Ηλεία Ιστορικά

Το Ιταλικό υποβρύχιο που προσάραξε στον Καϊάφα

Ακούστε το άρθρο

Με επιστολή του στην εφημ. ΠΑΤΡΙΣ ο γεωπόνος Γιώργος Β. Χριστάκης επισημαίνει τα εξής… «Αξιότιμε κύριε Γουβιά, διάβασα το άρθρο της 13-8-2019, σχετικό με το υποβρύχιο που προσάραξε στον Καϊάφα και επειδή πρόκειται για ιστορικό γεγονός, σας παρακαλώ να δημοσιεύσετε σχετικό άρθρο μου που έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό «ΗΛΙΑΚΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ 1916» και στο οποίο αναφέρεται διεξοδικά όλη  η υπόθεση, ώστε να υπάρχει πηγή πληροφοριών για το θέμα.

Σχετικά με τα αναφερόμενα στο  άρθρο έχω να παρατηρήσω τα εξής:

-Δεν πρόκειται για μυστήριο, ούτε αμφισβητήθηκε ποτέ η ύπαρξη του

-Οι σχέσεις της αποστολής του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής με τον ΕΛΑΣ είχαν  αρχίσει να οξύνονται και δεν βοήθησε την αποστολή στη διαφυγή.

– Το να πάει κανείς  στο Υποβρύχιο κολυμπώντας, ήταν πανεύκολο και δεν αποτελούσε άθλο, αφού 10χρονα  παιδιά τότε πηγαίναμε άνετα.

-Ελάχιστα παιδιά από την Κρέστενα πήγαιναν στο Υποβρύχιο, αφού λόγω της απόστασης δεν ήτανε εύκολη η μετάβασή του στον Καϊάφα.

-Δεν υπήρχε ικρίωμα από το οποίο θα μπορούσε να γίνει η θεαματική βουτιά της φωτογραφίας. Βουτιά γινότανε από την άκρη του υποβρυχίου που ήταν ασήμαντη.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία

Γ. Β. Χριστάκης»

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στη θαλάσσια περιοχή του Καϊάφα προσάραξε ένα Ιταλικό υποβρύχιο. Προκειμένου να διασωθεί αυτό το ιστορικό γεγονός, θα προσπαθήσω να το παρουσιάσω βασιζόμενος λίγο στη δική μου μνήμη, στις πληροφορίες που μου έδωσε ο Χρήστος Αρτουμάς και ο Μήτσος Τζίνος, ηλικίας τότε 19 και 18 ετών αντίστοιχα, οι οποίοι έζησαν το γεγονός, αλλά και σε άλλες ιστορικές πηγές. Σκοπός της συγγραφής αυτού του άρθρου είναι να διασωθεί και να μην ξεχαστεί το συμβάν που έχει ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία της Ζαχάρως…

Ο χρόνος που έγινε η προσάραξη, είναι δύσκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια, αφού κανένας δεν είναι απόλυτα βέβαιος για το πότε ακριβώς συνέβη και θα προσπαθήσω από μαρτυρίες και δημοσιεύματα να τον προσδιορίσω. Οι μαρτυρίες είναι αντιφατικές:

Ο Χρήστος Αρτουμάς

Α) Ο Χρήστος Αρτουμάς, που είναι από τους πρώτους που πήγαν στο υποβρύχιο τοποθετεί τον χρόνο της άφιξης και προσάραξης του υποβρυχίου την Άνοιξη του 1944, αφού όπως ισχυρίζεται δεν έκανε πολύ κρύο και κολυμπούσε άνετα μέχρι το υποβρύχιο.

Β) Αντίθετα, ο Μήτσος Τζίνος υποστηρίζει ότι ήταν χειμώνας και θυμάται ότι ο αδελφός του, ο Γιάννης, μπήκε στη θάλασσα για να πάει στο υποβρύχιο, αλλά κρύωνε τόσο πολύ που βγήκε έξω τρέμοντας και του άναψε φωτιά για να ζεσταθεί.

Γ) Στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα στην ιστοσελίδα <http://www.kalavrytanews.com/2013/05/blog-post_7180.html> με τίτλο «Καϊάφα υποβρύχιο που προσάραξε», ο Δημήτρης Κανελλόπουλος γράφει ότι το γεγονός συνέβη τον Απρίλιο του ’44 και ότι το γέμισαν με εκρηκτικά και το βούλιαξαν. Αυτό είναι ανακριβές, γιατί ήταν ήδη βουλιαγμένο αφού είχε καθίσει στα ρηχά, αλλά δεν είχε ανατιναχτεί. Προφανώς έχει στηριχθεί σε ανακριβείς πληροφορίες.

Δ) Ο Ιωάννης Μπουγάς στο βιβλίο του «Ματωμένες Μνήμες 1940-45», στη σελίδα 116, αναφέρει ότι το υποβρύχιο προσάραξε στις 12 Δεκεμβρίου του 1943, εγκαταλείφτηκε από το πλήρωμα και κατεστράφη. Έχει πάρει τα στοιχεία από την αναφορά προς το ΣΜΑ (Στρατηγείο Μέσης Ανατολής) του Υπολοχαγού Γεωργίου Ταβερναράκη, που ήταν σύνδεσμος του ΣΜΑ στην Πελοπόννησο, και θεωρώ και εγώ ως τη σωστή ημερομηνία, την 12η Δεκεμβρίου 1943, δεδομένου ότι, στηρίζεται σε επίσημη αναφορά, η οποία έπρεπε να αναφέρει συγκεκριμένες ημερομηνίες και οπωσδήποτε να είναι ακριβείς.

Από την πιο πάνω αναφορά του Γεωργίου Ταβερναράκη προκύπτει επίσης ότι το υποβρύχιο ήταν μεν Ιταλικό, αλλά στην υπηρεσία του Σ.Μ.Α., αφού είχε αυτομολήσει. Είχε κάνει και άλλα δρομολόγια στην περιοχή και είχε μεταφέρει αρκετούς πατριώτες στο Κάιρο. Ο Χρήστος Αρτουμάς επεχείρησε σε κάποιο δρομολόγιο να επιβιβαστεί για την Αίγυπτο, αλλά δεν του το επέτρεψαν, ίσως λόγω ηλικίας.

Ομάδα της SOE 114 (Άγγλων) με ομάδα Ελλήνων ανταρτών

(από την ιστοσελίδα: http://www.kalavrytanews.com/2013/05/blog-post_7180.html)

Το ιστορικό

Στις 21 Μαρτίου 1943, το ηρωικό Ελληνικό υποβρύχιο «Κατσώνης» με κυβερνήτη τον θρυλικό αείμνηστο Πλοίαρχο Βασίλη Λάσκο, παρέλαβε από το λιμάνι της Βηρυτού την Αποστολή του Υπολοχαγού Γεωργίου Ταβερναράκη με τον ασυρματιστή Σμηνία Αλέξανδρο Γαρδέλη, από το Μαρούσι Αττικής. Ήταν η 2η αποστολή ανδρών του Σ.Μ.Α. στην Πελοπόννησο. Μόλις ξεκίνησαν, διαβάστηκε η ημερήσια διαταγή του Κυβερνήτη Λάσκου: «Διά την απελευθέρωσιν και το μεγαλείο της Ελλάδος θα παραμείνομεν στην θάλασσα 21 ημέρες. Μαζί μας είναι και δύο αξιωματικοί, από τους γενναιότερους του παρόντος πολέμου. Μεταβαίνουν διά να αγωνισθούν διά την απελευθέρωσιν της Ελλάδος. Σεβαστείτε τους και περιποιηθείτε τους. ΛΑΣΚΟΣ».

Η ομάδα τελικά αποβιβάστηκε σε μια ερημική ακτή κοντά στην παλιά Μονεμβασιά. Ο Ταβερναράκης, μετά από πολλές περιπέτειες, έφθασε στον Πάρνωνα την 19η Απριλίου. Εκεί συνάντησε την ομάδα Κονταλώνη – Λεβεντάκη του ΕΛΑΣ και την επομένη έγινε ρίψη 60 όπλων και πυρομαχικών. Η ομάδα του Κονταλώνη πήρε 40 όπλα και τα υπόλοιπα 20 τα έδωσε ο Ταβερναράκης σε κατοίκους της περιοχής.[1] Ακολούθως, ο Ταβερναράκης ενώθηκε με την Αποστολή υπό τον Άγγλο Ταγματάρχη Χάρινγκτον[2], και τον συναντάμε πάλι στην Ολυμπία όπου εμπλέκεται στην περιπέτεια του υποβρυχίου.

Μετά τις 28-10-1943 που ο Ε.Λ.Α.Σ.  στην Παληοχώρα Μεσσηνίας μετά από άγρια μάχη διέλυσε το τελευταίο Συγκρότημα του Ε.Σ. Ταϋγέτου του Ίλαρχου Βρεττάκου, που σκοτώθηκε και ο ίδιος, ήταν κυρίαρχος σε όλην την Πελοπόννησο.

Το Υποβρύχιο στον Καϊάφα.

Όλες οι Αποστολές του Σ.Μ.Α. πήραν διαταγή να φύγουν για τη Μέση Ανατολή. Προς το σκοπό αυτό το Σ.Μ.Α. απέστειλε στον Καϊάφα ένα υποβρύχιο να παραλάβει όσον το δυνατόν περισσότερα από τα στελέχη που ευρίσκονταν πλησιέστερα στην περιοχή με σκοπό τη μεταφορά στο Κάιρο.  Σύμφωνα με τον Ιωάννη Μπουγά, «το κλιμάκιο αποτελούσαν 4 βρετανοί αξιωματικοί και 2 Έλληνες που ήρθαν στην περιοχή για να ενισχύσουν το σχέδιο των συμμάχων να παραπλανήσουν τους Γερμανούς, περί αποβάσεως στην Πελοπόννησο. Όταν έγινε η απόβαση στη Σικελία αυτό το κλιμάκιο έπρεπε να φύγει, γιατί άρχισε η διαφωνία με τον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, που τους απειλούσε, κυρίως τον Έλληνα υπολοχαγό Γεώργιο Ταβερναράκη ο οποίος κινδύνευε να δολοφονηθεί».[3]

Ο σύνδεσμος του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στην Πελοπόννησο, Υπολοχαγός (μετέπειτα Αντισυνταγματάρχης) Γεώργιος Ταβερναράκης από τα Χανιά Κρήτης

Υπάρχει η εντύπωση στην περιοχή και μάλλον είναι αλήθεια, ότι από το υποβρύχιο είχαν συνεννοηθεί με το κλιμάκιο, να τους κάνουν σινιάλο με φωτιά που θα άναβαν. Φαίνεται ότι από κακή συνεννόηση ως προς το σημείο, να έγινε λάθος με αποτέλεσμα το υποβρύχιο να παραπλανηθεί και να πλησιάσει πολύ κοντά στην παραλία. Ο κυβερνήτης του υποβρυχίου και το επιτελείο ήσαν Βρετανοί, ενώ το κατώτερο πλήρωμα Ιταλοί. Δεν γνωρίζουμε αν ήταν ο ίδιος κυβερνήτης και στα προηγούμενα δρομολόγια. Γεγονός είναι όμως ότι, είτε από κακή συνεννόηση με τους έξω, είτε από απειρία, το υποβρύχιο πλησίασε σε απόσταση 150-200 μ. από την παραλία και όταν το αντελήφθησαν, έκαναν το μοιραίο λάθος να επιχειρήσουν στροφή. Όταν λοιπόν η πλώρη είχε κάνει μισή στροφή περίπου, το υποβρύχιο κάθισε και προσάραξε στον πυθμένα, που είναι τελείως αμμώδης. Γι’ αυτό και η θέση που ακινητοποιήθηκε ήταν σχεδόν παράλληλη με την ακτή.

Η Λίμνη του Καϊάφα με την «μπούκα».

Προσάραξε λοιπόν το υποβρύχιο σε απόσταση 150-200 μ. από την παραλία σε σημείο που απέχει 100 μ. περίπου δεξιά από την «μπούκα», εκεί δηλαδή που γίνεται η επικοινωνία της λίμνης του Καϊάφα με τη θάλασσα. Λόγω του ότι το βάθος στο σημείο προσάραξης είναι μικρό, ο πυργίσκος του έμεινε έξω από το νερό και το πλήρωμα δεν άνοιξε την καταπακτή του καταστρώματος, αλλά το εγκατέλειψε από τον πυργίσκο, οπότε το υποβρύχιο δεν κατακλύστηκε από το νερό, δίδοντας τη δυνατότητα να μπαίνει μέσα όποιος ήθελε, πηγαίνοντας μέχρι εκεί, κολυμπώντας…

… λόγω χώρου η συνέχεια του άρθρου του κ. Χριστάκη θα δημοσιευθεί στο φύλλο της ΠΑΤΡΙΣ της επόμενης Κυριακής.

[1] Ιωάννου Ανδρ. Κοσιώρη, «Το χρονικό της Εθνικής Αντιστάσεως Πελοποννήσου 1941-1944», Αθήνα Δεκέμβριος 1992, σελ. 49 κ.ε.

[2] Ιωάννου Ανδρ. Κοσιώρη, «Το χρονικό της Εθνικής Αντιστάσεως …», ό.π., σελ. 169.

[3] Ιωάννη Μπουγά, «Ματωμένες Μνήμες 1940-45», έκδ. Πελασγός, Αθήνα 2013, σελ. 116

Όλη η επικαιρότητα