Ο απλήρωτος Ηλείος αγρότης και η εξέγερση του 1903

Χιλιάδες αγρότες στην Ηλεία έχουν βρεθεί στις μέρες μας σε δύσκολη θέση γιατί έμποροι και μεσάζοντες δεν τους πλήρωσαν ποτέ για την παραγωγή που τους πούλησαν. Δίνουν το προϊόν τους ακόμα και σε χαμηλότερη τιμή για να μη το δουν να καταστρέφεται. Τους αφαιρούν μεγάλο μέρος του προϊόντος ως  σκάρτο και στο τέλος μένουν και απλήρωτοι να μην μπορούν να πάρουν ούτε καν την εύλογη αποζημίωση για την καταστροφή της παραγωγής τους.

Είναι ντροπή για όλους τους κυβερνώντες στην Ηλεία αλλά και τους Τοπικούς Αυτοδιοικητικούς Παράγοντες να υποφέρουν έτσι οι αγρότες μας και να αναγκάζονται από την απελπισία να προβαίνουν ακόμα και σε ακραία διαβήματα διαμαρτυρίας.Είναι ντροπή να μην προστατεύεται αυστηρά από τη νομοθεσία το αγροτικό εισόδημα και να μην υπάρχει άμεση παρέμβαση της Πολιτείας για την απόδοση δικαιοσύνης αλλά και αποζημίωση όταν αυτό το ιερό εισόδημα τίθεται σε κίνδυνο.

Με ποια μέτρα η Πολιτεία προστατεύει τους αγρότες και το εισόδημά τους ώστε να μην οδηγούνται σε κινήσεις απελπισίας; Γνωρίζει μόνο να ζητά χρήματα από τους αγρότες για να δηλώσουν τα κτήματά τους; Τι τους προσφέρει;

Οι αγρότες μας βέβαια ευθύνονται κι αυτοί διότι διαχρονικά αγνοούν την τεράστια δύναμή τους κυρίως όταν είναι ενωμένοι και διεκδικούν όλοι μαζί.

Τον προηγούμενο αιώνα η Ηλεία  αναπτύχθηκε εξαιτίας  της αγροτικής της παραγωγής. Εξαιτίας της καλλιέργειας του «μαύρου χρυσού» της σταφίδας. Έτσι φτιάχτηκε η σιδηροδρομική γραμμή Κατακόλου-Αρχαίας Ολυμπίας, έτσι εκσυγχρονίστηκαν τα λιμάνια μας. Έτσι έγινε και η εξέγερση των Βαρβασαιναίων στις 14 Φεβρουαρίου 1903, με πρωτεργάτη το Γεώργιο Παπαστασινό.

H κυβέρνηση Θεοτόκη είχε αρνηθεί να ικανοποιήσει το αίτημα για το μονοπώλιο της σταφίδας. Έτσι, οι αγρότες οπλισμένοι και με μαύρες σημαίες και το σύνθημα «Mονοπώλιο ή Θάνατος», μπήκαν στον Πύργο. Mαζί τους ενώθηκαν οι έμποροι και οι επαγγελματίες της πόλης, οι οποίοι έκλεισαν τα καταστήματά τους.

Διαδηλώσεις γίνονταν ακόμα και τη νύχτα. Στις συγκεντρώσεις, διάφοροι ομιλητές παρότρυναν τους συγκεντρωμένους να επιτεθούν στα δημόσια κτίρια και να κάψουν όλα τα έγγραφα. Mερικοί, μάλιστα, κινήθηκαν εναντίον των κτιρίων της Eφορίας και της τράπεζας. Aλλά επικράτησε μια άλλη γνώμη να κατευθυνθούν στο σιδηροδρομικό σταθμό και να αξιώσουν από το σταθμάρχη να διαθέσει τραίνο για να πάνε στην Aθήνα.

Όταν, τελικά, ξεκίνησε το τραίνο από τον Πύργο, η κυβέρνηση,μαθαίνοντας τα γεγονότα, διέταξε τη Mεραρχία Πάτρας να το ανακόψει και όταν το τραίνο βρισκόταν λίγο έξω από τον Πύργο, ο μηχανοδηγός – που είχε συνεννοηθεί πριν με τον σταθμάρχη και το στρατό – προφασιζόμενος μηχανική βλάβη,ακινητοποίησε το τραίνο.

Στο σημείο αυτό υπήρχε στρατιωτική δύναμη που διατάχθηκε να επιτεθεί στους αγρότες. Aλλά οι στρατιώτες συναδελφώθηκαν μαζί τους και αξίωσαν από το μηχανοδηγό να ενώσει τα βαγόνια με τη μηχανή άλλου τραίνου και έτσι να πάνε στην Aθήνα.

O οδηγός, όμως, έσπασε την ατμομηχανή.Mπροστά στην κατάσταση αυτή, οι αγρότες έδωσαν πραγματική μάχη με το ιππικό, που είχε ήδη καταφθάσει. Μερικά μέλη της τότε κυβέρνησης παραιτήθηκαν, όπως ο αρμόδιος υπουργός Ν. Λεβίδης, στον οποίο ο Γ. Παπαστασινός έστειλε το ακόλουθο ειρωνικό τηλεγράφημα: «Τίνα ιδέαν έχετε περί Βαρβασαίνης;»

Είναι προφανές πως δεν προτείνουμε εξέγερση των αγροτών μας.Εξάλλου μόνο ως αποτέλεσμα πολιτικών θα μπορούσε να έρθει.Η γνώση όμως της τοπικής ιστορίας θα μπορούσε να είναι ένας οδηγός για αυτούς που νομοθετούν υποτιμώντας τους αγρότες μας και τις ανάγκες τους.

Ποια ιδέα έχουν για τους Ηλείους αγρότες οι πολιτικοί μας; Ως πότε θα τους κοροϊδεύουν;

*Ο Αθανάσιος Κατσίμπελης είναι Δάσκαλος ΠΕ70-M.Ed, Νομικός ΠΕ78-M.Sc in Education management Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών