Rescuers search in the rubble of destroyed buildings in Antakya, southern Turkey, Thursday, Feb. 9, 2023. Turkey has for years tempted fate by not enforcing modern construction codes while allowing, and in some cases, encouraging, a real estate boom in earthquake-prone areas, experts say. (AP Photo/Khalil Hamra)
Ήδη έχουν καλύψει για αυτοψία σχεδόν ολόκληρη την περιοχή που επλήγη από τον σεισμό σε Τουρκία και Συρία, προσπαθώντας να βοηθήσουν τους κατοίκους της περιοχής με όποιο τρόπο μπορούν. Όπως λέει στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Λέκκας, η περιοχή που καταστράφηκε από το σεισμό περιλαμβάνει 12 πόλεις και φτάνει περίπου σε έκταση το μέγεθος της Ελλάδας. Μιλάει επίσης για μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές που έχει συναντήσει ποτέ.
Η ελληνική ομάδα κατάφερε να διασώσει κάποιους ανθρώπους που βρίσκονταν εγκλωβισμένοι μέσα σε ερείπια στην Αντιόχεια. Ανάμεσα τους ήταν και τρία παιδιά. «Από την πρώτη στιγμή που φτάσαμε αποδοθήκαμε στο διασωστικό έργο, διασώσαμε πέντε άτομα μέχρι τώρα και προσπαθούμε να βρούμε και άλλους για να διασώσουμε, κάτω όμως από πολύ αντίξοες συνθήκες, ο χρόνος τελειώνει», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Λέκκας εξηγώντας παράλληλα ότι «υπάρχει μια ολόκληρη μεθοδολογία σχετικά με τον εντοπισμό. Αρχικά επειδή υπάρχει αυτό το χάος ουσιαστικά στην πληροφόρηση στηριχθήκαμε σε κατοίκους που μας λέγανε ότι έχουν συγγενείς τους οποίους έχουν ακούσει μέσα στα ερείπια. Στη συνέχεια γίνεται η πολύ επικίνδυνη επιχείρηση από τους άντρες της ΕΜΑΚ διείσδυσης μέσα στα κτίρια». Ο κ. Λέκκας προσθέτει ακόμα ότι στο εξής θα είναι πολύ δύσκολη η ανεύρεση επιζώντων καθώς όπως λέει, έχει πολύ κρύο και οι εγκλωβισμένοι, πολλοί από τους οποίους είναι τραυματισμένοι, δεν μπορούν να αντέξουν για πολύ κάτω από τα ερείπια.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωλογίας και Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου Αθηνών, εκτός από τον προφανή και σημαντικότερο παράγοντα, αυτόν του μεγάλου μεγέθους των σεισμών που έπληξαν τη γειτονική χώρα, μια σειρά άλλων παραγόντων συνετέλεσαν στο να καταστραφούν τόσα κτίρια και ως αποτέλεσμα να χαθούν τόσες ανθρώπινες ζωές. «Ο δεύτερος παράγοντας ήταν τα εδάφη θεμελίωσης. Σε πολλές περιοχές αλλά όχι σε όλες. Δηλαδή ήταν πολύ χαλαρά εδάφη, τα οποία ενίσχυαν τη σεισμική κίνηση. Ο τρίτος παράγοντας είναι ότι ο αντισεισμικός κανονισμός είναι υποδεέστερος από τον δικό μας. Ο τέταρτος παράγοντας ήταν τα υλικά κατασκευής. Είναι υποβαθμισμένη η κατασκευή στην περιοχή γενικότερα. Ο πέμπτος παράγοντας είναι ότι τα κτίριά τους αρχιτεκτονικά είναι μεν ωραία απ’ έξω, έχουν κάποιες ιδιομορφίες, αλλά αυτές οι αρχιτεκτονικές ιδιομορφίες ήταν ό,τι πιο επικίνδυνο για τα κτίρια. Δεν ήταν συμμετρικά κτίρια, είχαν προεκτάσεις, δεν συνδεόταν η τοιχοποιία με τον σκελετό κοκ».
Υπάρχει μία απόλυτη δυσκολία, λέει ο κ. Λέκκας «και στις διασωστικές ομάδες και σε εμάς που ήρθαμε πρώτοι και στους κατοίκους που θα χρειαστεί να υπομείνουν αυτή την κατάσταση για κάποια χρόνια ακόμα. Είναι πολύ δύσκολο από τη μια στιγμή στην άλλη, ενώ έχεις το σπίτι σου και την οικογένεια σου, ξαφνικά να μένεις εκτός. Και αυτό ισχύει για περισσότερο από ένα εκατομμύριο άτομα. Η εκτίμηση η δικιά μου με βάση επιστημονικά δεδομένα είναι ότι οι νεκροί μπορεί να ξεπεράσουν και τους 50.000. Αν υπολογίσει κανείς τα κτίρια που έχουν καταρρεύσει, τον αριθμό των ατόμων που βρίσκονταν μέσα, το γεγονός ότι η κατάρρευση ήταν άμεση και το γεγονός ότι ήταν νύχτα, όλα συνηγορούν στο ότι θα έχουμε αρκετές δεκάδες χιλιάδες θύματα». Οι επιζώντες κάτοικοι της περιοχής δεν έχουν ακόμα ξεπεράσει το σοκ λέει ο κ. Λέκκας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και εκτιμά ότι όσα σωστικά συνεργεία και να υπήρχαν δεν θα ήταν αρκετά. «Τα σημεία επεμβάσεων είναι χιλιάδες. Αυτή τη στιγμή έχουμε γύρω στις 25 ξένες αποστολές που μπορούν να αναλάβουν επιχειρησιακό ρόλο, κάτι που είναι πολύ δύσκολο. Υπάρχουν και ντόπιες αποστολές αλλά όσες και να είχαν δεν θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστεί η κατάσταση», υποστηρίζει ο κ. Λέκκας.
Με δεδομένο ότι η χώρα είναι όπως είναι σε εμπόλεμη κατάσταση, τα πράγματα εκεί είναι ακόμα πιο δύσκολα. «Επέτρεψαν μόλις την Τετάρτη στις διασωστικές ομάδες να προσεγγίσουν, είναι ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα, αν και ο σεισμός εκεί είχε μικρότερη ένταση και τα αποτελέσματα ήταν μικρότερης κλίμακας», εξηγεί ο κ. Λέκκας. Κάποιες από τις περιοχές που έχουν πληγεί από το σεισμό βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Δαμασκού και άλλες βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ανταρτών. Μετά από τους βομβαρδισμούς των 11 χρόνων του εμφυλίου πολέμου, στα όσα κτίρια είχαν απομείνει, οι καταστροφές είναι μεγάλες. «Οι νεκροί είναι λιγότεροι γιατί η περιοχή που χτυπήθηκε βρίσκεται στην άκρη του ρήγματος και είναι πιο αραιοκατοικημένη. Δεν έχει την ίδια πληθυσμιακή πυκνότητα που έχει η περιοχή που επλήγη στην Τουρκία», τονίζει.
Αν και η ακτίνα που μπορεί να επηρεάσει ένας σεισμός φτάνει και τα 300 χιλιόμετρα, όπως επιβεβαιώνει ο κ. Λέκκας, η Ελλάδα είναι πολύ μακριά και γι’ αυτό δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. «Το ρήγμα που ενεργοποιήθηκε είναι ένα ρήγμα που έχει δώσει πολλούς σεισμούς, είναι αυτό που διευκολύνει ουσιαστικά την διεμβόλυνση της αραβικής πλάκας που πάει μέσα στην Τουρκία, σαν σφήνα δηλαδή», καταλήγει ο κ. Λέκκας.
Οι επιστήμονες περιέγραψαν τις δονήσεις των 7,8 και και 7, 6 Ρίχτερ σε Τουρκία και Συρία, ισοδύναμες με 130 ατομικές βόμβες. Ο εντοπισμός του ρήγματος δείχνει τη γη να έχει κοπεί στα δύο. Το τεράστιο ρήγμα, μήκους 500 χιλιομέτρων, μετακινεί την αραβική πλάκα προς το Βορρά και σπρώχνει την πλάκα της Ανατολίας προς τα δυτικά.
Κατά μήκος του ρήγματος, που εκτείνεται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα, καταστράφηκαν κατοικημένες περιοχές, δρόμοι και χωράφια.
«Είχε συγκεντρωθεί ενέργεια στο σημείο εδώ και δεκαετίες και έφτασε να μην μπορεί να τη συγκρατήσει άλλο και να σπάσει», δήλωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Κάρλο Ντολιόνι, επικεφαλής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου της Ιταλίας.
Η διάρκεια του σεισμού ήταν 75 δευτερόλεπτα, αλλά η δόνηση κράτησε μάλλον περισσότερο, γιατί το έδαφος αντιδρούσε ακόμη σε αυτήν την πρώτη ρήξη, ανέφερε σεισμολόγος στο Anadolu.
Από τις ισχυρότατες αυτές σεισμικές δονήσεις η τουρκική γη μετατοπίστηκε κατά 3 μέτρα προς τα δυτικά.
Όπως αναφέρει το ertnews.gr, συνδυαστικά με την την πρωτοφανή ισχύ των δονήσεων, το εύρος της καταστροφής στην Τουρκία οφείλεται και σε έναν ακόμη παράγοντα, αυτόν της πλημμελούς τήρησης του αντισεισμικού κανονισμού στην ανέγερση των κτιρίων.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία έχεον καταρρεύσει ή έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές 12.000 κτίρια. Από αυτά έχουν καταρρεύσει πλήρως τα 6.500. Ο αντισεισμικός κανονισμός στην Τουρκία έχει ενισχυθεί πολλές φορές στη διάρκεια των δεκαετιών, όπως για παράδειγμα το 1999, μετά το μεγάλο σεισμό στη Νικομήδεια με 17.000 νεκρούς. Τελευταία φορά που είχαμε νέες προδιαγραφές ήταν το 2018. Το πρόβλημα ξεκινάει όταν δεν τηρείται αυτός ο κανονισμός και υπάρχει αυτό το «παραθυράκι» της αποκαλούμενης κατασκευαστικής αμνηστίας. Απαλλάσσονται δηλαδή οι κατασκευαστές από τις υποχρεώσεις και από την τήρηση του κανονισμού, έναντι ενός προκαθορισμένου προστίμου.
Επικεφαλής του Επιμελητηρίου Μηχανικών, Αρχιτεκτόνων και Πολεοδόμων της Κωνσταντινούπολης αναφέρει ότι στις πληγείσες περιοχές, έχει χορηγηθεί αυτή η αμνηστία σε 75.000 κτίρια.
Τουρκική έρευνα το 2020, που επικαλείται το BBC αναφέρει ότι στην περιοχή της Σμύρνης τέτοια αμνηστία έχει χορηγηθεί σε 672 χιλιάδες κτίρια.
Αυξήθηκε εκ νέου ο απολογισμός των θυμάτων των ισχυρών σεισμών που συγκλόνισαν τη Δευτέρα τη νοτιοανατολική Τουρκία και τη βορειοδυτική Συρία, ξεπερνώντας συνολικά τις 23.000 στις δύο χώρες.Στην Τουρκία, η Διεύθυνση Διαχείρισης Καταστροφών και Εκτάκτων Καταστάσεων (ΑFAD) ανακοίνωσε απόψε πως μέχρι στιγμής έχουν επιβεβαιωθεί 19.875 θάνατοι από τους σεισμούς, ενώ οι τραυματίες ανέρχονται σε 79.717.
Νωρίτερα σήμερα, διασώστες ανέσυραν ζωντανούς από τα ερείπια μια μητέρα και το μόλις 10 ημερών μωράκι της. Όσο περνούν οι ώρες, εξανεμίζονται οι ελπίδες για την ανεύρεση επιζώντων στα ερείπια των κτιρίων που κατέρρευσαν.
Περισσότεροι από 3.466 είναι οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι στη Συρία και ως εκ τούτου ο απολογισμός των θυμάτων στις δύο χώρες ανέρχεται σε τουλάχιστον 23.341.