Ζαρζαβατικά «ανοιχτής πρόσβασης» κόντρα στις πολυεθνικές

Σε μια προσπάθεια να παρακάμψουν τους περιορισμούς στην έρευνα που επιβάλλουν οι πατέντες σε νέες ποικιλίες σπόρων, γερμανοί ερευνητές διαθέτουν σε κάθε ενδιαφερόμενο σπόρους «ανοιχτής πρόσβασης», τους οποίους μπορεί κανείς να πειραματιστεί ελεύθερα για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών.

Οι νέες ποικιλίες καλλιεργούμενων φυτών προστατεύονται σχεδόν πάντα από διπλώματα ευρεσιτεχνίας αλλά και από ένα ειδικό σύστημα πνευματικής ιδιοκτησίας που ονομάζεται «προστασία φυτικών ποικιλιών». Αυτό, υποστηρίζουν οι επικριτές του συστήματος, εμποδίζει την ανάπτυξη νέων ποικιλιών και περιορίζει την φυτική πνευματική ιδιοκτησία στα χέρια μεγάλων εταιρειών.

Το πρόγραμμα OpenSourceSeeds, μια ιδέα του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Agrecol στο Μάρμπουργκ της Γερμανίας, ανοίγει έναν άλλο δρόμο. Καλλιεργητές, ερευνητές και παραγωγοί νέων ποικιλιών μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα σπόρους τομάτας και σιταριού «ανοιχτής πρόσβασης», οι οποίοι θεωρούνται νομικά «κοινό κτήμα».

Ο μόνος περιορισμός είναι ότι τυχόν νέες ποικιλίες που μπορεί να προκύψουν από τον πειραματισμό με φυτά ανοιχτής πρόσβασης δεν μπορούν να κατοχυρωθούν με πατέντες ή με την προστασία φυτικών ποικιλιών, εξηγεί στο δικτυακό τόπο του Nature o Γιοχάνες Κότσι, ο οποίος συμμετείχε στη σύνταξη του συστήματος αδειοδότησης ανοιχτής πρόσβασης.

Μια ανάλογη προσπάθεια είχε ξεκινήσει πριν από μερικά χρόνια στις ΗΠΑ, δεν κατάφερε όμως να υπερνικήσει την αντίσταση του αυστηρότερου συστήματος πατεντών στις ΗΠΑ.

Παρόμοιο σύστημα ανοιχτού κώδικα στο Κέντρο Βιώσιμης Γεωργίας στο Χαϊντεραμπάντ της Ινδίας, της οποίας όμως η νομοθεσία δεν αναγνωρίζει πατέντες για φυτά.

Το μέλλον θα δείξει αν οι ποικιλίες ανοιχτού κώδικα θα αξιοποιηθούν ποτέ σε εμπορική κλίμακα.