Ηλεία Παγκόσμιες Ημέρες

Παιδική κακοποίηση: Στην Ηλεία «κλείνουν» στόματα και πόρτες…

Ακούστε το άρθρο

Παιδική κακοποίηση: Ένα ζήτημα που πονά, μας πονά σαν ανθρώπους αλλά και ως κοινωνία. Στην Ελλάδα σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 9 στις 10 σοβαρές περιπτώσεις κακοποίησης παραμένουν δυστυχώς χωρίς διάγνωση, και αντιμετώπιση.

Τα νούμερα τρομάζουν, όπως και το γεγονός πως σε μικρές επαρχιακές κοινωνίες όπως η Ηλεία, ιστορίες παιδικής κακοποίησης, είτε σωματικής, είτε σεξουαλικής, είτε λεκτικής, μένουν τις περισσότερες φορές «κρυμμένες» πίσω από σφραγισμένες πόρτες και κλειστά στόματα. Η 19η Νοέμβρη έχει ανακηρυχθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των Παιδιών, ενώ ακριβώς την επομένη γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού.

Με αφορμή αυτές τις δύο πολύ σημαντικές ημέρες, η εφ. «Πατρίς», ανοίγει τον γκρίζο φάκελο της παιδικής κακοποίησης στο νομό μας, πάντα με σεβασμό και διακριτικότητα, και την πολύτιμη συνεισφορά τριών ανθρώπων. Συναντηθήκαμε και συνομιλήσαμε με την Κατερίνα Λιακοπούλου, κοινωνική λειτουργό και συντονίστρια στον εθελοντικό Οργανισμό «Το Χαμόγελο του Παιδιού», στον Πύργο, την Ελένη Παναγούλια, ψυχολόγο που ζει και διατηρεί γραφείο, επίσης στην πόλη του Πύργου, και την Ντίνα Γανδά, νηπιαγωγό, που εδώ και χρόνια ασκεί το λειτούργημα της εκπαιδευτικού σε πολλά σχολεία της Ηλείας.

«Ένα παιδί γεμάτο μώλωπες»

Τα τελευταία χρόνια διαμονής μου στο νομό μας, έχω αρκετές φορές συζητήσει με εκπαιδευτικούς, το οδυνηρό θέμα της παιδικής κακοποίησης. Οι περισσότερες ιστορίες ξεκινούσαν με την φράση «είδα στο παιδί μελανιές» και έκλειναν με έναν αναστεναγμό και ένα «τελικά δεν μπορέσαμε να το βοηθήσουμε». Λίγο πριν συναντήσω τη νηπιαγωγό Ντίνα Γανδά, είχα ένα κόμπο στο στομάχι, εξαιτίας του φόβου μου πως θα άκουγα και από εκείνη παρεμφερείς ιστορίες. Δυστυχώς ο φόβος μου επιβεβαιώθηκε με τον χειρότερο τρόπο, καθώς η κ. Γανδά μοιράστηκε μαζί μας πολλές ιστορίες φρίκης, τις οποίες έχει βιώσει κατά την πολυετή της εμπειρία ως εκπαιδευτικός.  Από περιπτώσεις λεκτικής βίας και σχολικού εκφοβισμού, μέχρι βαριά σωματική και σεξουαλική κακοποίηση. Περιγραφές μιας σκληρής πραγματικότητας, εικόνες που δεν βλέπουμε ή κάνουμε πως δεν βλέπουμε, παιδιά που ζουν την δική τους κόλαση. «Ξέρεις τι είναι να βλέπεις ένα παιδί τρομαγμένο, που δεν μπορείς καν να το πιάσεις γιατί είναι γεμάτο μώλωπες; Ξέρεις τι είναι να καταγγέλλεις το περιστατικό, και να καταλήγεις να απειλείται η δουλειά σου ή ακόμη και η ζωή σου;».

Με τις παραπάνω κουβέντες ξεκίνησε η συζήτηση μας με την κ. Γανδά, η οποία μας εξήγησε, πως πολλές φορές έσπευσε να καταγγείλει περιστατικά παιδικής κακοποίησης που υπέπεσαν στην αντίληψη της. Άλλωστε ως εκπαιδευτικός έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει αφού προστατεύεται από το άρθρο 23 του νόμου 3500/2006. Το πρόβλημα είναι πως στον δρόμο προς την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών, αλλά και προς την επίτευξη της προστασίας των παιδιών, βρήκε πολλά εμπόδια, πολλά από αυτά απροσπέλαστα.

«Μην ανακατεύεσαι»

Όπως χαρακτηριστικά μας εξομολογείται κουράστηκε να ακούει τη φράση: «Μην ανακατεύεσαι». Δεν ήθελε να κατονομάσει ούτε περιπτώσεις ούτε πρόσωπα, καθώς όπως μας επισήμανε, η ουσία έγκειται στο ότι σε μια κλειστή κοινωνία, όπως αυτή της Ηλείας, οι πόρτες και τα στόματα μένουν κλειστά, ακόμη κι όταν μιλάμε για αθώες παιδικές ψυχές. Το σημαντικό για εκείνη είναι να λειτουργούν σωστά οι φορείς, να υπάρχει η κρατική πρόνοια, η οποία θα εστιάζει το ενδιαφέρον της στην σωστή συνεργασία με το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς, έτσι ώστε κανένα παιδί να μην μένει εκτεθειμένο και απροστάτευτο.

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» δίπλα σε κάθε παιδί θύμα Βίας

Για το σπουδαίο έργο το οποίο επιτελεί εδώ και πολλά χρόνια, ο εθελοντικός οργανισμός «Το Χαμόγελο του Παιδιού», καθώς για τους τρόπους με τους οποίους στέκεται δίπλα στα παιδιά που έχουν βιώσει ή βιώνουν οποιασδήποτε μορφής κακοποίηση, μας μίλησε η Κατερίνα Λιακοπούλου, κοινωνική λειτουργός και συντονίστρια του οργανισμού, στον Πύργο. Η κ. Λιακοπούλου, μας ανέλυσε το τρίπτυχο βάσει του οποίου δρα ο οργανισμός με στόχο την ολιστική αντιμετώπιση των φαινομένων κάθε μορφής βίας απέναντι στα παιδιά. Οι τρεις βασικοί άξονες, είναι η πρόληψη, η παρέμβαση και η θεραπεία. «Η πρόληψη είναι ένα κομμάτι, στο οποίο ο οργανισμός μας επενδύει πολύ», αναφέρει χαρακτηριστικά. Το «Χαμόγελο» πραγματοποιεί πολύ συχνά οργανωμένες διαδραστικές, βιωματικές δράσεις, οι οποίες γίνονται από εξειδικευμένη ομάδα Ψυχολόγων του οργανισμού, σε σχολεία, με σκοπό την ενημέρωση των παιδιών, των εκπαιδευτικών, καθώς και των γονέων και κηδεμόνων. Ακόμη, βασικό μέλημα των δράσεων είναι τα παιδιά μέσα από αυτές να αναπτύξουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες απέναντι σε κινδύνους που πιθανόν να αντιμετωπίσουν. Με αυτόν τον τρόπο, όπως μας επισημαίνει, το ίδιο το παιδί, θα μπορέσει πιο εύκολα να αναπτύξει τις δικές του «άμυνες» απέναντι στην οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης και να ζητήσει βοήθεια.

Εθνική Γραμμή SOS για τα Παιδιά: 1056

Η κ. Λιακοπούλου έκανε ιδιαίτερη μνεία στην Εθνική Γραμμή SOS για τα παιδιά 1056, και δικαιολογημένα, καθώς τα στοιχεία δείχνουν πως οι υπηρεσίες που παρέχει από το 1997 μέχρι και σήμερα, έχουν αποδειχθεί σωτήριες για πολλά παιδιά. Μέσω της Γραμμής, o καθένας μπορεί είτε επώνυμα είτε ανώνυμα να πραγματοποιήσει καταγγελία για παιδιά σε κίνδυνο (κακοποίηση, trafficking, ασυνόδευτα παιδιά). Είναι πολύ σημαντικό, να τονίσουμε το δεδομένο της ανωνυμίας, καθώς όπως υποστηρίζει και η ίδια, ο περισσότερος κόσμος διστάζει ή φοβάται να προχωρήσει σε επώνυμη καταγγελία, όσο σοβαρό κι αν είναι ένα περιστατικό. Η γραμμή είναι 24ωρη και διασυνδεδεμένη με τον 112, τον Ευρωπαϊκό Αριθμό Έκτακτης Ανάγκη. Τι γίνεται μετά; Αξίζει να σημειωθεί πως έπειτα από μια καταγγελία, και εάν το παιδί βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, τότε «Το Χαμόγελο του Παιδιού», σε συνεργασία πάντα με τις αρμόδιες Εισαγγελικές και Αστυνομικές Αρχές, παρέχει την υπηρεσία της Επιτόπιας παρέμβασης, με πρωταρχικό στόχο την ασφαλή μεταφορά του παιδιού, συνοδεία Κοινωνικού Λειτουργού ή Ψυχολόγου, σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, κι έπειτα την συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς ώστε να βρεθεί άμεσα λύση.

Σπίτια για Παιδιά θύματα κάθε μορφής Βίας

Ο οργανισμός λειτουργεί πανελλαδικά 11 σπίτια φιλοξενίας, στα οποία κάθε παιδί το οποίο έχει υποστεί βία, μπορεί επιτέλους να βρει την ασφάλεια και το υγιές περιβάλλον στο οποίο αξίζει να ζει. Στην Ηλεία, στο σπίτι του «Χαμόγελου» στην Κυλλήνη, φιλοξενούνται 22 παιδιά, ηλικίας από 2,5 μέχρι και 17 ετών, τα οποία έχουν βρει μια πραγματική οικογένεια που τα σέβεται και τα στηρίζει..

Θεραπεία

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» εστιάζει φυσικά και στη θεραπεία, αφού μέσα από την πολυετή δράση του στον Τομέα της Παιδικής Προστασίας και την εμπειρία και τεχνογνωσία που έχει αποκτήσει δημιούργησε «Το Σπίτι του Παιδιού», ένα Κέντρο Ημέρας Εξατομικευμένης Παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας σε Παιδιά και Εφήβους, και τις οικογένειες τους. Όπως μας τονίζει η κ. Λιακοπούλου, όλες οι υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν.

Ένα αυξανόμενο φαινόμενο

Η οικονομική και κοινωνική κρίση, η οποία μαστίζει την χώρα μας τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται πίσω και κάτω από πολλά δεινά και από πληθώρα ζητημάτων. Η παιδική κακοποίηση είναι ένα από αυτά. Η ψυχολόγος Ελένη Παναγούλια, μιλά για ένα αυξανόμενο φαινόμενο, και παρότι για την περιοχή μας δεν υπάρχει κάποια έρευνα ή μελέτη, είναι γεγονός πως πανελλαδικά, εννιά στις δέκα περιπτώσεις κρύβονται «κάτω από το χαλί», χωρίς διάγνωση, προστασία και αντιμετώπιση. Είναι πολύ σημαντικό, όπως μας τονίζει, γονείς, δάσκαλοι , παιδαγωγοί, ιατροί καισύμβουλοι ψυχικής υγείας, να εκπαιδεύονται σωστά, έτσι ώστε να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα κακοποίησης. Ενώ επουσιώδης είναι και η ενεργοποίηση του κρατικού μηχανισμού για την πρόληψη και την παρέμβαση σε περιπτώσεις τέτοιων φαινομένων.

Το παιδί μπορεί να εμπιστευτεί ξανά;

Ένας προβληματισμός που στριφογύριζε διαρκώς στο μυαλό μου όση ώρα άκουγα την κ. Παναγούλια, ήταν ο εξής: Μπορεί ο θύτης να αλλάξει ριζικά, κι αν ναι μπορεί ένα παιδί που έχει υποστεί βία να τον εμπιστευτεί ξανά; Εξαρτάται… Όπως μας εξηγεί η κ. Παναγούλια: «το θέμα είναι ποια θεραπευτική προσέγγιση θα πρέπει να ακολουθήσουμε για τα παιδιά αυτά. Από ‘κει και πέρα θα πρέπει να εξεταστεί το είδος της κακοποίησης , το προφίλ του γονέα ή του κηδεμόνα που άσκησε βία, καθώς μόνο με αυτό τον τρόπο και την κατάλληλη στήριξη θα μπορέσουν να απαλυθούν οι πληγές στην ψυχή ενός παιδιού.  Ενώ αν υπάρχει πιθανότητα εξυγίανσης, μόνο τότε θα ασχοληθούμε με την θεραπεία του θύτη.

Έχε το νου σου στο παιδί…

Το παιδί είναι το φως, είναι το αύριο, «αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα», όπως έγραψε και ο σπουδαίος μουσικός Παύλος Σιδηρόπουλος. Εάν μπορώ να ξεχωρίσω με σιγουριά ένα καθήκον που έχουμε απέναντι του είναι να το προστατεύουμε, ειδάλλως είναι σα να παραιτούμαστε από το ίδιο το μέλλον μας.

Όλη η επικαιρότητα