθετα, οι μεσημεριανές σιέστες μάλλον δυσκολεύουν την επανέναρξη του διαβάσματος.

Σημαντικός και ο ρόλος των γονέων. Την περίοδο των εξετάσεων θα πρέπει να φροντίζουν να υπάρχει ηρεμία και αρμονία στο οικογενειακό περιβάλλον. Εντάσεις, μαλώματα και λογομαχίες επηρεάζουν αρνητικά την απόδοση του υποψηφίου.

Από την άλλη, είναι λάθος να λαμβάνει άδεια η μητέρα προκειμένου να “υπηρετεί” καλύτερα τον υποψήφιο. Μια τέτοια αλλαγή συνήθως φορτίζει το μαθητή με άγχος, τον βγάζει από το ρυθμό που είχε συνηθίσει και γενικότερα περισσότερο βλάπτει παρά ωφελεί. Εξάλλου, οι μαμάδες μπορούν φανούν πολύ πιο χρήσιμες αργότερα, όταν πια ο υποψήφιος έχει περάσει σε καμιά μακρινή πόλη και πρέπει να φτιαχτεί από το μηδέν ένα ολόκληρο νοικοκυριό. Θα ήταν καλύτερο, λοιπόν, να φυλάξουν την άδειά τους για τότε…

Ταυτόχρονα, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν και με άλλο τρόπο. Είναι σημαντικό το να στηρίζουν τα παιδιά τους και να τα ενθαρρύνουν. Να μην τα συγκρίνουν με άλλα και να τα κάνουν να νιώθουν πως, ακόμα και αν “αποτύχουν”, θα εξακολουθήσουν να έχουν την αγάπη και την αποδοχή των γονιών.

Οι πιο ευάλωτοι υποψήφιοι…

Το άγχος ενός υποψήφιου μπορεί να είναι ευεργετικό όταν κυμαίνεται στα λεγόμενα “δημιουργικά επίπεδα”. Όσο αυξάνεται, όμως, τόσο μας απομακρύνει από το στόχο του άριστα.

Υψηλότερα επίπεδα άγχους έχει παρατηρηθεί πως εμφανίζουν παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση και παιδιά ευαίσθητα, με χαμηλή δυνατότητα λειτουργίας σε συνθήκες πίεσης. Είναι προφανές ότι η πορεία μας στη ζωή δεν κρίνεται αποκλειστικά και μόνο από την επίδοση στις πανελλαδικές, όμως συχνά το μήνυμα που παίρνουν τα παιδιά είναι: “περιμένουμε να μην αποτύχεις” ή αντίθετα “πρέπει να επιτύχεις οπωσδήποτε”.

Όμως η γκρίνια, το άγχος και η πίεση είναι κακοί σύμβουλοι και σπάνια βοηθούν το παιδί να αποδώσει καλύτερα. Για το μαθητή πρέπει να εξασφαλιστεί ένα ήρεμο και χωρίς εντάσεις περιβάλλον. Η αξία του παιδιού σε καμία περίπτωση δε μετριέται με την αποτυχία ή την επιτυχία του στις εξετάσεις. Και το να αφήσουμε το παιδί να σκέφτεται κάτι ανάλογο έχει αρνητικές συνέπειες για την ψυχική υγεία του.

Η αξία του παιδιού σε καμία περίπτωση δε μετριέται με την αποτυχία ή την επιτυχία του στις εξετάσεις. Και το να αφήσουμε το παιδί να σκέφτεται κάτι ανάλογο έχει αρνητικές συνέπειες για την ψυχική υγεία του.

Σε ό,τι αφορά τη σωματική υγεία, σημαντικό είναι ο υποψήφιος να κινείται, να πίνει πολλά υγρά και να τρέφεται υγιεινά. Ένα επαρκές πρωινό είναι κάτι που πάντα βοηθάει, ενώ αντίθετα το κόκκινο κρέας πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο, καθώς επιβαρύνει τη νοητική λειτουργία. Τα όσπρια θεωρούνται ένας πολύ καλός συνδυασμός υδατανθράκων και πρωτεΐνης, ενώ η επαρκής πρόσληψη Ω3 λιπαρών οξέων (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί, θαλασσινά) μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της σωστής πνευματικής λειτουργίας, αλλά και να ανεβάσει τη διάθεση.

Όσο για το άγχος, μπορεί να αποφευχθεί καταναλώνοντας αντιοξειδωτικές τροφές (φρούτα, λαχανικά, χυμοί), οι οποίες προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες.

Επίσης, οι υποψήφιοι είναι καλό να καταναλώνουν πολύ νερό και χυμούς φρούτων. Έχει αποδειχτεί επιστημονικά πως ακόμη και μια μικρή αφυδάτωση μπορεί να μειώσει την απόδοση, τόσο τη σωματική όσο και την πνευματική.

“Όχι” στο εξαντλητικό διάβασμα, “ναι” στη σωστή διατροφή και στην κίνηση και προπαντός… ψυχραιμία είναι, λοιπόν, το τρίπτυχο που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι υποψήφιοι για να ακούσουν, διαυγείς πνευματικά και ακμαίοι σωματικά, το πρώτο κουδούνι των πανελλαδικών εξετάσεων.

*Μην αφήνετε θέμα αναπάντητο. Ακόμα και σε θέματα που δε γνωρίζουμε την απάντηση, σίγουρα έχουμε κάποιες ιδέες. Ας τις γράφουμε λοιπόν.

*Κρίνεται ως πολύ σημαντικό το να κινείται ο υποψήφιος κατά τη διάρκεια του διαλείμματος που κάνει από το διάβασμα. Η τακτική αυτή μεγιστοποιεί την ποιότητα της μελέτης που θα ακολουθήσει.

Προσεγμένα γραπτά… Επιπλέον μόρια!

Προσέχουμε την εμφάνιση του γραπτού μας, γεγονός το οποίο «μετράει» ιδιαιτέρως αν «πέσουμε» σε γυναίκα βαθμολογήτρια. Μπόνους μεταξύ 20 και 25 μορίων μπορεί να κερδίσει ένας υποψήφιος των πανελλαδικών εξετάσεων με ευπαρουσίαστα γραπτά, που προδιαθέτουν θετικά τους βαθμολογητές.

Φυσικά το πρωτεύον πάντα θα είναι οι ορθές απαντήσεις στα θέματα των εξετάσεων, ωστόσο δεν παύει παράγοντες όπως η ορθογραφία, η καλλιγραφία και η εμφάνιση του γραπτού εν γένει να δίνουν μπόνους μορίων στους υποψηφίους…

Έμπειροι βαθμολογητές του Ηρακλείου υποστηρίζουν πως τα προσεγμένα γραπτά μπορούν να… φιλοδωρηθούν μέχρι και με επιπλέον πέντε μόρια, έναντι άλλων με μουτζούρες και… ορνιθοσκαλίσματα.

 Αν, λοιπόν, ένας υποψήφιος του οποίου τα γραπτά έχουν καλή εμφάνιση πάρει αυτό το «μπόνους» από όλους τους βαθμολογητές, μπορεί να λάβει ακόμη και από 20 μέχρι 25 μόρια επιπλέον, ανάλογα με το εάν διαγωνίζεται σε 4 ή 5 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα!

Ίσως το μπόνους σε κάποιους να ακούγεται μικρό, στην πραγματικότητα όμως όχι μόνο δεν είναι, αλλά μπορεί και εξαιτίας του να εισαχθεί ή να μείνει απ’ έξω απ’ τη σχολή της πρώτης του επιλογής ένας υποψήφιος. Ειδικά αν πρόκειται για υψηλής δημοφιλίας σχολή, όπου γίνεται μάχη πανελλαδικά, π.χ., για τα 80 ή τα 100 παιδιά που θα εισαχθούν συνολικά.

Κάθε βαθμολογητής θα προτιμούσε να διορθώνει ένα προσεγμένο γραπτό, με καθαρά γράμματα και σωστή χρήση των παραγράφων και των σημείων στίξης. Αν ο υποψήφιος «διευκολύνει» με αυτόν τον τρόπο το έργο του, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα ανταμειφθεί έστω και με ένα μοριάκι…

Σαφήνεια…

Επιπλέον, στην αρχή κάθε απάντησης πάντα αναφέρουμε ποιο ερώτημα αναπτύσσουμε (Θέμα 1β). Σαφώς και δε χρειάζεται να γράφουμε τις απαντήσεις με τη σειρά. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από το «Θέμα 1γ», να συνεχίσουμε στο «Θέμα 4β» και μετά να επιστρέψουμε στο «Θέμα 1α». Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να αναφέρουμε ποιο θέμα αναπτύσσουμε. Μη θεωρούμε πως είναι υποχρέωση του βαθμολογητή να βρει τι κάνετε και τι εννοείτε.

Στην ουσία δεν αφήνουμε τίποτα στην τύχη. Εξηγούμε οτιδήποτε κάνουμε, βάζουμε τίτλους και αναφορές και στην ουσία προσπαθούμε να κάνουμε τη δουλειά του βαθμολογητή λίγο πιο εύκολη.

Τα μυστικά της μεγάλης ημέρας

1 Ας πάμε, όμως, στις κρίσιμες ημέρες των εξετάσεων. Την παραμονή κάθε εξέτασης πρέπει να έχουμε πάνω στο γραφείο μας όλα όσα χρειαζόμαστε για τη μεγάλη μέρα. Καλό είναι να έχουμε επιλέξει και τα ρούχα που θα φορέσουμε, κατά προτίμηση κάτι που θα μας κάνει να νιώθουμε όμορφα και άνετα. Διά ροπάλου απαγορεύεται η “τελευταία” ματιά στο βιβλίο. Κάτι τέτοιο περισσότερο μας μπερδεύει παρά που μας ωφελεί. Το καλύτερο είναι να απολαύσουμε ένα αξιοπρεπές πρωινό, αλλά σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπάρχει χρόνος, δε φεύγουμε από το σπίτι αν δεν έχουμε πιει τουλάχιστον ένα φρέσκο χυμό πορτοκάλι.

2 Μπαίνουμε στο εξεταστικό κέντρο και από τη στιγμή αυτή μέχρι εκείνη που θα πάρουμε στα χέρια μας τα θέματα των εξετάσεων είναι σαν να έχει περάσει ένας αιώνας. Πώς περνάει η ώρα; Προσπαθούμε να μιλήσουμε με ένα φίλο μας για οτιδήποτε άλλο, εκτός από τα SOS και τις πανελλαδικές. Σε περίπτωση που αυτό δε μας είναι εύκολο, “διατάζουμε” το μυαλό μας να μεταφερθεί σε μέρος που χαλαρώνουμε: Νοερά πάμε στην αγαπημένη μας παραλία ή ανακαλούμε την τελευταία παράσταση που απολαύσαμε…

3 Με τα πολλά, φτάνουν στα χέρια μας τα θέματα. Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να διαβάσουμε όλα τα θέματα από την αρχή. Αρκετοί μαθητές, μόλις παίρνουν τα θέματα, κοιτάζουν κατευθείαν το τελευταίο θέμα, για να διαπιστώσουν το βαθμό δυσκολίας του. Αν είναι μεγάλος, τότε απογοητεύονται και ξεκινούν το γράψιμο με κατεστραμμένη ψυχολογία, καθώς συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται να γράψουν τόσο καλά όσο χρειάζονται. Αποτέλεσμα; Κάνουν λάθη επιπολαιότητας ακόμα και στα θέματα που γνωρίζουν.

4 Το σωστό είναι να κοιτάμε μόνο το πρώτο ερώτημα του πρώτου θέματος. Αν είμαστε σίγουροι ότι το ξέρουμε, το γράφουμε και πηγαίνουμε στο επόμενο. Αν δεν είμαστε σίγουροι, προχωράμε στο επόμενο. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται σε κάθε ερώτημα διαδοχικά μέχρι και το τελευταίο.

5 Κάθε φορά που απαντάμε σε κάποιο ερώτημα, διαβάζουμε για άλλη μια φορά την εκφώνηση. Έτσι έχουμε την ευκαιρία να εντοπίσουμε τυχόν παραλείψεις, καθώς συχνά κάποια ερωτήματα είναι «διπλά», του τύπου «να αναφέρετε… και να εξηγήσετε…». Υπάρχουν περιπτώσεις υποψηφίων που “αναφέρουν”, αλλά ξεχνούν να «εξηγήσουν», πράγμα που συνειδητοποιούν μόνο όταν πια είναι πολύ αργά…

6 Επιπλέον: Μην αφήνετε θέμα αναπάντητο. Ακόμα και σε θέματα που δε γνωρίζουμε την απάντηση, σίγουρα έχουμε κάποιες ιδέες. Ας τις γράφουμε, λοιπόν. Αν αφήσουμε κάποιο θέμα χωρίς απάντηση, το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να πάρουμε καμία μονάδα σε αυτό. Αν γράψουμε κάτι, που θεωρούμε ότι ίσως είναι και λάθος, δεν έχουμε να χάσουμε απολύτως τίποτε. Το αντίθετο: Αν είναι είτε σωστό, είτε μέρος της απάντησης, τότε σίγουρα θα πάρουμε τις μονάδες που μας αναλογούν.

7 Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: Όταν τελειώσουμε και με το τελευταίο ερώτημα, δε σηκωνόμαστε να φύγουμε αμέσως. Ηρεμούμε, χαλαρώνουμε και ρίχνουμε μια τελευταία ματιά στο γραπτό μας. Αν διαπιστώσουμε ότι θέλουμε να προσθέσουμε κάτι, έχουμε το χρόνο για να το κάνουμε. Αν δε διαπιστώσουμε καμία εκκρεμότητα της τελευταίας στιγμής, μπορούμε να αποχωρήσουμε.