Φώτης Κουρμούσης: Τι θα γίνει με τα πυροδάνεια

Απαντήσεις στα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τα λεγόμενα «πυροδάνεια» και τη μέχρι τώρα πορεία του εξωδικαστικού συμβιβασμού δίνει με συνέντευξή του στην εφ. «Πατρίς» ο γραμματέας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, Φώτης Κουρμούσης, ενώ εξηγεί τι ακριβώς ισχύει στην Κύπρο σχετικά με την πώληση των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων και αναλύει τις πρόνοιες του νόμου Σταθάκη σχετικά με τους δανειολήπτες και τα «εργαλεία» που μπορούν να χρησιμοποιήσουν.

Ο κ. Κουρμούσης είναι κεντρικός ομιλητής στη σημερινή ημερίδα του ΕΒΕ Ηλείας στον Πύργο με θέμα τη «Ρύθμιση Χρεών Επιχειρήσεων & Ελεύθερων Επαγγελματιών», όπου θα εστιάσει στην παρουσίαση του νομοθετικού πλαισίου του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών μετά και τις τελευταίες βελτιώσεις.

Κ.Κουρμούση, είστε ικανοποιημένος από τη μέχρι τώρα πορεία του εξωδικαστικού συμβιβασμού;

Είναι γνωστό ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις που προσήλθαν στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν είχαν καμιά άλλη λύση: το δημόσιο παρείχε μόνο 12 δόσεις και κανένα κούρεμα, ενώ οι τράπεζες παρείχαν ρυθμίσεις προσωρινής επιμήκυνσης του δανείου. Ως εκ τούτου οι επιχειρήσεις αυτές αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν το σύνολο των οφειλών τους και οδηγούνταν σε αδιέξοδο. Τώρα πλέον αυτές οι επιχειρήσεις βρίσκουν τη λύση σε όλα τα χρέη τους, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.

Για αυτό ο αριθμός υποβολής αιτήσεων αυξήθηκε σημαντικά τους τελευταίους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο στους επόμενους μήνες. Κατά το πρώτο διάστημα λειτουργίας ενός «ευεργετικού εργαλείου», νέου και καινοτόμου, είναι εύλογο και οι ενδιαφερόμενοι να τηρούν μια στάση αναμονής, να δουν δηλαδή τι θα συμβεί και ποια είναι τα οφέλη. Καθημερινά όμως προκύπτουν παραδείγματα επιτυχούς χρήσης του μηχανισμού και συνεπώς η συμμετοχή αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.

Η μέχρι τώρα πορεία εφαρμογής του Νόμου για τον Εξωδικαστικό Συμβιβασμό ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών συνάντησε αρκετές  δυσκολίες, όπως ότι οι πιστωτές (δημόσιο και τράπεζες) δεν διέθεταν ηλεκτρονικά συστήματα, καθώς και ότι οι εμπλεκόμενοι επιστήμονες (π.χ. λογιστές, δικηγόροι) δεν γνώριζαν τις διαδικασίες του νέου Νόμου, που ήταν σύνθετες και πρωτόγνωρες. Σήμερα, σχεδόν 10 μήνες μετά, έχουν πλέον αναπτυχθεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα με πολλούς αυτοματισμούς που διευκολύνουν τις διαδικασίες, ενώ χιλιάδες επιστήμονες έχουν εκπαιδευτεί σε όλη την Ελλάδα.

Πόσες επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί και τι βελτιώσεις έχουν γίνει στον Μηχανισμό;

Έχουν ήδη προσέλθει στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό και χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική πλατφόρμα πάνω από 30.000 επιχειρήσεις και 12.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι ξεκίνησαν τις διαδικασίες ρύθμισης οφειλών και καθημερινώς ωριμάζουν και ολοκληρώνονται επιτυχώς οι υποθέσεις τους. Εξ αυτών, βρίσκονται σε ώριμο στάδιο της αίτησης τους περί των 6.000 επιχειρήσεων και 7.500 ελεύθερων επαγγελματιών, ενώ περισσότερες από 2.000 αιτήσεις έχουν υποβληθεί και στις δύο κατηγορίες και οι περισσότερες βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας και της διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές.

Ήδη έχουμε δει και τα πρώτα θετικά αποτελέσματα, αφού πάνω από 50 επιχειρήσεις ρύθμισαν επιτυχώς τα χρέη τους, με κούρεμα προστίμων κατά 95%, προσαυξήσεων κατά 85% και πανωτοκίων, καθώς και αποπληρωμή του υπολοίπου ποσού σε 120 δόσεις. Καθημερινά ολοκληρώνονται ακόμη περισσότερες υποθέσεις, οπότε αναγνωρίζεται το όφελος του Νόμου και διαδίδεται το θετικό μήνυμα ότι ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός παρέχει ευνοϊκές ρυθμίσεις που δίνουν ανάσα στις επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.

Πρόσφατα ψηφίστηκαν στη Βουλή μια σειρά από βελτιώσεις του Νόμου, σε τρεις άξονες:

Α. ένταξη ακόμη περισσότερων ωφελούμενων / δικαιούχων, όπως οι ομόρρυθμοι εταίροι και οι αγρότες και ένταξη περισσότερων χρεών, αφού πλέον συμπεριλαμβάνονται και τα χρέη του 2017

Β. παροχή πρόσθετης προστασίας των οφειλετών (π.χ. αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από το δημόσιο σε υποθέσεις με διμερή διαπραγμάτευση)

Γ. ελάφρυνση / επιτάχυνση των διαδικασιών (π.χ. με κατάργηση των περισσοτέρων δικαιολογητικών, τα οποία βρίσκεις πλέον στην πλατφόρμα).

Άρα πλέον ο εξωδικαστικός μηχανισμός βελτιώθηκε με σκοπό να εξυπηρετήσει ακόμη περισσότερες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Η προσπάθεια βελτίωσης είναι διαρκής, αφού η πλατφόρμα αναβαθμίζεται συνεχώς, υιοθετώντας νέους αυτοματισμούς και διασυνδέσεις με άλλες πλατφόρμες, παρέχοντας ολοένα και περισσότερες διευκολύνσεις, όπως η προγραμματισμένη αυτόματη ανάλυση βιωσιμότητας για μικρές επιχειρήσεις.

Υπάρχει περίπτωση νομοθετικής ρύθμισης των δανείων με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου πλην εξωδικαστικού;

Δεν είναι εφικτό να γίνει μια ρύθμιση ειδικά για τα δάνεια με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, διότι αντιβαίνει ισχύουσες Ευρωπαϊκές Οδηγίες περί κρατικών ενισχύσεων. Όμως είναι εφικτή η ρύθμιση και αυτών των δανείων στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού, αφού αυτό ήδη προβλέπεται ρητά (Ν. 4469/2017, άρθρο 9, παράγραφος 7).

Το πρόβλημα αφορά σε δάνεια για τα οποία έχει εγγυηθεί το Δημόσιο, συνήθως ως αποτέλεσμα κάποιας φυσικής καταστροφής. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για δάνεια προς αγρότες. Ωστόσο είναι κρίσιμο να γνωρίζει κανείς εάν εξακολουθεί να ισχύει η εγγύηση του δημοσίου σε αυτά τα δάνεια. Για να διαπιστωθεί η ισχύς της εγγύησης, υπάρχει ειδική διαδικασία ελέγχου στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους του Υπουργείου Οικονομικών. Μέχρι να ολοκληρωθεί ο έλεγχος, δεν θεωρείται ότι έχει γίνει η κατάπτωση της εγγύησης και, εφόσον πρόκειται για επιχείρηση, αυτή μπορεί να προσφύγει στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία ελέγχου και διαπιστωθεί ότι ισχύει η εγγύηση, τότε αυτή καταπίπτει και το χρέος μεταφέρεται αρμοδίως στη ΔΟΥ. Και σε αυτό το στάδιο ο οφειλέτης μπορεί να αξιοποιήσει τις ευεργετικές προβλέψεις του Νόμου για ρύθμιση της οφειλής του. Εφεξής, μάλιστα, τη δυνατότητα αυτή θα έχουν και οι αγρότες, αφού η ηλεκτρονική πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού, ενεργοποιείται εντός των επόμενων ημερών και για τα αγροτικά χρέη.

Γιατί δεν υιοθετούμε και εμείς το κυπριακό μοντέλο στη διαχείριση των κόκκινων δανείων, έστω στα στεγαστικά κύριας κατοικίας;

Καταρχάς να θυμίσουμε τι ισχύει στην Κύπρο: οι τράπεζες πριν πουλήσουν ένα δάνειο, καλούν τον οφειλέτη και παρέχουν τη δυνατότητα να το εξοφλήσει. Το ζητούμενο ποσό εξόφλησης είναι σχεδόν ίδιο με το ύψος του χρέους, μείον ένα ενδεχόμενο μικρό «κούρεμα». Δεν ισχύει ότι παρέχεται η δυνατότητα να αγοράσεις το δάνειο σου στο ύψος που θα προσφέρει το fund. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελέγχεται από την τράπεζα εάν ο δανειολήπτης είναι στρατηγικός κακοπληρωτής. Έτσι προκύπτει το εύλογο ερώτημα του πώς κάποιος που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει ούτε καν μία μηνιαία δόση π.χ. των 50 ευρώ, ξαφνικά εμφανίζεται με 50.000 ευρώ και προτίθεται να εξαγοράσει ολόκληρο το δάνειο του. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή και κανένα κούρεμα χρέους.

Επίσης στην Κύπρο οι τράπεζες δημοσιοποιούν την πρόθεσή τους να πωλήσουν τα δάνεια μέσω δημόσιας ανακοίνωσης σε 3 εφημερίδες. Αντίθετα στη χώρα μας, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να ειδοποιήσουν προσωπικά τον οφειλέτη με επιστολή τουλάχιστον 12 μήνες πριν από την πώληση του δανείου, έτσι ώστε να έχει επαρκές χρόνο για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Πρέπει να σημειώσω ότι στην Ελλάδα ισχύει ο Νόμος Σταθάκη 4354/2015 που έθεσε αυστηρούς κανόνες στη λειτουργία των funds, έτσι ώστε να μην μπορούν να αναπτύξουν επιθετική στρατηγική, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. Έτσι τα funds δεν μπορούν να χειροτερέψουν τους όρους δανείου σε σύγκριση με τις τράπεζες και επίσης υποχρεούνται να τηρήσουν όλες τις προστατευτικές πρόνοιες του ελληνικού θεσμικού πλαισίου, όπως ο Νόμος Κατσέλη – Σταθάκη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός, ο Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών κλπ.