Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου: Στήριξη καρκινοπαθών

Μήνυμα αισιοδοξίας αλλά και ανάγκη στήριξης των ασθενών από τον δρ. Παναγιώτη Γκινόπουλο, Ογκολόγο – Παθολόγο

Σήμερα ο καρκίνος αποτελεί και στη χώρα μας την πρώτη αιτία θανάτου με ποσοστό 27% γενικά και 38% στις ηλικίες άνω των 65 ετών, αφήνοντας πίσω τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Έχει παρατηρηθεί ότι η επίπτωση του καρκίνου αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Το 2012 καταγράφηκαν παγκοσμίως 14,1 εκατομμύρια νέα κρούσματα, το 2018 18 εκατομμύρια ενώ εκτιμάται ότι το 2025 θα φθάσουν στα 19,3 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ακόμη ότι οι θάνατοι από καρκίνο παγκοσμίως πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια ετησίως. Στη χώρα μας εκτιμάται ότι παρουσιάζονται 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και περίπου 32.000 θάνατοι ετησίως.

Ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου έχει καθιερωθεί η 4η Φεβρουαρίου από τη Διεθνή Ένωση κατά του Καρκίνου (UICC) και προσφέρει την ευκαιρία για μια ευρύτερη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για αυτή τη μάστιγα της σύγχρονης κοινωνίας μας. Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα σκιάζεται από τις σοβαρότατες επιπτώσεις της πανδημίας της COVID-19  στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση των καρκινοπαθών ασθενών.

Η πανδημία COVID-19 που έκανε την εμφάνισή της από τις αρχές του 2020 και συνεχίζεται ακάθεκτη και το 2021 αποτέλεσε πρωτοφανή πρόκληση για τα υγειονομικά συστήματα όλων των χωρών. Το δεύτερο κύμα εξάλλου της πανδημίας δημιούργησε μεγαλύτερα προβλήματα καθώς τα κρούσματα αυξήθηκαν ραγδαία με απώλειες ήδη πάνω από 2.000.000 συνανθρώπων μας παγκοσμίως.

Η πανδημία έχει μεγάλες επιπτώσεις στην εξέλιξη της νόσου σε πάρα πολλές περιπτώσεις ασθενών, όχι μόνο λόγω της μείωσης των χειρουργηθέντων ογκολογικών περιστατικών, καθώς αυτό τουλάχιστον στη χώρα μας είναι ικανοποιητικά ελεγχόμενο, όσο λόγω της μεγάλης μείωσης των προληπτικών εξετάσεων και των τακτικών επαναληπτικών ελέγχων των καρκινοπαθών ασθενών.

Η διαχείριση των ασθενών με καρκίνο στις συνθήκες αυτές αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση. Οι ογκολογικοί ασθενείς είναι μία ευπαθής ομάδα λόγω όχι μόνο του υποκείμενου νοσήματος, της ανοσοκαταστολής αλλά και της επίπτωσης του καρκίνου κυρίως στους ηλικιωμένους.

Η λοίμωξη από την COVID-19 απειλεί δυσανάλογα τις ευπαθείς αυτές ομάδες του πληθυσμού οι οποίες έχουν έως και 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου εάν προσβληθούν από τον νέο κορωνοϊό.

Κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης της πανδημίας εκτιμάται ότι περισσότερες από 2,5 εκατομμύρια χειρουργικές επεμβάσεις για καρκίνο παγκοσμίως αναβλήθηκαν λόγω ανεπάρκειας του συστήματος από την πληθώρα των νοσηλευομένων με COVID-19 ασθενών, της έλλειψης κλινών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αλλά και του κινδύνου μετάδοσης του ιού μέσα στο νοσοκομείο.

Ο ρόλος του Ογκολογικού Συμβουλίου των Νοσοκομείων πρέπει να είναι καθοριστικός για τη σωστή επιλογή των προς εγχείρηση ασθενών, τον κατάλληλο χρόνο της επέμβασης αλλά και της εν γένει θεραπευτικής προσέγγισης.

Σε μία παγκόσμιας κλίμακας μελέτη στην οποία συμμετείχαν 356 ογκολογικά Νοσοκομεία και των 5 ηπείρων, ήδη από το τέλος του πρώτου κύματος της πανδημίας, διαπιστώθηκε ότι η πλειονότητα των Νοσοκομείων (88,2%) μείωσε το συνηθισμένο επίπεδο φροντίδας των καρκινοπαθών ασθενών και ιδιαίτερα σε ποσοστό μεγαλύτερο από το ήμισυ αυτών (55,34%) ως προληπτικό μέτρο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Άλλες αιτίες για τις περικοπές αυτές περιελάμβαναν την υπερφόρτωση του συστήματος (19,94%), την έλλειψη επαρκούς εξοπλισμού ατομικής προστασίας (19,10%), την έλλειψη υγειονομικού προσωπικού (17,98%) και την περιορισμένη πρόσβαση σε φάρμακα (9,83%). Επίσης, στα μισά περίπου Νοσοκομεία αναφέρθηκε η απώλεια ενός ή περισσοτέρων κύκλων χημειοθεραπείας σε πάνω από 10% των ασθενών. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη ανέφεραν ότι το 1/3 των ογκολογικών ασθενών πιθανότατα υπέστη κάποια βλάβη από τη μεταβολή ή τη διακοπή της ειδικής ογκολογικής θεραπευτικής φροντίδας και ένα άλλο 39% από έλλειψη μη σχετιζόμενης με τον καρκίνο φροντίδας, με ορισμένα Νοσοκομεία να εκτιμούν ότι έως και το 80% των ασθενών τους εκτέθηκαν σε πιθανή βλάβη.

Πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα τη σημασία του εμβολιασμού στους καρκινοπαθείς ασθενείς. Τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Οι ογκολογικοί ασθενείς πρέπει -κατά τη γνώμη μας- να προηγούνται στη σειρά εμβολιασμού ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) τοποθετεί τους καρκινοπαθείς στη δεύτερη ομάδα προτεραιότητας εκτός εάν είναι ηλικιωμένοι, οπότε και κατατάσσονται σε πρώτη γραμμή προτεραιότητας.

Έχει υπολογισθεί ότι περισσότερο από το 30-50% των καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί με την ενημέρωση του κοινού και τη συνακόλουθη λήψη μέτρων για την υιοθέτηση κανόνων υγιεινής διαβίωσης και διατροφής, όπως η διακοπή του καπνίσματος, η αποφυγή του αλκοόλ, η αποφυγή ανθυγιεινών τροφίμων και ποτών και κυρίως της ζάχαρης με επακόλουθο την ελάττωση της επίπτωσης της παχυσαρκίας και τέλος με την καθημερινή σωματική άσκηση.

Οι σημαντικές εξελίξεις στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση των περισσότερων μορφών καρκίνου επιτρέπουν τη μακρόχρονη επιβίωση με ικανοποιητική ποιότητα ζωής πολλών καρκινοπαθών ασθενών με συγκεκριμένες εντοπίσεις της νόσου (μαστός, προστάτης, παχύ έντερο, ωοθήκες, κλπ) αλλά ακόμα πολλές φορές και την πλήρη ίαση.

Στη σημερινή εποχή, και εντονότερα στον Δυτικό κόσμο, ο καρκίνος αποτελεί ολοένα αυξανόμενο πρόβλημα υγείας, αφενός λόγω της αύξησης της συχνότητάς του, ιδιαίτερα σε εντοπίσεις όπως το ήπαρ, το πάγκρεας, η ουροδόχος κύστη, οι νεφροί και το μελάνωμα, αφετέρου λόγω του ότι εμφανίζεται σε συνεχώς νεότερα άτομα.

Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι λόγω της πανδημίας μεγάλος αριθμός Ελλήνων έχουν παραμελήσει ή και εγκαταλείψει τον προληπτικό έλεγχο για καρκίνο. Οι συνέπειες της αμέλειας αυτής μπορεί να αποβούν καταστροφικές για τον ελληνικό πληθυσμό και για τον λόγο αυτό απαιτείται μία συνεχής ενημέρωση από τα ΜΜΕ για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου.

«Το πρόβλημα δεν είναι ο καρκίνος, αλλά να μην λες ή να μην ξέρεις ότι έχεις καρκίνο»

Η «Πατρίς» μίλησε με τον καθηγητή – ογκολόγο και πρώην Διευθυντή της Ογκολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Αγ. Ανδρέας», Παναγιώτη Γκινόπουλο ο οποίος μέσω της εφημερίδας στέλνει αισιόδοξο μήνυμα πως ο καρκίνος πλέον μπορεί να νικηθεί, τονίζοντας όμως την ανάγκη πρόληψης αλλά και συχνής επίσκεψης στους ειδικούς.

Παράλληλα, όμως θίγει και το ζήτημα της ταλαιπωρίας των ασθενών εν καιρώ πανδημίας και ειδικά στην Ηλεία όπου δεν υπάρχει ογκολογικό δομή, δηλώνοντας «παρών» αν τους ζητηθεί η βοήθεια.

«H αλήθεια είναι ότι η εικόνα στην Δυτική Ελλάδα, στην Ηλεία αλλά και στην χώρα μας γενικότερα οδεύει προς το καλύτερο μιας και παρατηρούμε σταθεροποίηση των περιστατικών. Υπάρχει αύξηση των καρκινοπαθών όμως αυτό γίνεται λόγω της αυξημένης επιβίωσής τους. Έχει αυξηθεί ο μέσος όρος ζωής των νοσούντων σε σχέση με 20 χρόνια πριν όπου υπήρχε χαμηλή επιβίωση και σε αυτό ασφαλώς συμβάλλουν οι καλύτερες θεραπείες που υπάρχουν. Αν για παράδειγμα, πριν 20 χρόνια κάποιος με καρκίνο του πνεύμονα ζούσε 6 μήνες με ένα χρόνο πλέον, πλέον χάρη στις νέες θεραπείες μπορεί ο χρόνος ζωής του να παραταθεί μέχρι και τα 4 χρόνια.

Έχουν πολλαπλασιαστεί τα όπλα ενάντια στον καρκίνο και πλέον το ζήτημα είναι να προλαμβάνουμε το ποσοστό επίπτωσης. Έχουμε νικήσει τον καρκίνο από την άποψη ότι με τις κατάλληλες θεραπείες και την πρόληψη μπορούμε είτε να τον προλάβουμε είτε να καταφέρουμε τους ανθρώπους που πάσχουν από αυτόν να έχουν τον ίδιο μέσο όρο ζωής με τους υπόλοιπους.

Να μην φοβάται ο κόσμος και να απευθύνεται στους γιατρούς –ογκολόγους γιατί αυτό που κάνουμε πρώτα εμείς είναι η πρόβλεψη, πρόγνωση και πρώιμη διάγνωση. Πλέον ο καρκίνος νικιέται. Μετράμε το ρίσκο και μπορούμε να προσαρμόσουμε το μοντέλο ζωής των ανθρώπων ώστε να μην πάθουν καρκίνο ή αν πάθουν να μπορέσουν να το διαχειριστούν.

Γι’ αυτό πρέπει τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο να απευθυνόμαστε στο ογκολόγο γιατί αυτός θα μας υποδείξει ένα προσαρμοσμένο τρόπο ζωής ο οποίος σε συνδυασμό με τις πολύ ανώτερες θεραπείες που υπάρχουν, θα βοηθήσει είτε στην πρόληψη είτε στην αντιμετώπιση.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο θέμα για τους ασθενείς, το οποίο ειδικά στις μέρες μας με την πανδημία γίνεται ακόμα μεγαλύτερο και αυτό είναι ότι ο Νομός δεν έχει ογκολογική δομή με αποτέλεσμα οι καρκινοπαθείς να χρειάζεται να κάνουν αρκετά χιλιόμετρα που συν τοις άλλοις έχει και αυξημένο κόστος. Ο κορωνοϊός κάνει πιο ευάλωτους τους ασθενείς οι οποίοι πλέον έχουν ένα ακόμα λόγο να ταλαιπωρούνται.

Παλαιότερα, τόσο εγώ όσο και ο Δήμος Πύργου, ο Δήμος Πηνειού και οι υπόλοιποι Δήμοι αλλά και η Μητρόπολη είχαμε κάνει κάποιες προτάσεις για την δημιουργία Ογκολογικού Νοσοομείου στον Πύργο όμως δεν ξέρω για ποιους λόγους δεν προχώρησε το θέμα. Εγώ δηλώνω ακόμα και τώρα «παρών» και απευθύνω κάλεσμα ακόμα και τώρα – και μέσω της εφ. «Πατρίς» να κάνουμε ότι μπορούμε για να λυθεί και να προχωρήσει αυτό το θέμα», δήλωσε ο κ. Γκινόπουλος.

8 + 1 συμβουλές πρόληψης

Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, υπενθυμίζουμε τις χρυσές συμβουλές για την πρόληψη του καρκίνου.

>Υγιεινή διατροφή, βασισμένη στα πρότυπα της μεσογειακής δίαιτας, με τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών τη μέρα, περιορισμένη ζάχαρη, κόκκινο κρεάς όχι πάνω από 1 φορά την εβδομάδα. Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου ως και 35%.

> Ο θηλασμός, εκτός από τα γνωστά οφέλη για το μωρό, έχει προστατευτική δράση και για τη μητέρα, ενάντια στον καρκίνο.

> Ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας C και του ιού HPV είναι απαραίτητος για την πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου
Η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να περιορίζεται στο ένα ποτήρι τη μέρα.

>Ο καρκίνος «φοβάται» τη γυμναστική. 30 λεπτά άσκησης καθημερινά, αρκούν για την πρόληψη.

>Για να προλάβουμε τον καρκίνο, μένουμε μακριά από τον ήλιο και χρησιμοποιούμε αντηλιακό χειμώνα – καλοκαίρι.

>Προστατεύουμε το περιβάλλον, αφού η ρύπανση της ατμόσφαιρας είναι βασικός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο.

>Κάνουμε όλες τις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις, ανάλογα με την ηλικία μας και το οικογενειακό ιστορικό μας.

>ιακόπτουμε το κάπνισμα και φροντίζουμε η ατμόσφαιρα του σπιτιού μας να είναι «άκαπνη»

Μήνυμα του διοικητή της 6^ης ΥΠΕ Γιάννη Καρβέλη

Η σημερινή ημέρα αποτελεί εφαλτήριο σκέψης και ευαισθητοποίησης για τους συνανθρώπους που δοκιμάζονται από τον καρκίνο  και τις οικογένειες τους. Για πολλούς από αυτούς η δοκιμασία γίνεται  και πρόκληση, καθώς καλούνται να ανταπεξέλθουν με ιδιαίτερη αυταπάρνηση και αυτοσεβασμό στις οικογενειακές, κοινωνικές και  επαγγελματικές υποχρεώσεις τους, διατηρώντας τη συνέπεια και την υπευθυνότητα που αντιστοιχεί στον εκάστοτε ρόλο  τους.

Μαζί με τους πάσχοντες και οι φροντιστές  τους, που στέκονται άγρυπνοι φρουροί  στο πλάι των δικών τους ανθρώπων στηρίζοντας και ενισχύοντάς τους  ψυχολογικά, κοινωνικά και ενίοτε οικονομικά. Όπως επίσης, και οι θεράποντες ιατροί, που εκτός από τον θεραπευτικό ρόλο τους,  καλούνται να έχουν και ρόλο εμψυχωτή για την ενίσχυση της ψυχολογικής  τους διάθεσης, εμφυτεύοντας αισιοδοξία και θετικά συναισθήματα για να προχωρήσουν αξιοπρεπώς.

Μπροστά σε αυτές τις συνθήκες, που μπορεί να βιώνει ο άνθρωπος  της διπλανής μας πόρτας και  χαρακτηρίζονται από υπομονή, δύναμη και μεγαλείο ψυχής, μόνο την εκτίμηση και το σεβασμό μας μπορούμε να εκφράσουμε και παράλληλα τον θαυμασμό μας για τις μικρές ή μεγάλες μάχες που δίνονται εκ μέρους τους στην απλή καθημερινότητά τους.

Το άριστα εκπαιδευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των δύο μεγάλων πανεπιστημιακών νοσοκομείων της 6ης ΥΠΕ, αλλά ,και των λοιπών νοσοκομειακών μονάδων παρέχουν καθημερινά τις υπηρεσίες τους φροντίζοντας επιμελώς τους πάσχοντες από καρκίνο σκοπεύοντας στην βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Η μεγιστοποίηση της ποιότητας ζωής αφορά στην κατανόηση και ανταπόκριση που έχει η συγκεκριμένη νόσος στη συναισθηματική, ψυχική και σωματική ευεξία των ασθενών και των φροντιστών.

Φροντίδα όλων μας, ως συντεταγμένη πολιτεία,  για τους καρκινοπαθείς συμπολίτες μας  ας είναι το δικαίωμα της πρόσβασης σε ποιοτική και αποτελεσματική θεραπεία με την παροχή υπηρεσιών «επί ίσοις όροις»  ανεξαρτήτως γεωγραφικής, κοινωνικής και οικονομικής προέλευσης και κατάταξης.