Άλκης Κωνσταντόπουλος: Εφιαλτική η εικόνα για το λάδι

Ο Άλκης Κωνσταντόπουλος, υπεύθυνος του Κέντρου Εξυπηρέτησης Αγροτών (ΚΕΑ) Πύργου και σήμερα μας μιλά για την κατάσταση που καταγράφεται όσον αφορά την ελαιοσυγκομιδή στην Ηλεία καθώς και για την κλιματική αλλαγή, τις νέες καλλιέργειες αλλά και το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για κάποιον νέο να γίνει αγρότης…

Ποια είναι τα στοιχεία που διαθέτετε όσον αφορά την φετινή ελαιοσυγκομιδή στην Ηλεία;

Από τις έως τώρα πληροφορίες που έχουμε συλλέξει υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στην Ηλεία με τις ελιές. Μια σειρά άσχημων καιρικών συνθηκών από ξηρασίες και έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως ανεμοθύελλες,  δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα στον παραγόμενο ελαιόκαρπο αλλά και λόγω κάποιων ασθενειών όπως είναι το ηλιοσπόριο και ο δάκος, η ανάπτυξη του οποίου ευνοήθηκε ιδιαίτερα, έχουμε πολύ χαμηλή ποιότητα καρπού, άρα και παραγόμενου ελαιολάδου. Αυτοί που ξεκίνησαν νωρίς να συλλέγουν αυτό το λίγο που υπήρχε στα δέντρα τους παίρνουν, συνήθως, πάρα πολύ άσχημης ποιότητας λάδι με μεγάλες οξύτητες. Κάτι που έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες εισοδηματικές απώλειες αφού η τιμή είναι εξευτελιστική. Η εικόνα που διαμορφώνεται δείχνει εφιαλτική… δεν γνωρίζω αν είναι δυνατό και σε τι ποσοστό υπάρχει περίπτωση αποζημίωσης από τον ΕΛΓΑ. Έχουν γίνει αιτήματα για την ανεμοθύελλα μιας και οι καλλιέργειες που πλήττονται από καιρικές συνθήκες μπορούν να αποζημιωθούν… το κακό είναι όμως πως δεν συμβαίνει το ίδιο με τις καλλιέργειες που πλήττονται από ασθένειες. Βρισκόμαστε σε αναμονή των πορισμάτων του ΕΛΓΑ αλλά και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας της συγκομιδής… δυστυχώς οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες. Η απώλεια για το ελαιόλαδο στο νομό θα είναι πολύ πιο σημαντική από άλλα προϊόντα όπως τα κηπευτικά, το βαμβάκι ή η βιομηχανική ντομάτα. Μιλάμε για ένα καίριο πλήγμα για την τοπική οικονομία και ιδίως για τη νότια Ηλεία που είναι κυρίως ελαιοπαραγωγική… οι υπεύθυνοι θα πρέπει να σκύψουν πάνω στο πρόβλημα, να αξιολογήσουν δίκαια τη κατάσταση και να βοηθήσουν όσο μπορούν τους παραγωγούς προκειμένου να ανταπεξέλθουν σ` αυτό το βαρύ οικονομικό πλήγμα.

Αφήνοντας την ελαιοκαλλιέργεια και με δεδομένο ότι οι κλιματικές αλλαγές είναι, πλέον, ορατές… υπάρχουν καλλιέργειες που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν περισσότερο ανθεκτικές στα νέα δεδομένα;

Πρώτα πρέπει να καθοριστούν τα νέα κλιματικά δεδομένα, κατόπιν συστηματικής επιστημονικής μελέτης, για διάστημα αρκετών ετών, για να μπορέσουμε να κατασκευάσουμε ένα μοντέλο κλίματος. Δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο, άρα σε ποια δεδομένα θα στηριχτούν οι γεωπόνοι για να προτείνουν νέες καλλιέργειες; Παρατηρούμε, τα τελευταία χρόνια, ότι καμιά χρονιά δεν είναι ίδια με τις προηγούμενες, εκτός από το γεγονός της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων. Ένας καιρός «τρελός» που είναι δύσκολο να τον προβλέψεις. Δεν ξεχνάμε, όμως, τις επενδύσεις που έχουν γίνει σε υφιστάμενες καλλιέργειες που σε αρκετές περιπτώσεις, λόγω μικρής παραγωγής και μειωμένων τιμών πώλησης, δεν έχουν ακόμα αποσβεστεί. Δεν μπορεί αυτός ο παραγωγός να στραφεί σε κάτι καινούργιο, όταν δεν μπορεί να το υποστηρίξει οικονομικά και δεν υπάρχουν χρηματοδοτήσεις και φυσικά δεν γνωρίζει πώς θα διαθέσει το προϊόν του και με ποιες τιμές. Μια λύση θα ήταν Γεωπονικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Κρατικά Ινστιτούτα να δημιουργήσουν πιλοτικές καλλιέργειες, να έχουμε αποτελέσματα και αφού είναι θετικά τότε να ακολουθήσουν οι αγρότες. Θα μπορούσε επίσης, αντί για νέες καλλιέργειες, να εκσυγχρονιστεί και να βελτιωθεί ο τρόπος καλλιέργειας των υφιστάμενων.

Οι αγρότες της Ηλείας σε τι βαθμό χρησιμοποιούν την τεχνολογία (έξυπνη γεωργία, drone, υπολογιστές κ.α.) προκειμένου να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις αυξάνοντας το εισόδημα τους;

Δυστυχώς η χρήση της τεχνολογίας περιορίζεται στην χρήση κάποιων σύγχρονων καλλιεργητικών και αρμεκτικών μηχανημάτων από λίγους παραγωγούς και η ενημέρωση για τον καιρό μέσω ιστοσελίδων για να προγραμματίσουν τις γεωργικές τους εργασίες, κυρίως οι νεότεροι σε ηλικία αγρότες. Υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας δίκτυων σταθμών με αισθητήρες που θα παρέχουν όλες τις κλιματικές πληροφορίες και θα εξατομικεύουν τις καλλιεργητικές ανάγκες κάθε περιοχής. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα με τη χρήση drones να ελέγχεις την καλλιέργειά σου και να παρεμβαίνεις πχ με ψεκασμούς, όπου υπάρχει ανάγκη. Εφαρμογές που μηχανογραφούν την αγροτική εκμετάλλευση τόσο στην διαχείριση των εργασιών, την συγκομιδή και την διάθεση των προϊόντων, όσο και στα οικονομικά στοιχεία της. Εφαρμογές που καλύπτουν την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων που προφυλάσσει τον παραγωγό και δίνει υπεραξία στο προϊόν. Υπάρχει η δυνατότητα του ηλεκτρονικού εμπορίου, για να αυξήσει την τιμή του παραγωγού μειώνοντας τους μεσάζοντες, και παρότι υπάρχουν όλα αυτά οι αγρότες μας περιορίζονται στην πρόγνωση του καιρού… Σε συνέχεια και της προηγούμενης ερώτησης, πιστεύω πως η χρήση των νέων τεχνολογιών μπορεί πιο σύντομα να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση των γεωργών από την αντικατάσταση των καλλιεργειών με νέες.

Θα συνιστούσες σε κάποιον νέο –που δεν έχει εργασία- να ασχοληθεί με την γεωργία;

Εάν δεν μπορεί να έχει μια εκμετάλλευση με ικανό αριθμό εκτάσεων ή και ζώων που θα του προσφέρουν ικανοποιητικό εισόδημα, με το ρίσκο πάντα να μην μπορεί να διαθέσει το προϊόν του όπως συμβαίνει τώρα με το γάλα, που είναι κάτι που δεν μπορεί κανείς να προβλέψει, και εάν δεν έχει μια σχετική εκπαίδευση και μια πρακτική απόκτηση εμπειρίας της δουλειάς που θα κάνει, τότε ΟΧΙ με κεφαλαία γράμματα, δεν θα του το πρότεινα. Καλύτερα ν’ ασχοληθεί με κάτι άλλο που μπορεί να διαχειριστεί, παρά να βρεθεί και χρεωμένος από τα καλλιεργητικά έξοδα. Πολλοί μας ρωτούν για τα προγράμματα Νέων Αγροτών. Η απάντηση είναι πάλι η ίδια: «Αν δεν υπήρχε το Πρόγραμμα θα γινόσουν αγρότης;». Δεν είναι εύκολη δουλειά και τα 15-20.000 που δίνουν τα προγράμματα δεν φτάνουν ούτε για ν’ αρχίσεις την καλλιέργεια, ξεκινώντας από το μηδέν.

Βέβαια η είσοδος νέων ανθρώπων στην γεωργία είναι ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ γιατί χρόνο με το χρόνο ο αγροτικός πληθυσμός γερνάει. Χρειάζονται οι νέοι που με την ευχέρεια που έχουν στη χρήση των νέων τεχνολογιών θα βελτιώσουν την ποιότητα και την ποσότητα των προϊόντων και θα «ξεκολλήσουν» την Ελληνική γεωργία. Πρέπει λοιπόν οι νέοι που θέλουν να γίνουν αγρότες να στηριχτούν με σοβαρά προγράμματα. Λίγα χρήματα σε πολλούς νέους αγρότες είχαν σαν αποτέλεσμα ελάχιστοι να παραμένουν αγρότες μετά την δέσμευση, πολλοί δε έχουν εγκαταλείψει πολύ νωρίτερα. Περισσότερα χρήματα σε λιγότερους έστω, αλλά και επιμόρφωση.