Αρθρογραφία

Χρεωστική Δοξολογία στο Θεό

Ακούστε το άρθρο

«Δος δόξαν τω Θεώ»

Ιωάννου θ΄24

«δος δόξαν σήμερον τω Κυρίω Θεώ Ισραήλ

και δος την εξομολόγησιν και ανάγγειλόν μοι

τι εποίησας και μη κρύψης, απ’ εμού».

Ιησούς του Ναυή ζ΄19

Η δοξολογία του ονόματος του Θεού, αναφέρεται με έμφαση στην Π.Δ., ως υποχρέωση του ανθρώπου, ιδιαιτέρως συνηθισμένη μεταξύ των υιών Ισραήλ. Για τούτο, παραγγέλλεται αποκαλυπτικά δια του Ιησού του Ναυή, να απαγγέλλεται ως καθημερινή υποχρέωση η δοξολογία στο Θεό και όχι μόνο. Να συμπληρώνεται και να συνοδεύεται, επιπλέον, με εξομολογητική αναφορά των καθημερινών έργων του ανθρώπου, χωρίς να αποκρύπτεται κάτι. Να είναι ειλικρινής η σχετική δοξολογητική αναφορά. Με την εντολή αυτή, προσδιοριζόταν και η απόδοση της ειλικρινούς και αληθινής διαβεβαίωσης των λόγων και των αναφορών των ανθρώπων. Κάτι παρόμοιο με τον σύγχρονο δικό μας διδόμενο όρκο της αληθείας ενώπιον των Δικαστηρίων, επί του Ευαγγελίου όπου αποκαλύπτεται ο Θεός. Οφείλουμε χρεωστικά, όλοι οι σημερινοί πιστοί να ακολουθούμε έναν όμοιο κανόνα συμπεριφοράς απέναντι στο Θεό, για να επιβεβαιώνουμε την πίστη μας. Ο κανόνας αυτός, μας δεσμεύει να έχουμε και να λέμε το «Δόξα τω Θεώ», στον καθημερινό λόγο μας, ακόμα και στα πλέον μικρά έργα μας. Ταυτόχρονα, να ομολογούμε και να απαγγέλλουμε στο Θεό μας όλα όσα πράξαμε την ημέρα, χωρίς να παραλείπουμε ούτε να κρύβουμε κάτι. Τότε η δοξολογία μας είναι αποδοτική, αποδεκτή και επωφελής. Γίνεται μια χρεωστική δοξολογία στο Θεό.

Παρόμοιο τοιούτο γεγονός, που μας έδωσε την αφορμή για τούτη τη γραφή, παρουσιάστηκε στην περίπτωση της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού, υπό του Μεσσία Ιησού Χριστού. Τούτο, το αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Η γενομένη θεραπεία και αποκατάσταση της όρασης του τυφλού εκ γενετής, τον γέμισε από ευγνωμοσύνη προς το Θεό. Ενόχλησε όμως την καθεστηκυία τάξη των Φαρισαίων. Ανακρίνοντας αυτοί τον πρώην τυφλό, τον καταπίεζαν, ενώ επέμεινε εκείνος να λέγει ότι ο θεραπευτής του «προφήτης εστιν», άρα εκ Θεού ερχόμενος. Εκείνοι, επιπλέον, προκειμένου να ενοχοποιήσουν τον Ιησού, του ζήτησαν να ομολογήσει κατ’ επιθυμία τους και να συμφωνήσει μαζί τους. Έφτασαν επιπλέον, να του ζητήσουν και τη θεία επιβεβαίωση. Του ζήτησαν, κατά το «δος δόξαν τω Θεώ», ως ευρισκόμενος ενώπιον του Θεού δηλαδή, ότι ο θεραπευτής του, είναι αμαρτωλός και καταδικαστέος. Έλεγαν: «ημείς οίδαμεν ότι ο άνθρωπος ούτος αμαρτωλός εστιν». Ερωτηματικά τότε και με απορία, μπροστά στην επιμονή των Φαρισαίων, ο πρώην τυφλός, τους ερωτά: «μη και υμείς θέλετε συτού μαθηταί γενέσθε;». Εκείνοι τότε, άρχισαν να τον καθυβρίζουν περιφρονητικά.

Ύστερα από τα παραπάνω, προβάλλεται ιδιαίτερο το ενδιαφέρον να αναζητήσουμε την εννοιολόγηση των λέξεων, «Δόξα» και «Δοξολογία», προς ευκολότερη κατανόηση του τρόπου απόδοσης τούτων στο Θεό.

Δόξα!!… Λέξη, ως προερχόμενη από το ρήμα δοκώ, προσδιόριζε αρχικά την προσωπική γνώμη ή την άποψη που διαμόρφωνε και διατύπωνε κάποιος, για τον εαυτό του, για πρόσωπα ή θέματα. Κατά την κλασσική όμως εποχή προστέθηκε να προσδιορίζεται και η γνώμη που εκφέρεται για κάποιον, σε σχέση με την υπόληψή του. Έτσι, κατέληξε η λέξη «δόξα», να δηλώνει την τιμή που αποδίδεται σε κάποιον, για προσδιορισμό της φήμης του. Με τούτη την ερμηνεία, κατανοούμε ότι, όταν απευθύνουμε στον Τριαδικό Θεό το «Δόξα τω Θεώ», του αποδίδουμε την τιμή που πρέπει και τον σεβασμό μας στην υπόληψή Του. Επιπλέον, του αποδίδουμε και την μοναδική οικουμενική καλή φήμη και το καλό όνομα. Όπως, και ο Τριαδικός Θεός, χάρισε ένα μοναδικό όνομα στο Θεάνθρωπο Ιησού. Λέγει σχετικώς: «Εχαρίσατο αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα». Έδωσε στο Θεάνθρωπο Ιησού ένα φημισμένο όνομα, δοξολογικό.

Δοξολογία!!… Λόγος που προέρχεται από τη «Δόξα» και αποδίδεται σε όποιον απευθύνεται. Απαγγελτικά ή κυρίως υμνολογικά. Στην προκειμένη περίπτωση, η Δοξολογία, ως η κατ’ εξοχήν υμνολογία του ονόματος του Θεού, είναι γνωστή από την εποχή της Δημιουργίας, που αποδιδόταν από τα δημιουργήματα στο Δημιουργό τους. Αναφέρεται στην Π.Δ. ότι με τα πρώτα δημιουργήματα του Θεού, έσπευσαν οι πνευματικές δυνάμεις του ουρανού να δοξάσουν το Δημιουργό. Πληροφορούμαστε τα όσα σχετικά αποκάλυψε ό Ίδιος ο Δημιουργός προς τον πολύαθλο Ιώβ σε σχετική συνομιλία μαζί του. Είπε ο Θεός: «Ότε εγεννήθησαν άστρα, ήνεσαν με φωνή μεγάλη πάντας Άγγελοί μου», Ιώβ λη΄7.

Δηλαδή: Όταν δημιουργήθηκαν στην αρχή της Δημιουργίας τα αστέρια του ουρανού, με δοξολόγησαν όλες οι Αγγελικές δυνάμεις.

Με τούτα τα δεδομένα, προβάλλονται δύο σημαντικές περιπτώσεις Δοξολογίας του ονόματος του Θεού, που στηρίζουν τη δοξολογική υποχρέωση των ευσεβών Χριστιανών προς τον Τριαδικό Θεό μας. Έχοντας υπόψη μας αυτές τις περιπτώσεις, δοξολογούμε το Θεό μας με χαρά και με σωστό τρόπο και τόπο.

Α. Η πρώτη περίπτωση:

Αρέσει στο Θεό η δοξολογία μας. Μας πληροφορεί για τούτο αποκαλυπτικά, ο Προφητάναξ Δαυίδ.

Ψάλλει υμνολογικά:

«Αινέσω το όνομα του Θεού μου μετ’ ωδής, μεγαλυνώ αυτόν εν αινέσει, και αρέσει τω Θεώ», Ψαλ. ξη΄31-32.

Δηλαδή: Γεμάτος ευγνωμοσύνη θα υμνολογήσω το όνομα του Θεού μου με τραγούδι. Θα διαλαλήσω το μεγαλείο Του με υμνολογική δοξολογία. Και η ευγνώμων αυτή δοξολογία και λατρεία μου, θα αρέσει στο Θεό.

Β. Η δεύτερη περίπτωση:

Ο Τόπος, όπου προσφέρεται καλύτερα η δοξολογία μας. Βασική άποψη επικρατεί – και είναι σωστή – ότι η δοξολογία του Θεού προσφέρεται «εν παντί καιρώ και τόπω». Υπάρχει επιπλέον βεβαιωμένη και η άποψη ότι ο τόπος όπου ενδείκνυται καλύτερα για τη δοξολογία του Θεού, είναι ο Ναός. Στην περίπτωση των δέκα (10) θεραπευμένων λεπρών, ο μοναδικός ευγνώμων και αλλοεθνής, αναζήτησε στο Ναό τον θεραπευτή του.

Ο Ιησούς απάντησε αναλόγως στον ευγνώμονα:

«ουχί οι δέκα εκαθαρίσθησαν; Οι δε εννέα, πού; Ούχ ευρέθησαν υποστρέψαντες δούναι δόξαν τω Θεώ ει μη ο αλλοεθνής ούτος;», Λου. ιζ΄17-18.

Χρεωστική, κατόπιν τούτων καθίσταται η δοξολόγηση του ονόματος του Θεού από τους ανθρώπους. Αυτή, ολοκληρώνεται με προσευχητική αναφορά «Δόξα σοι ο Θεός», αλλά και με όλη τη συνεπή στο λόγο του Θεού διαβίωσή μας.

Πλάτανος Ναυπακτίας, Αύγουστος 2019

*Ο Νικόλαος Σπ. Βούλγαρης είναι καθηγητής Θεολογίας

Όλη η επικαιρότητα