Ελλάδα

Συνεπιμέλεια: Εγώ έχω το… δίκιο μου και εσύ τον… κόσμο όλο!

Ακούστε το άρθρο

Από κοινού θα είναι στο εξής η επιμέλεια των παιδιών έπειτα από το διαζύγιο των γονιών, σύμφωνα με τις αλλαγές στο νομοσχέδιο για το Οικογενειακό Δίκαιο το οποίο φέρνει στη Βουλή η Κυβέρνηση.

Σύμφωνα με αυτό, προβλέπεται η από κοινού επιμέλεια των τέκνων και για πρώτη φορά στο Δίκαιό μας θεσπίζεται το τεκμήριο της επικοινωνίας με τον γονιό που δεν διαμένει με το παιδί στο 1/3 του συνολικού χρόνου της επικοινωνίας. Επίσης, η άσκηση της γονικής μέριμνας για τα τέκνα των χωρισμένων γονιών θα γίνεται από κοινού, καθώς από κοινού ορίζεται να αποφασίζουν για τη ζωή των παιδιών τους, όπως για παράδειγμα την επιλογή σχολείου, την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη, την ονοματοδοσία καθώς και άλλα θέματα που αφορούν την καθημερινότητά τους. Η από κοινού γονική μέριμνα εκτιμάται από τους ειδικούς, πως θα συμβάλει στην ανάδειξη του κοινού ρόλου των γονιών και βέβαια θα έχει ως συνέπεια τη μείωση των αντιδικιών και την εμπέδωση νέων σχέσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των παιδιών.

Την ίδια ώρα, καθιερώνεται για πρώτη φορά σε νομοθετικό κείμενο η έννοια της γονικής αποξένωσης. Το δικαστήριο θα πρέπει να συνεκτιμά για την απόφαση του, που αφορά τη σχέση γονιού-τέκνου, την ικανότητα και πρόθεση καθενός από τους γονείς να σέβεται τα δικαιώματα του άλλου, την εν γένει συμπεριφορά του κατά το προηγούμενο διάστημα, αλλά κυρίως την αποτροπή αποξένωσης του παιδιού από τον γονιό που δεν μένει μαζί του. Επίσης, καθιερώνονται οι προϋποθέσεις, ώστε οι γονείς να μην αναλώνονται σε ατέρμονες διενέξεις και δικαστικές αντιπαραθέσεις και να μην πληγώνεται η ψυχοπνευματική ανάπτυξη των παιδιών.

Όπως προβλέπουν οι διατάξεις, θα αξιοποιείται ο θεσμός της Διαμεσολάβησης, δηλαδή του διακανονισμού και της επίλυσης των όποιων τριβών και αντιδικιών εκτός δικαστηρίων, από ειδικούς διαμεσολαβητές που ήδη υπάρχουν και στους οποίους ανατίθεται η λύση και αυτών των ευαίσθητων οικογενειακών διαφορών. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, σύντομα η πρόβλεψη του νέου νόμου για το Οικογενειακό Δίκαιο να οδηγήσει στον νέο θεσμό του οικογενειακού διαμεσολαβητή, γεγονός που θα συμβάλει στην ομαλοποίηση των οικογενειακών σχέσεων των γονιών που πρέπει να ρυθμίσουν θέματα τα οποία αφορούν την ανατροφή των παιδιών τους και κατ’ επέκταση την ομαλή και ορθή διαπαιδαγώγησή τους.

Με τις προτεινόμενες διατάξεις για πρώτη φορά ορίζονται ενδεικτικά περιπτώσεις κακής άσκησης της επιμέλειας και για αυτές προβλέπονται συνέπειες. Ανάμεσά τους είναι η γονική αποξένωση, η υπαίτια μη συμμόρφωση προς αποφάσεις και πράξεις δικαστικών αρχών που αφορούν τα παιδιά, η υπαίτια παράβαση των όρων της συμφωνίας των γονιών ή της δικαστικής απόφασης για την επικοινωνία του παιδιού με τον γονιό, η αδικαιολόγητη άρνηση του γονιού να καταβάλει τη διατροφή που επιδικάστηκε από το δικαστήριο ή συμφωνήθηκε μεταξύ των γονέων, η τέλεση υπό οποιαδήποτε μορφή οικογενειακής βίας από τον γονιό εις βάρος του τέκνου. Τέλος, παρέχεται η δυνατότητα στους γονείς, για τους οποίους οι δικαστικές αποφάσεις για την επιμέλεια των παιδιών τους δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες, να προσφύγουν δικαστικά και να αξιοποιήσουν τα νέα δεδομένα, καθορίζοντας με τον νέο νόμο τη συνεπιμέλεια των τέκνων τους.

 

Κώστας Τσιάρας (Υπουργός Δικαιοσύνης): «Στόχος η προστασία των παιδιών – Point System για γονείς»

Σε ό,τι αφορά το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την επιμέλεια των παιδιών, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας επέμεινε ότι τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν με τη φυσική παρουσία και των δυο γονιών και τόνισε ότι δεν πρέπει να προκαλούνται πιέσεις και ψυχολογικά προβλήματα στη ζωή τους. Εξήγησε ότι νέος νόμος προτάσσει μια διαφορετική αντίληψη και κουλτούρα, ακριβώς πάνω σ’ αυτό και έκανε λόγο για μια σημαντική μεταρρύθμιση, ύστερα από 40 ολόκληρα χρόνια.

Σχετικά με το 1/3 της επικοινωνίας του γονέα με το παιδί του, ο κ. Τσιάρας εξήγησε ότι αυτό αποτελεί βάση για τον δικαστή, ώστε να κρίνει αν μπορεί στη συνέχεια να προχωρήσει σε κάτι πιο γενναίο, ακόμη και στο 1/2. Θα υπάρχει ένα point system που θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί το γονιό. “Αν ασκείται βία ή αν υπάρχει κακοποίηση, είναι προφανές ότι θα μπορούσαμε να φθάσουμε μέχρι και την αφαίρεση της επιμέλειας” σημείωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης.

 

 

ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Καλώς τηνα κι ας άργησε …

Σχεδόν 40 χρόνια από την τελευταία αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου(1983) και μετά από πολλές νομοπαρασκευαστικές επιτροπές (από το 2008 το ΥΔΔΑ έχει ιδρύσει)έφτασε επιτέλους σήμερα να μιλάμε ότι στον επόμενο μήνα θα είναι και νόμος του κράτους!

Ο ΓΟΝ.ΙΣ Ηλείας, ως ένα από τα έξι Πανελλαδικά Σωματεία που συμμετέχουν στον πιστοποιημένο φορέα κοινωνικής φροντίδας για την ΓΟΝΕΪΚΗ ΙΣΟΤΗΤΑ και τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ του ΠΑΙΔΙΟΥ ( ΓΟΝ.ΙΣ. )  και κατόπιν του 15ετους εντελώς εθελοντικού μας έργου, διαπιστώσαμε ότι  το ισχύον οικογενειακό δίκαιο πάσχει σοβαρά και χρειάζεται ριζική μεταρρύθμιση, προς την κατεύθυνση της γονεϊκής ισότητας.

Για εμάς, οι υποχρεώσεις και των δυο γονέων προς το παιδί καθιστά καθήκον τους την από κοινού ανατροφή. Επομένως καθίσταται υποχρεωτική η κοινή ανατροφή ως προς τον νόμο, ενώ ως προς τους γονείς ύψιστο καθήκον. Ο Επιμερισμός των ευθυνών, εφόσον συνδυαστεί με ισοκατανομή και του χρόνου, δίνει τον ανάλογοχ ρόνο στον κάθε ένα από τους δύο γονείς να έχουν επαγγελματική ή και προσωπική ζωή, χωρίς το παιδί να στερείται κανέναν από τους δύο και χωρίς κανένας από τους δύο γονείς να μην φορτώνεται ευθύνες σε βάρος της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής του.

Το σημαντικό όμως είναι το παιδί να μην στερείται κανέναν από τους δύο, να έχει πρόσβαση στο κοινωνικό κεφάλαιο και των δύο γονέων και να συνδομείται ο χαρακτήρας ομαλά και ισχυρά με τα αναγκαία υλικά και των δύο γονέων. Έτσι προστατεύουμε την παιδική ηλικία και το ίδιο το παιδί ακόμα και αν δεν θέλουμε να “βλέπουμε” ο ένας τον άλλο.

Το ισχύον  Οικογενειακό Δίκαιο της χώρας μας είναι  απόλυτα σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο, το οποίο  προβλέπει τη συνεπιμέλεια ΜΟΝΟ  στο γάμο. Σε περίπτωση διαζυγίου ή χωρισμού εκτός γάμου γονέων, συνεχίζει την νοοτροπία του 1946 της αποκλειστικής επιμέλειας σε ένα γονέα. Προβλέπει δια του Άρθρου 1513μόνο τρεις επιλογές στο δικαστή:
α) Σε ένα από τους δύο γονείς (στον καλύτερο !!!)
β) Σε τρίτο
γ) Στους δυο από κοινού εάν συμφωνούν. Η τρίτη επιλογή όμως δεν είναι η από κοινού ανατροφή, αφορά στην οποιαδήποτε συμφωνία διαδίκων ως την εφαρμογή ενός γενικού κανόνα σε διαφορές Αστικού Δικαίου που συναντάμε σε όλο το Αστικό δίκαιο.

Το ισχύον Οικογενειακό δίκαιο οδηγεί τους γονείς σε σύγκριση άρα σε σύγκρουση καθώς αναζητούμε τον καλύτερο γονέα για το παιδί, λες και έχουμε καλλιστεία. Άρα στην αντιδικία ένα τελικό αποτέλεσμα στις 93% των περιπτώσεωνκαταλήγει η ανατροφή σε ένα γονέα και στονάλλο να δίνουμε σε αντιδιαστολή δικαίωμα επικοινωνίας που συχνά ούτε αυτό εφαρμόζεται, καταπατώντας το.

Το ισχύον  Οικογενειακό Δίκαιο της χώρας μας είναι από τα πιο συντηρητικά στην Ευρώπη και απόλυτα αντίθετο με το διεθνές δίκαιο, όπως εκφράζεται από τις θεσπισμένες Διεθνείς Συμβάσεις των Δικαιωμάτων του Παιδιού (άρ.3 και άρ.18, που κατοχυρώνει την κοινή ανατροφή του παιδιού και από τους δύο γονείς, χωρίς διαφοροποιημένη αναφορά σε μητέρες ή πατέρες και χωρίς να θέτει προϋποθέσεις που ανάγονται στην ύπαρξη ή μη γάμου ή άλλου νομικού δεσμού μεταξύ των γονέων).

Πλήθος ερευνών τάσσονται υπέρ της κοινής ανατροφής προκειμένου το παιδί να γαλουχηθεί με αξίες μέσα σε ένα πλαίσιο που στηρίζει και καθοδηγεί τις αποφάσεις του με ισορροπημένο τρόπο (Lamp,2019).

Όλα τα ανωτέρω όπως δέχεται από ετών ο Συνήγορος του Πολίτη και του παιδιού, η Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία και ο Σύλλογος Ελλήνων Κοινωνιολόγων δεν αφορούν τα φύλα, την κομματική τοποθέτηση, την μαμά ή τον μπαμπά. Αφορούν γονείς και την προστασία της παιδικής ηλικίας από την πολιτεία. Είναι, συνεπώς, ζήτημα πολιτισμού και είναι δεδομένο ότι μπροστά στο συμφέρον του παιδιού να ανατρέφεται και από τους δύο γονείς κάμπτεται κάθε άλλο συμφέρον ενήλικα γονέα ανεξαρτήτως φύλου.

Είναι επιτακτική συνεπώς η ανάγκη αυτής της μεταρρύθμισης ώστε να καταστεί σαφές ότι το υπέρτερο συμφέρον του τέκνου είναι να επικοινωνεί και με τους δύο γονείς του και οι όποιες διαφορές μεταξύ αυτών δεν μπορούν και δεν πρέπει να επηρεάζουν το ανήλικο τέκνο.

Σταθόπουλος Διονύσιος

Πρόεδρος ΓΟΝ.ΙΣ Ηλείας

Τηλ. 2621200211

Θανάσης Θεοδόσης (Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Αμαλιάδας): «Σκοπός η ψυχική υγεία και ισορροπία του ανηλίκου»

«Η έννοια της επιμέλειας συναντάται στο οικογενειακό δίκαιο και αναλύεται σε συγκεκριμένα άρθρα του Αστικού Κώδικα. Περιλαμβάνει κυρίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και εκπαίδευση του ανηλίκου και ασκείται κατά κύριο λόγο από τους γονείς ή από τον ένα εκ των γονέων. Επί σειρά ετών έχει χυθεί πολύ μελάνι στο βωμό του δικαίου, αναφορικά με τα όποια προνόμια μπορεί να εισπράττει ο ένας εκ των δύο γονέων, με πολλούς πλέον να υποστηρίζουν την έννοια της «συνεπιμέλειας», θέμα που απασχολεί έντονα το τελευταίο χρονικό διάστημα το Νομικό Κόσμο. Ήδη το Υπουργείο Δικαιοσύνης επεξεργάζεται νομοσχέδιο για την ουσιαστική ισχύ της συνεπιμέλειας και μάλιστα αυτό συντελείται δυστυχώς με την ουσιαστική απουσία των δικηγόρων, οι οποίοι «ζουν» χρόνια τώρα τα όποια προβλήματα του νομικού θεσμού της επιμέλειας εκ των έσω και είναι εκείνοι που απορροφούν τις πρώτες  συγκρούσεις του ζευγαριού και τις αντιπαλότητες  και οξύνσεις για τον τρόπο άσκησης της επιμέλειας του ή των ανηλίκων τέκνων. Η προσωπική μου άποψη για τον νέο υπό εφαρμογή θεσμό είναι τουλάχιστον συγκρατημένη, αφού φοβάμαι ότι η εφαρμογή του μπορεί να μετατρέψει το ανήλικο τέκνο σε έναν περιφερόμενο επισκέπτη στις κατοικίες των χωρισμένων γονέων του. Αντικειμενικός σκοπός του νομοθέτη θα πρέπει να είναι μόνο η ψυχική υγεία και ισορροπία του ανηλίκου και όχι η κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών του γονέα. Θεωρώ ότι δε θα πρέπει να υποκύψει κάποιος στην παγίδα της δήθεν ίσης μεταχείρισης του άνδρα με τη γυναίκα, γιατί τότε η εξίσωση αυτή θα μετατραπεί σε μια μεγάλη ανισότητα σε βάρος του ανηλίκου. Ο ανήλικος πρέπει να απολαμβάνει την σταθερότητα της κατοικίας και απλά να ικανοποιείται και από την απλή επίσκεψη στον άλλο γονέα. Είμαι προσωπικά αντίθετος στην υποχρεωτικότητα της συνεπιμέλειας και θα μπορούσα να συζητήσω τη συναινετική μορφή εφαρμογής του θεσμού τούτου, προκειμένου να αποφεύγονται ενδοοικογενειακές συμπεριφορές. Η επίκληση της δήθεν « γονεϊκής αποξένωσης » με τη εφαρμογή της έννοιας της συνεπιμέλειας κρίνεται κατά τη άποψή μου ως αντιεπιστημονική και είναι αντίθετη με τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού. Σε κάθε περίπτωση επιμένω ότι το συμφέρον του παιδιού υπερισχύει των πάντων και σαφώς εκείνων των δικαιωμάτων των γονέων και πιστεύω ότι η έννοια της συνεπιμέλειας δεν μπορεί να είναι υποχρεωτική και κυρίως δεν μπορεί να επιβληθεί άνωθεν. Θα μπορούσε να αποτελέσει ρύθμιση ιδανική, αλλά μόνο εφόσον εξυπηρετεί το συμφέρον του παιδιού και χωρίς την ελάχιστη προϋπόθεση».

Δημήτρης Δημητρουλόπουλος (Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας): «Βασικό κριτήριο το συμφέρον των παιδιών»

Το οικογενειακό δίκαιο είναι ίσως ο πιο δυναμικός τομέας της έννομης τάξης και σε αυτό αποτυπώνονται όλες οι διαχρονικές μεταβολές στις κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με την έννοια και τη λειτουργία της οικογένειας και των συγγενικών σχέσεων.  Αντανακλά και διαμορφώνεται από τις αντιλήψεις αυτές, τις οποίες στη συνέχεια οργανώνει και προσδιορίζει με ρυθμιστικούς κανόνες δικαίου.  Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό αν σκεφτεί κανείς  ότι πενήντα χρόνια πριν ο πολιτικός γάμος απαγορευόταν στην Ελλάδα και εδώ και δεκαετίες αποτελεί μία αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Το σύμφωνο συμβίωσης δεν υπήρχε καν ως έννοια δέκα χρόνια πριν και πλέον αποτελεί μία νομικά καθιερωμένη επιλογή των πολιτών. Υπό αυτό το πρίσμα είναι προφανές ότι υπάρχουν διατάξεις του οικογενειακού δικαίου που σχετίζονται με τη ρύθμιση των συνεπειών διακοπής ή λύσης του γάμου (ιδίως ως προς τα παιδιά) οι οποίες χρειάζονται αναμόρφωση, αφού θεσπίστηκαν κατά τη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου το 1983, προκειμένου να υπάρξει προσαρμογή τους στα σύγχρονα δεδομένα και στις επικρατούσες κοινωνικές συνθήκες και αντιλήψεις.  Συνεπώς η πρόθεση της κυβέρνησης να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή σχετικό νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και για αυτό αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το σχετικό κείμενο προκειμένου να τοποθετηθούμε επί των προτάσεών του. Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις, αλλά είναι επιβεβλημένο ο σχετικός διάλογος να γίνει με νηφαλιότητα και με γνώμονα ότι βασικό κριτήριο πρέπει να είναι πάντοτε  το συμφέρον των παιδιών και όχι η επικράτηση του ενός γονέα έναντι του άλλου, που ως συνέπεια έχει τη μετατροπή των παιδιών σε έπαθλα ενός αγώνα.

Όλη η επικαιρότητα