Μυρίζει… λεβάντα στη Φολόη!

Όταν ακούς λεβάντα, σου έρχονται στο μυαλό οι εντυπωσιακές φωτογραφίες από τις καλλιέργειες της Γαλλίας. Όταν μιλούν για φράουλα ή βιολογική πατάτα, το μυαλό πάει σε μια πεδινή περιοχή όπως ο Κάμπος της Ηλείας, ενώ εκτεταμένες καλλιέργειες κλωστικής και φαρμακευτικής κάνναβης έχουμε ακούσει ότι υπάρχουν στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα. Κι όμως, πρόκειται για καλλιέργειες που θα συναντήσει κανείς στο οροπέδιο της Φολόης, δίπλα στις καλλιέργειες με το κεράσι και το κάστανο, τα οποία αποτελούσαν σημείο αναφοράς της περιοχής και προϊόντα από τα οποία, για πολλές δεκαετίες, αποτελούσαν τις βασικές πηγές εισοδήματος των αγροτικών οικογενειών του τόπου.

«Υπεύθυνοι» για όλα αυτά είναι οι νέοι της περιοχής. Επιστήμονες, με σπουδές και πτυχία, που «γύρισαν την πλάτη» στην πόλη και επέστρεψαν στον τόπο τους, ασχολούμενοι αποκλειστικά – ή συμπληρωματικά με το κύριο επάγγελμά τους – με την καλλιέργεια της γης. Στόχος τους, να διατηρήσουν τις παραδοσιακές καλλιέργειες και τα προϊόντα της περιοχής, με τα οποία τους μεγάλωσαν οι γονείς τους, αλλά και να καινοτομήσουν, ασχολούμενοι με καλλιέργειες πρωτότυπες και…μελλοντικά κερδοφόρες.

Μετά από σκέψη, έρευνα, δοκιμές, αποτυχημένα εγχειρήματα και οικονομική ζημία – σε κάποιες περιπτώσεις – δεν πτοήθηκαν αλλά κατέλειψαν στις καλλιέργειες που επιθυμούσαν και οι οποίες ελπίζουν ότι, σε βάθος χρόνου, θα τους αποζημιώσουν και οικονομικά. Δεν είναι από τις λεγόμενες «εύκολες» καλλιέργειες, αφού θέλουν πολύωρη ενασχόληση, προσεκτική φροντίδα και πολύ, μα πολύ, μεράκι. Και οι νέοι της περιοχής, τα διαθέτουν. Δεν είναι δε, λίγες οι φορές, που θα βρεθούν στο ίδιο τραπέζι και θα μιλήσουν για τα σχέδια τους, θα ανταλλάξουν ιδέες και θα αξιοποιήσουν κάποιες «πηγαίνοντας» ακόμα ένα βήμα παραπέρα.

Ο Κώστας Μπιλάλης, ο Δημήτρης Δούλας και ο Τάσος Καραμέρος, μίλησαν στην εφημ. «Πατρίς» για τα εγχειρήματά τους, αποδεικνύοντας στην πράξη πως, όταν υπάρχει διάθεση, υπάρχει πάντα τρόπος.

Λεβάντα από τις Μηλιές

Ο Κώστας Μπιλάλης γεννήθηκε και  μεγάλωσε στην Αθήνα, ξεκίνησε σπουδές στη Γυμναστική Ακαδημία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σταδιοδρόμησε επαγγελματικά σε άλλους χώρους και τελικά, τον «κέρδισε» η επαρχεία και η ενασχόληση με τη γη, στις Μηλιές, στη γενέτειρα του πατέρα του.

Η καλλιέργεια της λεβάντας – με τις πολλές γνωστές χαλαρωτικές και καταπραϋντικές ιδιότητες – ήρθε μετά από πολλή σκέψη και πολύμηνη έρευνα με τον συνεργάτη του Κωνσταντίνο Λέντζο, «ζυγίζοντας» τις πιθανότητες επιτυχίας-αποτυχίας, με βάση τη γεωμορφολογία και τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής. «Αποφασίσαμε να καλλιεργήσουμε λεβάντα, γιατί δεν χρειάζεται πολύ νερό, δεν την πλήττει ο πάγος και το χαλάζι, δεν προσβάλλεται από ασθένειες. Θεωρήσαμε ότι είναι το ιδανικό, και όσο περνά ο καιρός – μολονότι θεωρητικά είναι νωρίς ακόμα – δικαιωνόμαστε», εξηγεί ο Κώστας Μπιλάλης, σημειώνοντας ωστόσο πως «…η καλλιέργεια σε θέλει εδώ. Πρέπει να είσαι εδώ, να βγάζεις το χορτάρι – και με μηχανικά μέσα και, κυρίως, με το χέρι στη φροντίδα των φυτών –  γιατί ο μεγαλύτερος «εχθρός» είναι ζιζάνια, που δεν επιτρέπουν στο φυτό να μεγαλώσει και να πάρει τα στοιχεία που πρέπει από το έδαφος».

Οι δυο νέοι καλλιεργούν – συνδυαστικά σε δυο περιοχές – 22 στρέμματα, το προϊόν που παίρνουν και μπορέσουν να διαθέσουν στην αγορά ως νωπή (φυτό), αποξηραμένη και με τη μορφή αιθέριου ελαίου, μετά από απόσταξη, στο οποίο δε έχουν ρίξει και το μεγαλύτερο βάρος. Από την απόσταξη, μπορούν επίσης να εκμεταλλευτούν και το ανθόνερο της λεβάντας. Αρχικά, απόσταζαν σε εταιρία που δραστηριοποιείται στη Βόρεια Ελλάδα αλλά φέτος, αγόρασαν τον δικό τους αποστακτήρα που σύντομα θα τεθεί σε λειτουργία.

Η καλλιέργειά της δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού τους απασχολεί καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, χειμώνα και καλοκαίρι, ενώ δεδομένου του γεγονότος ότι το φυτό στα πρώτα 3 χρόνια δε «δίνει» μεγάλες ποσότητες και έχει διάρκειας ζωής 20 περίπου χρόνια, θα πρέπει σταδιακά να φυτεύουν νέες εκτάσεις, ώστε να μην υπάρχουν «κενά» στην παραγωγή.

«Στόχος μας είναι, να κάνουμε κάθετη παραγωγή και να διαθέτουμε εμείς οι ίδιοι το προϊόν στην αγορά», καταλήγει ο Κώστας Μπιλάλης.

Βιολογική πατάτα…και από το Περού

Ο Δημήτρης Δούλας σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στο ΤΕΙ Πατρών. Δούλεψε για πέντε περίπου χρόνια σε Τεχνικό Γραφείο αλλά και ως συμβασιούχος σε Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμων, αλλά τελικά η αγάπη του για τη φύση τον «κέρδισε» και πια ασχολείται με την καλλιέργεια της βιολογικής πατάτας (ξερική και άνυδρη) στο Λάλα.

Παιδί αγροτικής-κτηνοτροφικής οικογένειας, ανέλαβε – μαζί με τον αδελφό του – τα ηνία  από τον πατέρα τους, συντηρώντας την περιουσία τους. Ωστόσο, ως «ανήσυχο» πνεύμα και ο ίδιος, δε θα μπορούσε να μείνει μόνο σε αυτό. Ήθελε να κάνει κάτι διαφορετικό και το κατάφερε, βλέποντας σιγά – σιγά ότι οι κόποι του πιάνουν τόπο. Η «στροφή» του κόσμου στα βιολογικά προϊόντα ήταν ένα έναυσμα και μετά από δοκιμές και πολλή μελέτη, κατέληξε στην καλλιέργεια τεσσάρων ποικιλιών ελληνικής πατάτας που «αντέχουν» στις συνθήκες της περιοχής. «Είναι κάτι καινούργιο για την περιοχή και όχι δοκιμασμένο. Είναι μια καλλιέργεια που δεν απαιτεί ανάπτυξη σε μεγάλες εκτάσεις αλλά δίνει μεγάλη απόδοση ανά στρέμμα. Και τώρα, στον 3^ο χρόνο καλλιέργειας, έχω αρχίσει να βλέπω την απόδοσή της», λέει ο Δημήτρης Δούλας. Πρόσφατα, το προϊόν πήρε και Πιστοποίηση, γεγονός που δίνει περισσότερους «βαθμούς» στο προϊόν και μπορεί να διατεθεί πιο «στοχευμένα», σε καταστήματα με αμιγώς βιολογικά προϊόντα.

Η καλλιέργειά της ξεκινά στις αρχές Μαρτίου και ολοκληρώνεται μέσα στο καλοκαίρι. Αν και δεν χρειάζεται καθημερινή παρουσία στο χωράφι, ωστόσο η φροντίδα της απαιτεί «ψιλοδουλειά» και υπομονή. «Η φροντίδα της είναι απαιτητική και έχει πολλούς περιορισμούς. Κάποιες εργασίες θα γίνουν με το τρακτέρ – το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε αυτό το χωράφι, ώστε να μη μεταφέρει υπολείμματα από άλλα χωράφια και καλλιέργειες στα οποία μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί λιπάσματα ή φυτοφάρμακα. Όμως, ο καθαρισμός των φυτών από τα ζιζάνια θα γίνει αποκλειστικά με το χέρι και με ιδιαίτερη προσοχή. Πρέπει να δουλέψεις με υπομονή. Πρέπει να ιδρώσεις στο χωράφι κάτω από τον ήλιο. Αλλά, αν το αγαπάς, δεν είναι δύσκολο» εξηγεί. Όλες αυτές τις εργασίες, τις επιτηρεί και γεωπόνος, προκειμένου να πιστοποιεί ότι η καλλιέργεια προχωρά με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και δεσμεύσεις.

Στόχος του είναι η αύξηση των εκτάσεων, κάτι που όμως θα εξαρτηθεί και από τις δυνατότητες διάθεσης του προϊόντος, το οποίο μέχρι στιγμής διαθέτει κατά βάση σε οπωροπωλεία και σε κάποια καταστήματα βιολογικών προϊόντων.

Παράλληλα, φέτος, «πειραματίζεται» και στην καλλιέργεια δυο διαφορετικών ποικιλιών, της κόκκινης και της μωβ του Περού, οι συνθήκες και απαιτήσεις καλλιέργειας των οποίων, δε διαφέρουν πολύ από αυτές των ελληνικών ποικιλιών.

Κεράσι από τη Φολόη

Ο Τάσος Καραμέρος σπούδασε Λογιστικά στην Αθήνα και επιστρέφοντας ασκεί το επάγγελμα του στο Λάλα, στον τόπο που γεννήθηκε και  μεγάλωσε και στον οποίο επέλεξε να γυρίσει και να δημιουργήσει οικογένεια. Δεν ξέχασε όμως ότι μεγάλωσε «μέσα» στα κεράσια, από την πώληση των οποίων η οικογένεια του συμπλήρωνε το εισόδημα της και μεγάλωσε τα τέσσερα παιδιά της. «Τα τελευταία χρόνια, δεν εμφανίζονται έμποροι με αποτέλεσμα να μένει αδιάθετο το προϊόν. Κι όταν εμφανίζονται, είτε η τιμή δεν είναι ικανοποιητική και δεν καλύπτεται το κόστος παραγωγής, είτε ζητάνε πιο ανθεκτικό προϊόν, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη χρήση φαρμάκων. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι έχουν εγκαταλείψει την καλλιέργεια του», εξηγεί ο Τάσος, σημειώνοντας επίσης πως υπάρχουν κι άλλες νομικές αγκυλώσεις, που δεν επιτρέπουν τη διάθεση του από τους παραγωγούς στην ευρύτερη περιοχή, αν δεν διαθέτουν άδεια πλανόδιου – την οποία δεν είναι εύκολο να εκδόσεις – ή να το διαθέσουν σε επισκέπτες που δεν υπάρχουν στην περιοχή, αν και τα συγκριτικά της πλεονεκτήματά της είναι πολλά, με βασικότερο το Δρυοδάσος της Φολόης.

«Το προϊόν είναι πολύ καλό, είναι υψηλής ποιότητας και βιολογικό, και προσπαθούμε να προσελκύσουμε εμπόρους για το αγοράσουν σε ικανοποιητική τιμή. Φέτος οι προσπάθειες δεν καρποφόρησαν, αλλά συνεχίζουμε. Γιατί θέλουμε να γευόμαστε το κεράσι, να το δίνουμε σε φίλους και ελπίζουμε τα επόμενα χρόνια να αναπτυχθεί γιατί υπάρχουν άνεργα παιδιά που θέλουν να ασχοληθεί με την καλλιέργεια και να τους κρατήσει ο τόπος», σημειώνει ο Τάσος Καραμέρος.

Φράουλα, κάνναβη και άλλα

Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα αρκετοί παραγωγοί που ασχολούνται με βιολογικές και άλλες καινοτόμες καλλιέργειες. Υπάρχουν παραγωγοί που  καλλιεργούν φράουλες σε θερμοκήπια, κάποιοι άλλα πειραματίζονται στην κλωστική και φαρμακευτική κάνναβη, το κάστανο από πέρσι έχει αρχίσει να αναπτύσσεται σημαντικά, ενώ υπάρχουν και βιολογικοί ελαιώνες που έχουν αποσπάσει και σημαντικά βραβεία ποιότητας σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Υπάρχει ελπίδα

Όλα αυτά, αναπτύσσονται σ’ ένα «εχθρικό» περιβάλλον, αφού η δημοσιονομική κρίση, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, ακόμα και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αποτελούν σοβαρά εμπόδια σε κάθε νέα προσπάθεια. Όταν όμως υπάρχουν δραστήριοι νέοι, με φαντασία, τεχνογνωσία, πείσμα και όρεξη για δουλειά, αυτά τα εμπόδια ξεπερνιούνται. Και αυτό, δεν το λέμε εμείς, το αποδεικνύουν όλοι οι παραπάνω με τις πρωτοβουλίες, τα ρίσκα, την πίστη στις παραδοσιακές αλλά και τον πειραματισμό με τις καινοτόμες καλλιέργειες. Κι όσο υπάρχουν τέτοιοι νέοι, υπάρχει και ελπίδα σε τούτο τον…ευλογημένο τόπο.