Αρθρογραφία

Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση: πώς να τα ενισχύσουμε

590_24542e1b16483befb43c8ba073a01262.jpg
Ακούστε το άρθρο

Αυτοεκτίμηση σημαίνει να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας, να θεωρούμε ότι αξίζουμε, να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι. Η αυτοεκτίμηση είναι ένα συστατικό της αυτοαντίληψης, δηλαδή του πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας. Αν μας ζητηθεί να περιγράψουμε τον εαυτό μας, θα αναφερθούμε σε αρκετά χαρακτηριστικά, όπως φυσική εμφάνιση, νοητικές και άλλες ικανότητες, κοινωνικές- οικογενειακές σχέσεις, χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Αυτή η περιγραφή είναι η αυτοαντίληψη.

Στα παιδιά, που βρίσκονται σε μια συνεχή και γρήγορη διαδικασία μάθησης, ανάπτυξης δεξιοτήτων, διαμόρφωσης προσωπικότητας και δημιουργίας σχέσεων, η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι σημαντικό εμπόδιο.

 Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά του παιδιού με χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Αναφέρεται συχνά στον εαυτό του με αρνητικούς χαρακτηρισμούς ή μειώνει/ υποβιβάζει τα θετικά του στοιχεία.

– Εστιάζει στην αρνητική διάθεση των άλλων, ακόμα κι αν αυτή δεν σχετίζεται με τη δική του συμπεριφορά.

Δεν δέχεται την κριτική από τους άλλους, ακόμα και όταν είναι εποικοδομητική, επειδή του δημιουργεί δυσβάσταχτο άγχος.

Ασκεί όμως σκληρή κριτική στους άλλους.

– Στο σχολείο, η επίδοση και η συμμετοχή του δεν ανταποκρίνονται στις δυνατότητές του.

– Έχει δυσκολία στη δημιουργία φιλίας ή παρέας και συχνά βιώνει απόρριψη από τους συνομήλικους.

– Παρόλα αυτά, συναισθηματικά επηρεάζεται πολύ από τα αρνητικά σχόλια των άλλων.

Στενοχωριέται επίσης υπερβολικά από τις αποτυχίες του. Γι’ αυτό τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο άγχος και την κατάθλιψη.

–        Μπορεί ακόμα και να υιοθετήσει αντικοινωνικές ή παραβατικές συμπεριφορές.

Αντίστοιχα, τι κερδίζει ένα παιδί με υψηλή αυτοεκτίμηση;

– Γίνεται σταδιακά όλο και πιο αυτόνομο, στο δρόμο προς την ενηλικίωση.

– Παίρνει πρωτοβουλίες και δεν φοβάται να δοκιμάσει τις δυνατότητές του σε νέες δραστηριότητες.

– Έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και δεν αποθαρρύνεται εύκολα.

– Αναλαμβάνει τις ευθύνες που του αναλογούν, γίνεται υπεύθυνο.

Αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την ψυχολογική πίεση που μπορεί να υποστεί (από συνομηλίκους, τις απαιτήσεις της σχολικής ζωής, τραυματικά γεγονότα).

–        Διαχειρίζεται τα αρνητικά συναισθήματα (π.χ. άγχος, θλίψη, θυμός).

–        Μαθαίνει όχι μόνο να παίρνει, αλλά και να δίνει θετικά συναισθήματα και να παρέχει βοήθεια και υποστήριξη στους συνανθρώπους του.

Τι μπορούμε να κάνουμε για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης;

Ο γενικός κανόνας είναι να υπάρχει η δυνατότητα ανοικτής επικοινωνίας μέσα σε ένα κλίμα ασφάλειας, εμπιστοσύνης και υποστήριξης.

Βοηθάμε το παιδί να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και να τον αποδεχτεί σαν σύνολο.

Δεν φοβόμαστε να εκφράσουμε καλά λόγια και να επιβραβεύσουμε το παιδί! Εάν το παιδί έχει πετύχει κάτι που επιθυμούσε, εάν κατέβαλλε μεγάλη προσπάθεια, είναι καλό να το επαινέσουμε τόσο για το αποτέλεσμα όσο και για την προσπάθεια.

Επιμένουμε στην εποικοδομητική κριτική, δεν ντροπιάζουμε ούτε γελοιοποιούμε το παιδί, δεν κατηγορούμε, δεν το συγκρίνουμε με άλλα παιδιά, αποφεύγουμε την ενίσχυση ανταγωνιστικών σχέσεων.

Δεν αναλαμβάνουμε εμείς ευθύνες που του αναλογούν. Κάνοντάς το αυτό, το παιδί δεν έχει το κίνητρο να προσπαθήσει, παραμένει εξαρτημένο, δεν υφίσταται τις συνέπειες και δεν έχει τελικά την ευκαιρία να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και να εκτιμήσει τον εαυτό του.

Εάν δυσκολεύεται σε κάτι που έχει αναλάβει, ενθαρρύνουμε, υποστηρίζουμε, διδάσκουμε δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, με έμφαση στις πρακτικές και εναλλακτικές λύσεις.

Αποφεύγουμε τις ταμπέλες. Δεν είσαι άχρηστος, τεμπέλης, φυγόπονος, αλλά απλά δεν τα κατάφερες σε αυτή τη δραστηριότητα.

Ζητάμε τη γνώμη του για θέματα που το αφορούν και τη λαμβάνουμε υπόψη.

Καθώς όμως, ως γονείς και δάσκαλοι, χρειάζεται να πάρουμε κάποιες αποφάσεις για λογαριασμό του παιδιού, αυτές χρειάζεται να είναι με κριτήριο το δικό του όφελος και να είναι αιτιολογημένες, όχι απλά επειδή «έτσι λέω εγώ».

Εκπαιδεύουμε το παιδί στη θετική σκέψη και δεν δεχόμαστε αρνητικούς χαρακτηρισμούς του εαυτού του.

Επίσης, το ενθαρρύνουμε να βλέπει και τις θετικές όψεις της συμπεριφοράς ή της προσωπικότητας των άλλων, να λαμβάνει υπόψη τα κίνητρα και τα συναισθήματα.

Του εξηγούμε γιατί είναι σημαντικές οι καλές οικογενειακές σχέσεις και πώς μπορεί να ωφεληθεί από τις φιλικές του σχέσεις και τις εμπειρίες του.

Το διευκολύνουμε να αναπτύξει τα μοναδικά ταλέντα του και τις ικανότητές του .

Το ενθαρρύνουμε να θέτει στόχους και να έχει φιλοδοξίες. Είναι καλό και για εμάς να θυμόμαστε ότι εμπόδια υπάρχουν πολλά. Αν δεν πιστεύουμε στον εαυτό μας, βάζουμε από μόνοι μας ένα ακόμα!

 Μαθαίνουμε από τα λάθη μας, γελάμε με αυτά, αντιμετωπίζουμε τις αποτυχίες με χιούμορ και αποφεύγουμε την τελειοθηρία ή την τελειομανία

Τέλος, χρειάζεται πάνω από όλα να έχουμε εμείς οι ίδιοι αυτοεκτίμηση, ως γονείς, ως δάσκαλοι, ως πρότυπα για τα παιδιά.

 

Φωτοπούλου Ειρήνη- Ζωή  

Ψυχολόγος –Καθηγήτρια Αγγλικής & Γαλλικής Γλώσσας

irini23foto@yahoo.gr

Όλη η επικαιρότητα