Πανελλήνιες 2021: Γκάτσος και δεξιότητες στη Νεοελληνική Γλώσσα – Θέματα, απαντήσεις & σχολιασμός

Share

Για να δείτε τα θέματα του μαθήματος “ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ” πατήστε εδώ

Κείμενο με τίτλο «Το αύριο δεν είναι πια αδιαπέραστο πέπλο» κλήθηκαν να αναπτύξουν οι υποψήφιοι των γενικών λυκείων κατά την πρώτη ημέρα των Πανελλαδικών Εξετάσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Το θέμα αφορά τα εφόδια και τις δεξιότητες, που πρέπει να έχουν οι νέοι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εποχής και πώς μπορούν να βελτιώσουν τον κόσμο.

Παράλληλα, οι υποψήφιοι κλήθηκαν να σχολιάσουν το κείμενο του Νίκου Γκάτσου, «Στον Σείριο».

Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά
ποτέ δε βάλαν έγνοια στην καρδιά
δεν είδανε πολέμους και θανάτους
και πάνω απ’ τη γαλάζια τους ποδιά
φοράν τις Κυριακές τα γιορτινά τους.
Τις νύχτες που κοιτάν τον ουρανό
έν’ άστρο σα φτερό θαλασσινό
παράξενα παιδεύει το μυαλό τους
τους φαίνεται καράβι μακρινό
και πάνε και ρωτάν τον δάσκαλό τους.
Αυτή, τους λέει, παιδιά μου είναι η γη,
του σύμπαντος αρρώστια και πληγή:
εκεί τραγούδια λένε, γράφουν στίχους,
κι ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί
κεντάνε με συνθήματα τους τοίχους.
Στον Σείριο δακρύσαν τα παιδιά
και βάλαν από εκείνη τη βραδιά
μιαν έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά.

*Σείριος: το όνομα ενός φωτεινού αστεριού

Νίκος Γκάτσος, Κείμενα της νεότερης λογοτεχνίας (και απόψεις για την ποίηση), Γ. Σπανός κ.ά, 1987

Κατανοητά τα θέματα

Όπως σχολιάζουν στο Patrisnews.com, τα Φροντιστήρια Καίσαρης: «Τα φετινά θέματα είναι σαφή ως προς τη διατύπωση και χαρακτηρίζονται ως μέτριας δυσκολίας. Το κριτήριο αξιολόγησης που δόθηκε αποτελούνταν από τρία συνολικά κείμενα, εκ των οποίων το ένα λογοτεχνικό (ποίημα του Ν. Γκάτσου). Το  σύνολο των ασκήσεων απαιτούσε την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικής έκφρασης των μαθητών.

Η περίληψη κινήθηκε σε αναμενόμενα και λογικά πλαίσια χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες ως προς την επεξεργασία. Η άσκηση Β1 ήταν ερώτηση κλειστού τύπου και συγκεκριμένα Σωστού – Λάθους. Οι ασκήσεις Β2 – Β3 απαιτούσαν καλή γνώση της θεωρίας και μπορούσαν να απαντηθούν από προσεκτικό και επαρκώς διαβασμένο μαθητή. Το Γ΄ μέρος, (παραγωγή ερμηνευτικού σχολίου) ήταν σύμφωνο με τη διδαχθείσα θεωρία και οι μαθητές έπρεπε να βασιστούν σε προσωπικές απόψεις. Το Δ΄ μέρος, (παραγωγή κειμένου) απαιτούσε ιδιαίτερη προσοχή και αφορούσε  τον τρόπο αντιμετώπισης των προκλήσεων της σύγχρονης εποχής από τους νέους. Για την απάντηση χρειάζεται κριτική σκέψη και οργάνωση από τους μαθητές.

Οι απαντήσεις των θεμάτων από τα Φροντιστήρια Καίσαρης:

Α1. Στο συγκεκριμένο κείμενο, ο αρθρογράφος αναφέρεται στις απόψεις δύο παιδιών σχετικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Ο Σπύρος τονίζει πως η απουσία του έχει οδηγήσει τα παιδιά σε επιλογές δημοφιλών σχολών με αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας. Η Αλεξάνδρα τονίζει πως η απογοήτευση και η απαισιοδοξία κυριαρχούν στις ψυχές των νέων βλέποντας τις προσδοκίες τους να καταρρέουν. Δεν παρουσιάζεται επαγγελματική εξέλιξη, νιώθουν καταπίεση και πολλοί στρέφονται σε επαγγέλματα που δεν είναι στης αρεσκείας τους ή μεταναστεύουν για ένα καλύτερο μέλλον.

Β1.

Σ

Σ

Λ

Σ

Λ

Β2. α. «Οι επιπτώσεις της έλλειψης σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού»

«Η διάψευση των επαγγελματικών προσδοκιών των εφήβων.»

Β2β. Με τη χρήση των στατιστικών στοιχείων το κείμενο αποκτά αξιοπιστία, αποδεικτική ισχύ, επιβεβαιώνει τις απόψεις της. Ειδικότερα στην δεύτερη παράγραφο τεκμηριώνονται οι αρνητικές προβλέψεις από τις τεχνολογικές εξελίξεις (το 47% δήλωσε …), ενώ στην Τρίτη παράγραφο ενισχύεται η θέση όσων αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία το μέλλον αυτό (το 39% δήλωσε αντιθέτως…).

Με τη χρήση των μαρτυριών ενδυναμώνει την ισχύ των επιχειρημάτων του, προσδίδει κύρος, ζωντάνια και παραστατικότητα. Οι μαρτυρίες της Τάνιας, της Αντωνίας, του Σπύρου και της Αλεξάνδρας αναδεικνύουν με οικείο και άμεσο τρόπο τις απόψεις τους.

Β3.

«… καίει τα χείλη»: μεταφορική χρήση της γλώσσας : προσδίδει συγκινησιακή χροιά στον λόγο

«… δεν μας αποτρέπει πια να φανταστούμε … » : χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου: βιωματικό περιεχόμενο, υποκειμενικότητα, ένταξη και του πομπού στο πρόβλημα, που μας αφορά όλους, προσεταιρισμός της εύνοιας, συλλογικότητα και συνυπευθυνότητα

«Άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;» : με τη χρήση του ρητορικού ερωτήματος προσελκύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, τον προβληματίζει ώστε να αγωνιστεί για ένα αισιόδοξο μέλλον. Το ερώτημα αυτό προσδίδει ζωντάνια, παραστατικότητα και συναισθηματική φόρτιση στις απόψεις της συντάκτριας, αφού καλλιεργεί τον φόβο και την απογοήτευση για το δυσοίωνο μέλλον που ακολουθεί.

Γ.

« … δάκρυσαν τα παιδιά …» : εικόνα : τα συναισθήματα θλίψης που νιώθουν τα παιδιά στο Σείριο με το άκουσμα της είδησης πως τα παιδιά στη γη διεκδικούν με προσωπικούς αγώνες ένα καλύτερο μέλλον, ενώ τα ίδια παραμένουν  αδρανή σε ανάλογες διεκδικήσεις.

«και βάλαν από εκείνη τη βραδιά μιαν έγνοια στην μικρούλα τους καρδιά.» : μεταφορά : Μετά την πληροφόρηση που τους παρείχε ο δασκαλος, τα παιδιά συνειδητοποίησαν ότι υπάρχει και ένας άλλος κόσμος που δεν μοιάζε με το δικό τους κόσμο και υπάρχουν συμφορές.

«…εκεί τραγούδια λένε, γράφουν στιχους… »: Με το ασύνδετο παρουσίαζονται οι πνευματικές ενασχολήσεις των ανθρώπων της γης σε μια προσπάθεια τους να υπερασπίστούν τα ιδεώδή τους.

Στο β΄ σκέλος της ερώτησης χρειάζεται οι μαθητές να απαντήσουν βασιζόμενοι σε προσωπικές απόψεις. Υποχρεωτική η χρήση α΄ ρηματικού προσώπου.

Ενδεικτική απάντηση

Θα ήθελα να ζω στο Σείριο κάθως αποτελεί τη Γη της επαγγελίας. Εκεί τα παιδια είναι απαλλάγμένα από αρρώστιες, έγνοιες και πρόβλήματα γνωρίζοντας τα δεινά ως ακούσματα και όχι σα βιώματα.

Δ. Τίτλος: Ατενίζοντας με αισιοδοξία το μέλλον

Πρόλογος Αφόρμηση από επικαιρότητα: χρήση πρόσωπο: α’ ενικό και πληθυντικό]

Άρθρο σε ιστοσελίδα του σχολείου

Α) • Εξοικείωση με την τεχνολογία • Κριτική σκέψη • Άρση στερεοτύπων-προκαταλήψεων • Πνεύμα ανεκτικότητας- σεβασμός στο διαφορετικό • Πολιτική υπευθυνότητα-συμμετοχή στα κοινά-ενεργός πολίτης • Πίστη στα δημοκρατικά ιδεώδη-δημοκρατικές αξίες • Αυτογνωσία-κατάλληλη επιλογή επαγγέλματος • Επαγγελματική προσαρμοστικότητα που απορρέει από την αναγκαιότητα για συνεχή ειδίκευση • Ψυχική ανθεκτικότητα (θωράκιση από την επαγγελματική ανασφάλεια-φόβο για εργασιακή αβεβαιότητα)

Β) • Άρση της κοινωνικής αναλγησίας. Αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων με εν συναίσθηση • Συμμετοχή σε εθελοντικές ομάδες. Ενίσχυση διεθνών οργανισμών. Έμπρακτη προσφορά στον συνάνθρωπο. • Περιβαλλοντικές δράσεις (δεντροφυτεύεις, αναδασώσεις κα.) • Καταγγελτική στάση σε φαινόμενα που απειλούν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. • Ειρηνικές πορείες, διαμαρτυρίες • Συγγραφή κειμένων σε σχολικές εφημερίδες ή ηλεκτρονικά μέσα- επιδίωξη διαλόγου με αρμόδιους φορείς • Εκδηλώσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης προκειμένου να αναπτυχθεί και επιλυθεί το πρόβλημα • Ο πολιτισμός να αποτελέσει το μέσο προώθησης των συλλογικών αιτημάτων σε παγκόσμια κλίμακα ( διεθνείς συναυλίες, εκθέσεις ζωγραφικής, συγγραφή βιβλίων κα)

Διαβάστε ακόμη:

Με Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία άνοιξε η «αυλαία» των Πανελλαδικών – 1.151 υποψήφιοι στην Ηλεία

Πανελλήνιες 2021 – Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία: «Κατανοητά τα θέματα» – Σχολιασμός από τα «Φροντιστήρια Καίσαρης»