Αρθρογραφία Ελλάδα Πολιτική

Μεταναστευτικό-Προσφυγικό: Αλλαγή Πολιτικής, Αλλαγή Αποτελεσμάτων

Ακούστε το άρθρο

Ένα από τα κορυφαία ζητήματα πολιτικής αντιπαράθεσης αλλά και σοβαρό διακύβευμα των εκλογών του Ιουνίου 2019 ήταν η αντιμετώπιση του Προσφυγικού-Μεταναστευτικού ζητήματος. Για την αντιμετώπισή του διατυπώθηκαν δύο βασικές θέσεις. Η πρώτη ήταν αυτή της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή μια πολιτική ανοικτών συνόρων, που δεν εξέφραζε κάποια αποτρεπτική διάθεση απέναντι στη παράνομη μετανάστευση. Αντίθετα υποστήριζε πως η Ελλάδα είναι μια δεκτική χώρα απέναντι στους μετανάστες και πως πρακτικά δεν μπορούσε το κράτος να εμποδίσει τις κινήσεις αυτές διότι όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας «η θάλασσα δεν έχει σύνορα». Η διαχείριση του προβλήματος εναποτέθηκε πλήρως στις, χρηματοδοτούμενες από την Ε.Ε., Μ.Κ.Ο. με το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής (ΥΠ.ΜΕΤ.ΠΟΛ.) να διαδραματίζει μηδενικό ρόλο. Αυτά σε συνδυασμό με την παραμέληση χρόνιων μέτρων όπως ο Φράχτης του Έβρου αλλά και την διεθνιστική αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με την μετανάστευση μετέτρεψαν την Ελλάδα στην « Αποθήκη Ψυχών της Ευρώπης» δημιουργώντας ασφυξία στα νησιά του Αιγαίου και αρκετά περιστατικά εγκληματικότητας από μέρους των παράνομων μεταναστών.

Η κυβερνητική αλλαγή τον Ιουνίου 2019 οδήγησε στην πλήρη αλλαγή πολιτικής και στην εφαρμογή της δεύτερης θέσης, που υποστήριζε από την αρχή της μεταναστευτικής κρίσης, η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η πρώτη βασική αλλαγή ήταν η εφαρμογή ενός «νέου» Δόγματος, που προβλέπει την κεντρική διαχείριση της κρίσης από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (ΥΠ.Π.ΠΟΛ.), ως ζήτημα Δημόσιας Τάξης και Εθνικής Ασφάλειας. Ακολούθησαν η ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας των Σωμάτων Ασφαλείας, ιδίως του Λιμενικού Σώματος (Λ.Σ.), για την καλύτερη φύλαξη των συνόρων, ο έλεγχο και η καταγραφή των Μ.Κ.Ο., που εμπλέκονται στη διαχείριση του προβλήματος, η λειτουργία Κλειστών Δομών Φιλοξενίας και την επιτάχυνση των διαδικασιών απόδοσης ή μη ασύλου καθώς και η ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων μέσων προστασίας των συνόρων με κεντρικό τον Φράχτη του Έβρου.

Αν και αρχικά το ΥΠ.ΜΕΤ.ΠΟΛ. καταργήθηκε και οι αρμοδιότητές του πέρασαν στο ΥΠ.Π.ΠΟΛ. η πολυπλοκότητα και οι απαιτήσεις του θέματος οδήγησαν στην σύσταση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (ΥΠ.ΜΕΤ.ΑΛ.). Για την επιτάχυνση των διαδικασιών απόδοσης ασύλου προσελήφθη νέο προσωπικό και το Υπουργείο ανέλαβε τον κεντρικό υπηρεσιακό συντονισμό της διαχείρισης. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε το Μητρώο των Μ.Κ.Ο. όπου οι εμπλεκόμενες Μ.Κ.Ο. κατεγράφησαν υποχρεωτικά και πλέον υποχρεούνται να δηλώσουν ποιους απασχολούν και κυρίως που διανέμονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια που λαμβάνουν. Μέσα από αυτό το μέτρο διαλευκάνθηκε η μέχρι τότε άγνωστη πορεία των κονδυλίων ενώ ξεκαθάρισαν και αρκετές υποθέσεις κατασπατάλησης κονδυλίων ή ακόμα και συνεργασίας Μ.Κ.Ο. με διακινητές παράνομων μεταναστών. Επιπλέον στα νησιά έκλεισαν Ανοικτές Δομές Φιλοξενίας  και όσες άνοιξαν είναι Κλειστού Τύπου. Παρά τις αρχικές διαμαρτυρίες των κατοίκων και των αιρετών, με πρώτο τον Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, οι κλειστές δομές δείχνουν να αποδίδουν αφού τα περιστατικά εγκληματικότητας μειώθηκαν και τα κέντρα αυτά λειτουργούν αποτρεπτικά για τους επίδοξους παράνομους μετανάστες, καθώς πλέον όχι μόνο δε μπορούν να κινούνται ελεύθερα στα νησιά αλλά τους στερείται η δυνατότητα μέχρι την απόδοση ή μη ασύλου, εφόσον δικαιούνται, να διαφύγουν προς την ενδοχώρα.

Σημαντική είναι και η μέριμνα της κυβέρνησης για την καλύτερη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων με την ενίσχυση του Λιμενικού. Το Λ.Σ. ενισχύθηκε πρόσφατα με δύο νέα υπερσύγχρονα σκάφη, τα Λ.Σ.900 και Λ.Σ.910,ενώ αναμένεται μέχρι το τέλος Νοεμβρίου να έχουν παραληφθεί άλλα δύο. Το συνολικό κόστος των τεσσάρων σκαφών τύπου P355 της ιταλικής εταιρείας «CANTIERE NAVALE VITTORIA S.R.L.» ανέρχεται συνολικά στα 55.560.000 Ευρώ. Επιπλέον έχει ξεκινήσει ήδη από τον Οκτώβριο του 2020 η παραλαβή 15 νέων ταχύπλοων περιπολικών σκαφών, κόστους 33.780.000 Ευρώ, των εταιριών «F B Design S.R.L.» και «Electronica Marittima S.R.L.», που αναμένεται να ολοκληρωθεί το δεύτερο εξάμηνο 2023. Τέλος το αρμόδιο Υπουργείο Νησιωτικής Πολιτικής έχει προκηρύξει διαγωνισμό, που λήγει εντός του μήνα, για την ανανέωση του ιματισμού και κυρίως του εξοπλισμού, όπως αλεξίσφαιρα γιλέκα, κόστους 9.150.000 Ευρώ. Αυτά τα προγράμματα με την χρηματοδότηση της Ε.Ε. και των συναρμόδιων Υπουργείων, σε συνδυασμό με την συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού και της ευρωπαϊκής FRONTEX στη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων έχουν αυξήσει την σημαντικά αποτρεπτική ικανότητα της  χώρας και την ουσιαστική φύλαξη των θαλασσίων συνόρων μας.

Τέλος βασικό μέτρο αποτροπής αποτελεί η αναβάθμιση του Φράχτη του Έβρου και η ενίσχυση των δυνάμεων φύλαξης των ελληνοτουρκικών συνόρων. Αρχικά επισκευάστηκε ο ήδη υπάρχον Φράκτης ενώ σε περιοχές όπως Φέρες, Βορρά και Νέα Βύσσα δημιουργείται νέος με σύγχρονα υλικά. Επίσης τοποθετήθηκαν θερμικές κάμερες και ηλεκτρονικά συστήματα, που σε συνδυασμό με τα νέα ενισχυμένα παρατηρητήρια δύνανται να ανιχνεύσουν οποιαδήποτε περίεργη κίνηση στην περιοχή του Έβρου. Επιπλέον οι προσλήψεις νέων Συνοριοφυλάκων, η ενεργότερη συμμετοχή της FRONTEX και φυσικά η συνδρομή του Ελληνικού Στρατού έχουν αυξήσει ραγδαία τις περιπολίες στα σύνορα και την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας σε αυτή την ευπαθή περιοχή. Αλώστε η ικανότητα αυτή φάνηκε περίτρανα κατά την κρίση του Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2020 όταν και η Τουρκία με «όπλο» τους μετανάστες προσπάθησε να εργαλειοποιήσει το ζήτημα προκειμένου να εκβιάσει την Ε.Ε. για περισσότερα κονδύλια και να αποσταθεροποιήσει την Ελλάδα.

Τα αποτελέσματα αυτής νέας πολιτικής, όπως αναφέρει η έκθεση του ΥΠ.ΜΕΤ.ΑΣ. μέχρι τις 31/12/2020, είναι τα εξής. Πρώτον έχουμε μείωση των μεταναστευτικών ροών κατά 80% (87% στα Νησιά και 67% στον Έβρο) σε σχέση με το 2019. Δεύτερον έχουμε αύξηση στην έκδοση αποφάσεων κατά 64%, συνολικά 106.000 αποφάσεις, με τις 81.000 να κρίθηκαν σε Ά Βαθμό και τις 25.000 σε ΄Β Βαθμό. Από αυτές το 33% απέδωσαν Προσφυγικό Καθεστώς και το 10% Επικουρική Προστασία, ενώ εκκρεμούν ακόμα 80.000 αποφάσεις. Τρίτον μειώθηκε, πάντα μέσα στο 2020, ο αριθμός των φιλοξενουμένων στις Δομές στους 65.000 από 93.000, έκλεισαν συνολικά 60 Δομές, ανάμεσά τους και μισθωμένα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, ενώ άνοιξαν μόλις 3 Δομές Κλειστού Τύπου. Τέλος οι πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά του Αιγαίου μειώθηκαν κατά 63% (14.000 από 38.000) και έγιναν μέσα στο 2020 11.304 αποχωρήσεις είτε οικειοθελώς είτε μέσω απέλασης.

Το συμπέρασμα αυτών των πρακτικών διαψεύδουν κατηγορηματικά την πολιτική των Ανοικτών Συνόρων και της υποτιθέμενης αδυναμίας της χώρας να διαφυλάξει τα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της. Η πραγματικότητα όμως δείχνει πως η Ελλάδα με σωστές κυβερνητικές αποφάσεις που ευνοούν την σωστή λειτουργία των υπηρεσιών της και με την ουσιαστική συνδρομή πλέον της Ε.Ε. μπορεί να βρίσκεται και πλέον βρίσκεται σε θέση να δείξει και να εφαρμόσει την αποτρεπτική της ικανότητα και να διαφυλάξει ουσιαστικά τα θαλάσσια και χερσαία σύνορά της. Αυτό όμως δεν πρέπει να λειτουργήσει ο παράγοντας χαλάρωσης αλλά αντιθέτως πρέπει να μας κρατά σε εγρήγορση για ακόμα πιο αποτελεσματικά μέτρα φύλαξης της εδαφικής μας ακεραιότητας από όποιον και αν την επιβουλεύεται.

Γεώργιος Η. Σκλαβενίτης

Απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών, τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Παντείου Πανεπιστημίου.

Όλη η επικαιρότητα