Εκκλησία

Παναγία, η μητέρα των ανέλπιδων

panagia-paramithia-psifidoto-12.jpg
Ακούστε το άρθρο

Μητέρα των ανέλπιδων κι όλου του κόσμου σκέπη, κάτου από σε και οι ανέλπιδοι κι όλος ο κόσμος ίσοι! Τέτοιος ο κόσμος έγινε μ΄ εσέ τα πλούτια του όλα, θησαυρούς δύναμης, χαράς, και τέχνης και σοφίας, όλα τ’ αρνήθηκε για σε, και γίνηκε για σένα κόσμος φτωχός από το νου, γυμνός από τη γνώση, κι αστόχαστος και βάρβαρος, και παραπεταμένος στα πόδια σου καλόγερος, ασκητευτής μπροστά σου, μαράζωμα όλη του η ζωή και ο νους του μοναστήρι. Μπρος στην εικόνα σου γυρτός ο κόσμος, με το στόμα τρεμουλιαστό, κρεμάμενο μόνο από τ’ όνομά σου κι από τη σκέπη σου, Κυρά, κι από τανάβλεμμά σου μ΄ένα τροπάρι μυστικό, με μια πνιχτή μουρμούρα, δύο απέραντα κοντόλογα: Χαίρε, Χαριτωμένη!

Κι απ’ όσα από τους τόπους σου κι από τα θάματά σου κι απ΄ όσα από τις χάρες σου πήρες ονόματα, όλα σαν του μετώπου σου την δόξα αχτιδοσταλασμένα, μπάλσαμα σαν την όψη σου, βαθιά σαν τα πηγάδια του ελέους και των οιχτιρμών που είναι τα δυο σου μάτια, παίρνω κ’  εγώ, -είν’  αρίφνητα- και σου τα ξαναφέρνω σα γκόρφια και σαν τάματα, φλωροκαπνίζοντάς τα κι αρχοντικά σμαλτώνοντας με τάξια της ψυχής μου και με της πίστης μου τ’ αγνά. Παντάνασσα, Ελεούσα, Γλυκοφιλούσα, Ακάθηστη, Γιάτρισσα, Πονολύτρα, Παραμυθιά, Περίβλεφτη, Πανάχραντη, Οδηγήτρα, Ανιφωνήτρα, Τριχερούσα, Βαγκελίστρα, Λάυρα,Γοργοεπίκοη, Αθηναία, Ρωμαία, Φανερωμένη, Πύργε χρυσοπλοκώτατε, λιοσταλασμένε Θρόνε! Το ουράνιο τόξο ζώνη σου. Πιο διάπλατη, πιο πλούσια πλημμύρισες τον ουρανό, σημάδι εσύ πιο μέγα.

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

(Από την «Φλογέρα του Βασιλιά»)

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΙΕΡΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ

«Εν τη κοιμήσει σου νέκρωσις άφθορος…»

Με τη γιορτή της Κοιμήσεως η μνήμη και η αγάπη της Εκκλησίας επικεντρώνονται όχι στην ιστορικότητα και πραγματικότητα του γεγονότος, την ημέρα και τον τόπο όπου η Παναγία συμπλήρωσε την επίγεια ζωή της. Όπου και όποτε και και αν συνέβη, η Εκκλησία, τονίζει την ουσία και το νόημα του θανάτου της, μνημονεύοντας τον θάνατό της, της οποίας ο Γιος της, νίκησε τον θάνατο, αναστήθηκε εκ νεκρών και υποσχέθηκε την τελική ανάσταση και τη νίκη της αιώνιας ζωής.

Για αιώνες η Εκκλησία ατενίζει και εμπνέεται από τον θάνατο της μητέρας του Ιησού. Ανακαλύπτει και βιώνει τον θάνατο όχι πλέον ως φόβο και τρόμο και τέλος, αλλά λαμπρή και αυθεντική αναστάσιμη χαρά.

«Εν τη γεννήσει σου σύλληψις άσπορος, εν τη κοιμήσει σου νέκρωσις άφθορος…» Εδώ, σ’  ένα από τους πρώτους ύμνους του όρθρου της γιορτής, βλέπουμε να εκφράζεται η ουσία αυτής της χαράς:

«Νέκρωσις άφθορος». Ποιο να ‘ναι όμως το νόημα αυτής της αντίθεσης των λέξεων; Κατά την κοίμηση της Θεοτόκου, αποκαλύπτεται σε μας και γίνεται δική μας χαρά όλο το ευφρόσυνο μυστήριο αυτού του θανάτου, διότι η Παναγία, η Παρθένος Μαρία είναι μια από μας.

Αν ο θάνατος είναι φόνος και η θλίψη του χωρισμού, η κάθοδος στη μοναξιά και το σκοτάδι, τίποτα απ’ όλα αυτά δε συναντούμε στο θάνατο της Παναγίας, αφού η Κοίμησή της, όπως και ολόκληρη η ζωή της ήταν συνάντηση, αγάπης, κίνηση προς το αμάραντο και αυτό φως της αιωνιότητας και είσοδος μέσα σ’ αυτό: Δεν υπάρχει φόβος θανάτου στην άφθορο και αθάνατη Κοίμηση της Παρθένου Μαρίας.

Στη λάμψη του ασύγκριτου εορταστικού φωτός, σ’  αυτές τις αυγουστιάτικες μέρες που ο φυσικός κόσμος φτάνει στο αποκορύφωμα της ομορφιάς του και γίνεται ύμνος δοξολογίας και ελπίδας, αντηχούν τα λόγια από τους ύμνους της Κοίμησης:

«Νενίκηνται της φύσεως οι όροι εν σοι, Παρθένε άχραντε παρθενεύει γαρ τόκος, και ζωήν προμνηστεύεται θάνατος. η μετά τόκον Παρθένος και μετά Θάνατος ζώσα, σώζοις αεί, Θεοτόκε, την κληρονομίαν σου».

Ο θάνατος δεν είναι πια θάνατος. Ο θάνατος κατευνάζεται από την αθανασία.

 

Οι Άγιοι Πατέρες για την Θεοτόκο

Ο ιερός Δαμασκηνός:

«Έστιν μεν ανθρώπων οιδείς ος κατ’ αξίαν, την Θεομήτορα εφυμνήσαι δυνήσεται, ουδ’  ει μυρίαι φλώσσαι συνείλθοιε των καθηκόντων επαίνων εφήκοιντο πάντα γαρ αύτη τον θεσμόν εγκωμίων υπέρκειται».

Ο Γρηγόριος ο Παλαμάς:

«Η παρθένος, την ιεράν ησυχίαν, ευρίσκει, χειραγωγόν, ησυχίαν την του νου και κόσμου στάσιν, την λήθην των κάτω και μύστην των άνω, συνήψε τον νουν τη προς εαυτώ στροφή τε και προσοχή και τη αδιαλείπτω θεία προσευχή».

Άγιος Αντρέας ο Κρήτης:

«Η Παναγία μας διήλθε τον βίον της προσευχόμενη για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Μάλιστα δε από τις συχνές γονυκλισίες που έκανε η Κυρία Θεοτόκος, εβαθούλωσαν οι πλάκες πάνω στις οποίες έκλινε τα ιερά της γόνατα. ‘’Ενταύθα, τας κλίσεις των ιερών γονάτων, του Πανάγνου σώματος, αι προς το έδαφος καταστρωμέναι πλάκες δι’ ολίγον ανακράζουσιν’’».

Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας:

«Έδει δε την παναγίαν ψυχήν εκείνην του σώματος εκείνου του παναγεστάτου λυθήναι. Λύεται μεν και τη του Υιού συνήφθη, τω πρώτω φωτί το δεύτερον. Το δε σώμα μικρόν παραμείναν τη γη και αυτό συναπήλθε… Και τοίνων εδέξατο μεν ο τάφος επί μικρόν, εξεδέχετο δε και ο ουρανός την κοινήν γην εκείνην, το πνευματικόν σώμα, τον θησαυρόν της ημετέρας ζωής, το σεμνότερον αγγέλων, το αγιώτερον αρχαγγέλων».

Φυλακτήριον πάντων και Ιερού Καταφύγιον…

Εν φωναίς ασμάτων πίστει, σοι βοώμεν, Πανύμνητε, Χαίρε, πίον όρος και τετυρωμένον εν Πνεύματι, χαίρε, λυχνία και στάμνε, Μάννα φέρουσα, το γλυκαίνον τα των ευσεβών αισθητήρια. Ιλαστήριον του κόσμου, χαίρε, άχραντε Δέσποινα, χαίρε, κλίμαξ γήθεν, πάντας ανυψώσασα χάριτι, χαίρε, η γέφυρα όντας η μετάγουσα, εκ θανάτου πάντας προς ζωήν τους υμνούντας σε.

Ουρανών υψηλοτέρα, χαίρε, γης το θεμέλιον, εν τη ση νηδύι, Άχραντε, ακόπως βαστάσασα, χαίρε, κογχύλη, πορφύραν θείαν βάψασα, εξ αιμάτων σου τω βασιλεί των Δυνάμεων.

Νομοθέτην η τεκούσα, αληθώς, χαίρε, Δέσποινα, τον τας ανομίας, πάντων δωρεάν αξαλείφοντα ακατανόητον βάθος, ύψος άρρητον, απειρόγαμε, δι’  ής ημείς εθεώθημεν.

Σε την πλέξασαν τω κόσμο, αχειρόπλοκον στέφανον, ανυμνολογούμεν. Χαίρε σοι Παρθένε, κραυγάζονταες, το φυλακτήριον πάντων, και χαράκωμα, και κραταίωμα, και ιερόν καταφύγιον.

(Από την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου)

 

Οι εμφανίσεις της Παναγίας…

Στον ανατολικό Χριστιανικό χώρο ο ναός της Τήνου έχει τα πρωτεία της Θεομητορικής εύνοιας. Εκεί η «Παναγία είναι ολοζώντανη». Την βλέπουν να κυκλοφορεί μέσα κι έξω στο Ναό, να ευλογεί τα πλήθη, να στέκεται πάνω στο τέμπλο, σαν σκιά, να φεγγοβολεί σαν αστραπή. Την ώρα της Παναγιοφάνειας, ξεχύνεται στις καρδιές μια γαλήνη και επιτελούνται θαύματα πολλά. Δεν γίνεται απ’  όλους ορατή. Οι εμφανίσεις της συμβαίνουν συνήθως στις δύο μεγάλες εορτές, του Ευαγγελισμού και της Κοιμήσεως.

Οι κάτοικοι του νησιού έχουν τόσο εξοικειωθεί με την Παναγία, ώστε την θεωρούν δικό τους συγγενικό πρόσωπο και δεν εκπλήσσονται από τις εμφανίσεις της. Οι εμφανίσεις της είναι κοινό γεγονός για μικρούς και μεγάλους.

Μια από τις πιο συγκλονιστικές εμφανίσεις της Παναγίας συνέβη το 1974 στις 15 Αυγούστου για την οποία είχε γράψει και ο Αθηναϊκός τύπος…

«Πολλοί ήσαν εκείνοι που είδαν το όραμα της Παναγίας. Εις τας 12 παρά 10 μερικοί βεβαιούν ότι είδαν το χέρι της Παναγίας άνωθεν της εικόνας να ευλογεί το εκκλησίασμα. Ακολούθως η Μεγαλόχαρη εμφανίσθηκε στον άμβωνα με μέλανα πέπλον. Ένας ναύτης που την είδε έκλαιγε επί δίωρον. Άλλοι την ώραν της λειτουργίας και ακριβώς εις το «Της Παναγίας αχράντου» είδαν μίαν λάμψιν εντός ναού».

Άλλη μια μαρτυρία εμφάνισης της Παναγίας, είναι του Αγιορείτη μοναχού Παϊσίου, που νεαρός τότε είχε επισκεφθεί την Τήνο: «Όταν τελείωσε η αγρυπνία, ιερείς και ψάλται έφυγον, οι προσκυνηταί αγρυπνούσαν. Σε λίγη ώρα εδονείτο η Εκκλησία από τας Φωνάς. Από τους θόλους κατέρχεται σωματικώς και εστάθη μεταξύ τέμπλου και της εικόνος της. Σηκώνει το χέρι. Αμέσως ηγέρθη παράλυτος πολλών χρόνων. Τότε εγώ έκλαιον συνεσταλμένος χωρίς να γνωρίζω τον λόγον, και με πόνον ψυχής είπον: Παναγία μου, βοήθει μοι να παύσω να υβρίζω, διότι ήμουν ένα τέρας και η ύβρις των Θείων εύκολος. «Έπειτα εξέρχεται η Παναγία από την πύλη, που είναι ο Γαβριήλ, κρατώντας χρυσόν σταυρόν, πετώντας στον αέρα επάνω από τας κεφαλάς μας, και ευλογεί όλους γενικώς. Καταλαβαίνετε τι εγίνετο εις τους πιστούς…»

Για τις εμφανίσεις της Παναγίας έχουν μιλήσει μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Μακρυγιάννης, ο δήμαρχος Αθηναίων Σ. Μερκούρης, καθηγητές Πανεπιστημίου κ.α.

 

Παναγία η βλαστήσασα το Θείον στάχυν…

Δεν υπάρχει ισχυρότερη αίσθηση του ιερού από εκείνη, που μας δίνει η παρουσία της Μητέρας, αυτή που υψώνεται στην περιωπή της Μητέρας του Θεού, της Παναγίας.

Ο βυζαντινός την ιστορεί πάντοτε στην κόχη του Ιερού να κρατά στην αγκαλιά της το Θείο βρέφος και να εναγκαλίζεται το ημιθόλιο, απ’ όπου προβάλλει αυτή, η Πλατυτέρα των Ουρανών…

Η Ορθοδοξία ανυψώνει την Μητέρα του Θεού σε μιαν ανώτερη πνευματική σφαίρα, που δηλώνει το μυστήριο της Θείας ενσάρκωσης. Αυτή την Θεοτόκο Παρθένα ο λαός μας τη λατρεύει στο πρόσωπο της Παναγίας. Και της δίνει πολλά ονόματα δεμένα με την ιστορία και με τις χάρες της. Ο Ρωμανός ο μελωδός την υμνεί στον Ακάθιστο Ύμνο, προσφωνώντας την «Νύμφη Ανύμφευτε» και «Υπερμάχω Στρατηγώ». Το «Χαίρε» του Ευαγγελισμού Της, είναι το χαίρε μιας νέας φανέρωσης, μιας εκ των βάθρων αναγέννησης, που επιβεβαιώνει την ιερότητα της ζωής, αφού μέσα από την γαστέρα της «νε-ουργείται η κτίσις» και «βρεφουργείται ο Κτίστης».

Ο Ρωμανός ζει το θαυμαστό Παράδοξο όπου το άπειρο σμίγει με το πεπερασμένο, ο ουρανός με τη γη, ο Θεός με τον θνητόν άνθρωπο. Πρόκειται για την υπέρβαση της Θείας Γέννας και τη συγκατάβαση της Θείας αγάπης. Την Αγάπη και τη Γέννα, τόσο ένσαρκη και απτή, τη δηλώνει η παρουσία της Θεοτόκου. Την ονομάζει κλίμακα επουράνια και γέφυρα μετάγουσα εκ γης προς ουρανό, κλήμα αμάραντου βλαστού, λειβάδι και αναθάλλει τη χαρά. Και περνώντας στον χώρο της μυστικής ανάστασης την αποκαλεί φως του άδυτου αστέρα της μυστικής ημέρας, ακτίνα του νοητού ήλιου, πύρινο στύλο που οδηγεί όσους είναι στο σκοτάδι, σκέπη του κόσμου πλατυτέρα της νεφέλης. Είναι αυτή η βλαστήσασα τον Θείον στάχυν, η ακένωτη πηγή του ζώντος ύδατος, η έμψυχη τράπεζα που χώρεσε τον άρτο της ζωής, η χώρα του αχώρητου Θεού.

Όλη η επικαιρότητα