Φεστιβάλ Ολυμπίας: Τζιάνι Ροντάρι, Διδάσκοντας τη Γραμματική της Φαντασίας

Με τα λάθη μαθαίνουμε, λέει μια παλιά παροιμία. Η καινούργια θα μπορούσε να λέει πως με τα λάθη φτιάχνουμε ιστορίες

Εκατό χρόνια από τη γέννησή του (23 Οκτωβρίου 1920), το Φεστιβάλ Ολυμπίας τιμά τη μνήμη του κορυφαίου Ιταλού συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας διοργανώνοντας ένα αφιέρωμα με την υποστήριξη του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τρεις ταινίες, βασισμένες σε βιβλία του Ροντάρι, ένα στρογγυλό τραπέζι που διερευνά σημαντικές πτυχές του έργου του και τις επιρροές του στην εκπαιδευτική διαδικασία κι ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο, που αναφέρεται στη “μαγική τράπουλα” των παραμυθιών του.

Κινηματογραφικό αφιέρωμα

Τούρτα στονουρανό / The cake in the sky / La torta in cielo

του Lino del Fra, 102′, Ιταλία, 1973

Ξημερώνει στη συνοικία του Τρούλο στα περίχωρα της Ρώμης, και στον ουρανό εμφανίζεται ένα μυστηριώδες και γιγαντιαίο ιπτάμενο αντικείμενο: μια τεράστια τούρτα! Καθώς πλησιάζει τη γη, τεράστια κομμάτια αποκόπτονται και πέφτουν, μα τα παιδιά γρήγορα ανακαλύπτουν ότι δεν είναι τίποτα άλλο από σοκολάτα. Η εμφάνιση του περίεργου ιπτάμενου αντικειμένου ενεργοποιεί τις πολιτικές και τις στρατιωτικές αρχές αλλά και την μεγαλοβιομήχανο καραμελών, η οποία φοβάται τον αρειανό ανταγωνισμό. Προσπαθούν να τρομάξουν τον κόσμο διαδίδοντας ψεύτικες ειδήσεις ότι τάχα η τούρτα είναι δηλητηριασμένη και αρνούνται ν’ αφήσουν τα παιδιά να μιλήσουν ελεύθερα σε ζωντανή εκπομπή. Γρήγορα όμως τα παιδιά ξεφεύγουν από τον έλεγχο των αρχών και πλησιάζουν εκ νέου την ιπτάμενη τούρτα που αυτή την φορά έχει προσγειωθεί στο Μόντε Τσίκο. Εκεί θ’ ανακαλύψουνκάτισημαντικό.

Γαλάζιο βέλος / Blue Arrow / La FrecciaAzzurra

του Enzo d’Alò, animation, 94′, Ιταλία-Λουξεμβούργο,1996

Είναι 6 του Γενάρη και όπως κάθε χρόνο στην Ιταλία, η Befana θα διασχίσει τους ουρανούς για να μοιράσει δώρα σε όλα τα παιδιά. Ο DrScarafoni, o ύπουλος βοηθός της, εκμεταλλευόμενος τη γενναιοδωρία της, σχεδιάζει να μοιράσουν τα παιχνίδια μόνο στα πλουσιόπαιδα –άλλωστε οι γονείς τους επισκέπτονται συχνά το παιχνιδάδικο της Befana. Όμως, τα μαγικά παιχνίδια της Befana επαναστατούν. Φεύγουν από το μαγαζί της και πηγαίνουν στο σπίτι του Fransesco. Είναι το πιο φτωχό παιδί της γειτονιάς και μόνο τα παιχνίδια ξέρουν με πόση λαχτάρα χαζεύει στη βιτρίνα του μαγαζιού το Γαλάζιο βέλος, ένα πανέμορφο τρενάκι που δεν μπορεί ν’ αποκτήσει… Μέσα στους σκοτεινούς δρόμους και μέσα από κινδύνους και περιπέτειες, τα γενναία παιχνίδια θα βρουν φίλους που θα τα βοηθήσουν να φτάσουν στα σπίτια και των άλλων των παιδιών που έχει αποκλείσει ο DrScarafoni.

Ο Κρεμμυδάκης / The Onion boy / Cipollino

του Boris PetrovichDezhkin, animation, 39′, ΕΣΣΔ, 1961

To βασίλειο των φρούτων και των λαχανικών το διαφεντεύει ο ξινός και αντιπαθής πρίγκηπας Λεμόνης. Στο βασίλειο αυτό ζει και ο Κρεμμυδάκης, ένα κατεργάρικο και πανέξυπνο αγόρι που δεν αντέχει την αδικία. Η σύγκρουση του Κρεμμυδάκη με τον πρίγκηπα Λεμόνη είναι αναπόφευκτη. Είναι πια καιρός οι κάτοικοι του βασιλείου ν’ απαλλαγούν από την τυραννία του πρίγκηπα και των πραιτοριανών του, του λόρδου Ντομάτα και της κοντέσας Κερασένιας.

Στρογγυλότραπέζι

Η ουτοπία δενείναι ουτοπία και η φαντασία διδάσκεται

Συγγραφέας, δάσκαλος, δημοσιογράφος, μουσικός, διανοούμενος, ο Ροντάρι παρατήρησε με προσοχή τον κόσμο της παιδικής ηλικίας και τις ανάγκες της σε μια εποχή που τα αγόρια και τα κορίτσια θεωρούνταν άμορφη μάζα, όχι υποκείμενα που έχουν δικαιώματα. Έδωσε στους εκπαιδευτικούς πλήθος εργαλείων για να πειραματιστούν σε νέα παιδαγωγικά μονοπάτια, αντλώντας από τις ανακαλύψεις της καθημερινής ζωής, της τέχνης, της μουσικής και της φύσης. Εισήγαγε στο σχολείο την παιδική λογοτεχνία, προσδίδοντάς της ξεχωριστή θέση και ωθώντας τα παιδιά να κάνουν παιχνίδι με την τέχνη της. Οι λέξεις «ηχοποιούνται», παραμορφώνονται, απελευθερώνονται από τους κανόνες και προκαλούν γέλιο.

Η έρευνά του κυμαίνεται από τη γλωσσολογία έως τη σημειολογία, την ποίηση και τη φιλοσοφία, χωρίς να παραμελεί ποτέ τα γλωσσικά παιχνίδια, που προκύπτουν από την επιμελή παρακολούθηση των σχολικών τάξεων των παιδιών με τα οποία συνεργάζεται στενά όλα του τα χρόνια και μαθαίνει πολλά.

Για τον Ροντάρι, η δημιουργικότητα και η φαντασία είναι πολύτιμα εργαλεία προκειμένου να προσεγγίσει οποιοδήποτε τρόπο μάθησης: η αποκλίνουσα σκέψη, η ανοιχτή ματιά –πέρα από το απλά «επιτρεπόμενο» και το στερεότυπο– είναι στοιχεία με τα οποία ένας καλός δάσκαλος πρέπει να είναι σε θέση να εκπαιδεύσει τους μαθητές του. Για τον Ροντάρι η ουτοπία δεν είναι ουτοπία και η φαντασία διδάσκεται.

Θέματα και ομιλητές -τριες

ΤζιάνιΡοντάρι-Μάριο Λόντι: η παιδική δημοσιογραφία στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια της Ιταλίας, Μπάμπης Μπαλτάς, δάσκαλος, μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας «Το Σκασιαρχείο»

Φτιάχνοντας παραμύθια και ιστορίες με την Τράπουλα του Ροντάρι , Κώστας Στοφόρος, συγγραφέας

Aπό τον Rodari στη σχολική τάξη: δημιουργικές προσεγγίσεις της αφήγησης, Μαρία Σφυρόερα, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Συντονίζει η Αγγελική Δαρλάση, συγγραφέας-θεατρολόγος

Εκπαιδευτικό εργαστήριο

Φτιάχνοντας παραμύθια και ιστορίεςμετηνΤράπουλα τουΡοντάρι

Κώστας Στοφόρος, συγγραφέας

Αξιοποιώντας την «τράπουλα του Προπ» όπως την ονόμασε ο ΤζιάνιΡοντάρι, ο Κώστας Στοφόρος δημιούργησε, μαζί με τη ζωγράφο Στεφανία Βελδεμίρη, τη «Μαγική Τράπουλα των Παραμυθιών». Απαρτίζεται από 21 κάρτες –με τις «λειτουργίες» των παραμυθιών– με τις οποίες γράφει και δραματοποιεί παραμύθια μαζί με τα παιδιά, χρησιμοποιώντας τες, όπως τις νότες στη μουσική. Όπως έγραφε ο Ροντάρι: «μπορούµε να τις χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε αναρίθμητες ιστορίες, όπως µε δώδεκα νότες μπορούμε να συνθέσουμε αναρίθμητες μελωδίες…»

 

 

 

 

Όλες οι ταινίες του Φεστιβάλ Ολυμπίας και της Camera Zizanio

θα προβάλλονται ΔΩΡΕΑΝ από τη διεύθυνση online.olympiafestival.gr

με χρήση της πλατφόρμας FestivalScope/Shift72

 

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΟΙΝΣΕΠ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

ΝΕΑΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ

ΧΟΡΗΓΟΣ και ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΕΡΤ

Εκτός από τη θεσμική συνεργασία στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης με το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ και την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, το Φεστιβάλ συνεργάζεται στενά με τους εξής φορείς που ενισχύουν οικονομικά συγκεκριμένες δράσεις του:

• ΒΟΥΛΗ των ΕΛΛΗΝΩΝ
• ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
• ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
• ΙΤΑΛΙΚΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΘΗΝΩΝ
• ΔΗΜΟΙ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ, ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΗΛΙΔΑΣ

Επιμέρους συνεργασίες έχει με τους εξής φορείς:

Κινηματογραφικοί φορείς

• Ευρωπαϊκή ενωση Παιδικού Κινηματογράφου
• Διεθνές Κέντρο Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους
• ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
• ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ
• ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
• διεθνεσ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ συρου
• ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
• International Young Audience Film Festival Ale Kino! – Πολωνία
• Barnefilmfestivalen Kristiansand Intl Children’s Film Festival -Νορβηγία
• BUFF -Σουηδία
• CPH PIX / Buster -Δανία
• Ciné-jeune -Γαλλία
• Cinekid -Ολλανδία
• Oulu International Children’s and Youth Film Festival -Φινλανδία
• Zlín Festival / International Film Festival for Children and Youth -Τσεχία
• Schlingel International Film Festival for Children and Young Audience -Γερμανία
• FESTIVAL INTERNATIONAL DU FILM POUR ENFANTS DE MONTRÉAL – ΚΑΝΑΔΑΣ
• ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ
• ενωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών
• ΕΝΩΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
• ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
• ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΛΕΣΧΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
• ΛΕΣΧΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ “ΚΙΝΗΜΑΤΟΔΡΑΣΙΣ”

Εκπαιδευτικοί φορείς

• ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
• ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗς ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
• ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
• Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
• NET / Neaniko Pediko Panepistimio Elladas
• national film festival for students (Ολλανδια)
• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΚΜΗ
• ΣΧΟΛΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ & ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ ΣΤΑΥΡΑΚΟΥ
• Παιδαγωγική Ομάδα «Σκασιαρχείο»
• ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟι και επιστημονικοι ΦΟΡΕΙς ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
• ΟΜΙΛΟΣ CINE ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ
• “ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ”-ΤΟΠΙΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Π.Ε. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Άλλοι

• ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ στην ΕΛΛΑΔΑ
• ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ/ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
• ΒΟΥΛΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
• ΆΡΣΙΣ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ
• ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ