Πανδημία και παρακμή

Άνευ άλλου απροόπτου, διανύουμε την τελευταία φάση ενός ακραίου φαινομένου που επί ένα έτος δοκιμάζει με αποσταθεροποιητική μανία την αντοχή στοιχειωδών κοινωνικών λειτουργιών και δομών του υπαρκτού κόσμου, κλονίζοντας παγιωμένες βεβαιότητες και κατεστημένες αλήθειες. Η απαγόρευση της κυκλοφορίας, η κοινωνική αποστασιοποίηση, η αναστολή λειτουργίας της αγοράς, η προσωρινή παύση των εκπαιδευτικών και πολιτισμικών δραστηριοτήτων, αποτελούν μερικές μόνο από τις μορφές του περιορισμού της κοινωνικής ζωής που επιβλήθηκαν αναγκαστικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ολόκληρη η κοινωνία ζούσε τον τρόμο της μολυσματικής διασποράς κάθε φορά που ο άνθρωπος- ξενιστής γινόταν όμηρος αυτού του παράσιτου ιού.

Ευτυχώς η επινόηση και η εφαρμογή αποτελεσματικών μεθόδων εμβολιασμού του πληθυσμού γεννά αισιοδοξία για την επόμενη μέρα. Πλην όμως, μόνο η τεχνητή ανοσία του ανθρώπινου οργανισμού δεν αρκεί για να ιατρέψει τις πληγές που προξένησε στο κοινωνικό σώμα η πανδημία του κορωνοϊού.

Ήδη από το 1990 ο Jean Baudrillard στο μνημειώδες δοκίμιό του «Η διαφάνεια του Κακού» έλεγε: «Όταν θα ’χει τεθεί τέρμα σε κάθε κοινωνική και μικροβιακή μόλυνση, τότε θα απομείνει μόνο ο ιός της θλίψης μέσα σ’ ένα σύμπαν θανατερής καθαριότητας και εκλέπτυνσης». Και συνέχιζε: «η σκέψη, όντας με τον τρόπο της ένα δίκτυο αντισωμάτων και φυσικής ανοσολογικής άμυνας, απειλείται καθαρά κι αυτή. Διατρέχει τον κίνδυνο να αντικατασταθεί λυσιτελώς από μια εγκεφαλονωτιαία ηλεκτρονική φούσκα καθαρμένη από κάθε ζωικό ή μεταφυσικό ανακλαστικό».

Το φάντασμα μιας τέτοιας «ηλεκτρονικής φούσκας» ενδέχεται να γίνει και στον τόπο μας η νέα απειλή για το κοινωνικό σώμα μετά την πανδημία. Όταν μάλιστα, κοινή και μελαγχολική είναι παντού η διαπίστωση ενός πνευματικού κενού που καθημερινά διευρύνεται και ενός μεταφυσικού ελλείμματος που συνεχώς αυξάνεται. Η δημιουργική σκέψη έχει παύσει προ πολλού να λειτουργεί ως αποτελεσματική μορφή ανοσολογικής άμυνας της κοινωνίας απέναντι στην ενδημική παρακμή που μαστίζει τον τόπο. Κοινωνικά στερεότυπα και επικοινωνιακά κλισέ έχουν εργαλειοποιήσει κάθε μορφή δημόσιου διαλόγου στην πολιτική, στην επιστήμη και στον πολιτισμό. Το νόημα της αυθεντικής ζωής καθημερινά λιγοστεύει σε όλους τους κοινωνικούς χώρους. Οι αξίες του συλλογικού βίου αποαξιοποιούνται. Οι εκδηλώσεις συλλογικής δράσης συχνά εκφυλίζονται σε στείρες συντεχνιακές διεκδικήσεις. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις εκτρέπονται σε αντικοινωνικές αξιώσεις ισχύος.

Κάτω από τις συνθήκες αυτές, επιβάλλεται η αναζήτηση συντονισμένης πρόληψης και καταπολέμησης των μορφών του κοινωνικού αρνητισμού που εκτρέφουν το κλίμα αυτό της παρακμής. Προπάντων απαιτείται η επινόηση και η εφαρμογή μεθόδων αντιμηδενιστικού εμβολιασμού, όπως ακριβώς είχε προτείνει πριν από μερικά χρόνια ο Θ. Ζιάκας.

* Ο Κώστας Τζαβάρας είναι Πρώην Υπουργός και νυν Βουλευτής Ηλείας της Νέας Δημοκρατίας