Ελλάδα

Εθνική Πινακοθήκη – «Κλοπή του αιώνα»: Πώς έδρασε ο Έλληνας Λουπέν

Ακούστε το άρθρο

Στο παρελθόν αναζήτησαν τα ίχνη τους στη Σερβία και στην Ελβετία. Προσπάθησαν να αντλήσουν πληροφορίες, προσδοκώντας ότι ίσως κάποια στιγμή τα έργα τέχνης θα εμφανίζονταν σε μυστική δημοπρασία.

Οπως αποδείχθηκε, οι δύο πολύτιμοι πίνακες του Πικάσο και του Μοντριάν που είχαν κλαπεί από την Εθνική Πινακοθήκη τον Ιανουάριο του 2012 δεν έφυγαν ποτέ από τη χώρα. Αστυνομικοί της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής έπειτα από συστηματική έρευνα τους εντόπισαν την περασμένη Δευτέρα σε ρεματιά στο Πόρτο Ράφτη. Ηταν χωμένοι μέσα σε μια παχιά στρώση κλαδιών, τυλιγμένοι με πλαστικές σακούλες και μονωτική ταινία.

Ως δράστης της κλοπής συνελήφθη ένας 49χρονος, οικοδόμος στο επάγγελμα σύμφωνα με τους αστυνομικούς, ο οποίος ομολόγησε την πράξη του και υπέδειξε το σημείο όπου είχε κρύψει τη λεία του. Ο διευθυντής του Τμήματος Καλλιτεχνικής Συντήρησης και Ερευνας της Πινακοθήκης εξέτασε τα δύο έργα και πιστοποίησε τη γνησιότητά τους. «Δούλεψαν με σύστημα, συνεργασίες και δημιουργικότητα», δήλωσε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης για τους αστυνομικούς που εξιχνίασαν την υπόθεση συγχαίροντάς τους. Η ιδιόχειρη αφιέρωση που φέρει το έργο του Πικάσο για την αντίσταση των Ελλήνων στη γερμανική κατοχή ήταν, κατά την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, «ο λόγος για τον οποίον ο πίνακας αυτός ήταν αδύνατον όχι απλώς να πουληθεί αλλά και να εκτεθεί. Ηταν απολύτως ταυτοποιημένος ότι ήταν προϊόν κλοπής».

Τα ξημερώματα της 9ης Ιανουαρίου 2012 ο διαρρήκτης κατάφερε να ξεγελάσει τον μοναδικό φύλακα του μουσείου, προκαλώντας ψεύτικους συναγερμούς, ανοιγοκλείνοντας μια μπαλκονόπορτα χωρίς να μπαίνει μέσα. «Αποφάσισα ότι εκνευρίζοντας τον φύλακα είναι ο καλύτερος τρόπος να πραγματοποιήσω την κλοπή κάνοντάς τον να πιστέψει ότι υπάρχει τεχνικό πρόβλημα στις ζώνες του συναγερμού», φέρεται να ανέφερε προανακριτικά. Τρύπωσε στο εσωτερικό μετά τις 4 π.μ. και ανέβηκε τις σκάλες μπουσουλώντας. Οι κινήσεις του καταγράφηκαν από τις κάμερες ασφαλείας. Φορούσε σκούφο που κάλυπτε τα χαρακτηριστικά του.

Απέσπασε δύο πίνακες από τον εκθεσιακό χώρο κοντά στην είσοδο του μουσείου, το «Γυναικείο κεφάλι» του Πάμπλο Πικάσο και τον «Ανεμόμυλο Στάμμερ» του Ολλανδού ζωγράφου Πιετ Μοντριάν. Από τον ημιώροφο του κτιρίου πήρε ένα σχέδιο σε χαρτί που αποδίδεται στον Ιταλό Γουλιέλμο Κάτσια (Μονκάλβο). Κάθισε στα σκαλιά που οδηγούσαν στο υπόγειο και με ένα κοπίδι αφαίρεσε τα κάδρα. Εκτιμάται ότι χρειάστηκε περίπου επτά λεπτά για να βγάλει τις κορνίζες. Ο φύλακας επιχείρησε μάταια να τον καταδιώξει. Ο 49χρονος φέρεται να ισχυρίστηκε στους αστυνομικούς ότι αφαίρεσε τους συγκεκριμένους πίνακες στην τύχη. Παρακολουθούσε σχεδόν καθημερινά επί έξι μήνες το μουσείο, κάποιες φορές και ως επισκέπτης του, παρατηρώντας τις συνήθειες των φυλάκων, ακόμη και τις ώρες που έκαναν διάλειμμα για τσιγάρο.

«Ηξερε τα πάντα γύρω από την πινακοθήκη», ανέφερε αστυνομικός. «Δεν θυμάμαι πόσες βραδιές καθόμουν κρυμμένος στα φυτά και παρατηρούσα τους φύλακες. Μπορεί να το είχα κάνει και πάνω από 50 φορές μόνο το τελευταίο εξάμηνο πριν από την κλοπή», ανέφερε προανακριτικά. Ο συλληφθείς φέρεται να υποστήριξε ότι δεν είχε πρόθεση να πουλήσει τα έργα στο εξωτερικό και ότι βασικό κίνητρο για την πράξη του ήταν το «πάθος» που είχε για την τέχνη, ότι ήθελε να έχει κάτι «επώνυμο» στην κατοχή του. Ανέφερε δε ότι αυτές οι σκέψεις «τον βασάνιζαν για δύο χρόνια».

Το τρίτο έργο που απέσπασε δεν ανευρέθη. Ο ίδιος φέρεται να υποστήριξε ότι κατά τη διάρρηξη το τσαλάκωσε, θεώρησε ότι καταστράφηκε και γι’ αυτό το πέταξε στη λεκάνη μιας τουαλέτας για να το εξαφανίσει. «Κόπηκα από κάποια γυαλιά πήρα ένα χαρτί που είχε επάνω του ένα σχέδιο το οποίο ήταν έκθεμα, σκούπισα το χέρι μου και το έβαλα στην τσέπη μου», φέρεται να είπε προανακριτικά. Μετά την κλοπή, όπως ανέφερε, εγκατέλειψε το μουσείο με ταξί. Το 2012 είχε κυκλοφορήσει μια εκδοχή σύμφωνα με την οποία οι δράστες ήταν δύο, με τον έναν να έχει ρόλο τσιλιαδόρου. Ωστόσο δεν έχει προκύψει ότι ο 49χρονος είχε συνεργό. Ο ίδιος έχει πει ότι έδρασε μόνος.

Οι έρευνες στο εξωτερικό και το κρίσιμο δίμηνο

Στο προφίλ του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ο συλληφθείς έχει αναρτήσει μια φωτογραφία από διεθνή οίκο δημοπρασιών και τονίζει το πάθος του για τα έργα τέχνης. Μέχρι πρόσφατα ζούσε στη Μεγάλη Βρετανία και ταξίδευε συχνά στην Ολλανδία.

Ο 49χρονος φέρεται να έκρυψε τους δύο πίνακες αρχικά σε σπίτι της οικογένειάς του στην Ελλάδα. Τον περασμένο Ιανουάριο δημοσιεύματα στον ελληνικό και στον διεθνή Τύπο, σύμφωνα με τα οποία υπήρχαν πληροφορίες ότι τα κλοπιμαία δεν είχαν βγει από τη χώρα, τον θορύβησαν. Ο ίδιος θεώρησε ότι τα δημοσιεύματα τον φωτογράφιζαν. Επέστρεψε στην Ελλάδα από το εξωτερικό τον Φεβρουάριο του 2021 και μετέφερε τα κλοπιμαία σε νέο σημείο το οποίο υπέδειξε στις Αρχές μετά τη σύλληψή του. Αξιοποιώντας πληροφορίες που τον ενέπλεκαν με τη διάρρηξη στην Εθνική Πινακοθήκη οι αστυνομικοί τον είχαν θέσει υπό παρακολούθηση. Συνελήφθη την περασμένη Δευτέρα καθώς φέρεται να ετοιμαζόταν να φύγει στο εξωτερικό.

Αστυνομικοί ανέφεραν ότι ο 49χρονος είχε φίλους, οι οποίοι κινούνται στον χώρο της τέχνης, χωρίς ωστόσο να προκύπτει κάποια σχέση τους με την υπόθεση. Σε νεαρή ηλικία φέρεται να είχε κατηγορηθεί για κλοπές από καταστήματα, αλλά δεν είχε στο ποινικό του παρελθόν άλλη υπόθεση που να σχετίζεται με κλοπή έργων τέχνων. «Αγαπούσε την τέχνη και επισκεπτόταν και πινακοθήκες στο εξωτερικό», ανέφερε αστυνομικός με γνώση της υπόθεσης.

Σήμερα αναμένεται να παρουσιαστεί ο συλληφθείς στον ανακριτή Αθανάσιο Μαρνέρη. «Αποτελεί αδιαμφισβήτητη επιτυχία της Ελληνικής Αστυνομίας και του Τμήματος Διαρρηκτών η εξιχνίαση της πολύκροτης αυτής υπόθεσης», ανέφερε σε δήλωσή του ο δικηγόρος Σάκης Κεχαγιόγλου που έχει αναλάβει την υπεράσπιση του 49χρονου. «Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι στην ανεύρεση και ανάκτηση αυτή, καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο εντολέας μου, με την εξαρχής πλήρη συνεργασία του με τις διωκτικές αρχές και την έμπρακτη μεταμέλεια που επέδειξε», πρόσθεσε.

Αναζητώντας πληροφορίες

Τον Μάιο του 2014 αξιωματικός της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής που μετείχε στην έρευνα είχε δηλώσει στην «Καθημερινή» ότι είχε γίνει προσπάθεια να ενεργοποιηθούν σύνδεσμοι στον χώρο των αρχαιοκαπήλων για να μεταφέρουν πληροφορίες, ενώ η προσοχή των Αρχών είχε στραφεί και σε ιδιοκτήτες γκαλερί στην Αθήνα, χωρίς όμως να προκύψει κάτι αξιοποιήσιμο.

Η έρευνα είχε επικεντρωθεί στο παρελθόν και σε άτομα που είχαν απασχολήσει παλιότερα για σοβαρές υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας, χωρίς αποτέλεσμα. Μία από τις πληροφορίες που είχε φτάσει στους αστυνομικούς ήθελε τον πίνακα του Πικάσο να βρίσκεται σε σπίτι συλλέκτη στην Ελβετία. Αποδείχθηκε όμως ανακριβής. Ερευνες των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών είχαν γίνει στο παρελθόν και στη Σερβία, καθώς το 2011 είχαν βρεθεί στο Βελιγράδι άλλοι δύο κλεμμένοι πίνακες του Πικάσο, οι ελαιογραφίες «Κεφάλι αλόγου» και «Ποτήρι και κανάτα» που είχαν αφαιρεθεί το 2008 από γκαλερί κοντά στη Ζυρίχη.

Όλη η επικαιρότητα