Αρθρογραφία

Γιατί δεν αγαπάμε το βιβλίο;

Γράφει η Άννα Κυριακοπούλου.
Ακούστε το άρθρο

Το  βιβλίο  αναμφίβολα  αποτελεί  αστείρευτη πηγή  γνώσης.  Είναι  ο  κινητήριος  μοχλός  στη  διαδικασία  της  εκπαίδευσης  μέσα  στο  σχολικό χώρο. Τα βιβλία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αποδελτιωμένων γνώσεων, που έχουν σχέση με κάθε τομέα του επιστητού. Όμως απ’ ό,τι φαίνεται η  αξία τους έχει  υποβαθμιστεί, τόσο από τον ώριμο άνθρωπο  όσο  και από  τον  μαθητόκοσμο.

Το  φαινόμενο  που  παρατηρείται  τις  τελευταίες  μέρες  του σχολικού έτους, όπου οι μαθητές κυριολεκτικά «κατακρεουργούν» τα  βιβλία  τους,  μετατρέποντας  τα  προαύλια  των  σχολείων  σε  αλάνες  με  σκισμένα φύλλα βιβλίων, πρέπει να μας προβληματίσει όλους. Το πρόβλημα είναι  πολύ  σοβαρό  και  φανερώνει  πως  κάπου  στο  κοινωνικό‐εκπαιδευτικό  σύστημα  υπάρχουν  «στεγανά»,  που  ωθούν  σ’  αυτή  τη  «βάνδαλη» συμπεριφορά.   Εξετάζοντας  βαθύτερα  την  όλη  κατάσταση  μπορούμε  να  εντοπίζουμε μερικές αιτίες, που εξηγούν αυτή τη συμπεριφορά. Ξεκινάει  από τη σχολική ηλικία του παιδιού, που πηγαίνει στο σχολείο «επειδή έτσι  συμβαίνει  με  όλα  τα  παιδιά  της  ηλικίας  του».  Δεν  το  πείθουν  οι  μεγαλύτεροι,  οι  υπεύθυνοι  για  την  αγωγή  του,  ότι  έχει  και  μυαλό  που  πρέπει να το καλλιεργήσει, για να γίνει σωστός άνθρωπος. Έτσι το μικρό  παιδί,  ο  μετέπειτα  νεαρός  έφηβος,  δε  συνειδητοποιεί  την  αξία  της  μόρφωσης  στη  διαδικασία  της  ζωής.

Συνεπώς  η  εκπαίδευση,  που  κατακτιέται  κατά  κύριο  λόγο  μέσα  από  το  βιβλίο,  θεωρείται  «αναγκαίο  κακό» που σημαίνει καταπίεση και όχι ύψιστη πράξη ελευθερίας.

Συχνά  ο  δάσκαλος  θεωρείται  από  τους  μαθητές  «κρατούσα  κοινωνική  αρχή»  και  τίθεται  πρόβλημα  επικοινωνίας  ανάμεσά  τους.  Ο  μαθητής  ενδόμυχα  τον  φοβάται  και  δεν  αφήνεται  ελεύθερα  στην  καθοδήγησή  του.  Επειδή  τον  θεωρεί  καταπιεστή  της  ελευθερίας  του, κρατάει απόσταση απ’ αυτόν, κάποτε γίνεται επιθετικός ή αντιδραστικός  στις  οποιεσδήποτε  παροτρύνσεις  που  γίνονται  από  το  δάσκαλο.

Σ’  αυτή  τη  φάση  δημιουργείται  ένα  τεράστιο  χάσμα,  με  αποτέλεσμα  η  νεανική  ψυχή  να  φθείρεται  σε  μικροσυγκρούσεις  και  ανταγωνισμούς  που  έχουν  σοβαρό κόστος στη μελλοντική εξέλιξη του νέου.   Το πρόβλημα διογκώνεται και από τη νοοτροπία της κοινωνίας μας, ότι  τα  βιβλία  παρέχουν  γνώση  και  ότι  η  γνώση  εξασφαλίζει  σπουδαία  επαγγελματική  κατοχύρωση.

Αυτή  η  άποψη  δεν  ενθαρρύνει  την  αγάπη  γι’ αυτή καθ’ αυτή τη γνώση, σαν στοιχείο απαραίτητο για την ανάπτυξη  της  προσωπικότητας  και  την  ολοκλήρωση  του  χαρακτήρα,  αλλά  δίνει  κίνητρα για τη «χρησιμοθηρία» της με οποιοδήποτε κόστος για το νεαρό  έφηβο.  Φυσικό  επακόλουθο  είναι  η  ψυχική  καταπίεση  και  το  άγχος  να  δημιουργούν  σύγχυση  στην  τρυφερή  νεανική ψυχή.  Οι  μαθητές  εξαιτίας  της  ανωριμότητας  της  ηλικίας  δεν  μπορούν  να  καταλάβουν  τις  πραγματικές  αιτίες  που  τους  απωθούν  από  τη  γνώση  και  ξεσπούν  στα  βιβλία, στους ανυπεράσπιστους φίλους μιας ολόκληρης χρονιάς.   Γενικότερα, η έλλειψη της αγάπης για γνώση από την πλευρά του  μαθητή  οφείλεται  στη  βαθιά  έλλειψη  πνευματικότητας  της  εποχής  μας  και στην αλλοτρίωση της ανθρώπινης  ύπαρξης.

Το πρόβλημα μπορεί  να  λυθεί  μόνο  αν  γίνει  μία  ανθρώπινη  στροφή  στον  τρόπο  ζωής  του  σύγχρονου ανθρώπου. Αν ο μαθητής,  δηλαδή, καταλάβει ότι η μόρφωση  είναι  αναγκαία  για  την  ανάπτυξη  του  μυαλού  του,  όσο  η  τροφή  για  το  σώμα του, θα αγαπήσει τη γνώση, θα εκτιμήσει την πολύτιμη προσφορά  του βιβλίου, οπότε θα το σέβεται και θα πάψει να το καταστρέφει.   Όλοι οι άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι για την αγωγή του παιδιού, κυριότερα οι γονείς, οι δάσκαλοι και οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς, μπορούν  και  επιβάλλεται  να  επηρεάσουν  σημαντικά  τη  διάθεση  του  νέου  για έρευνα  και  μελέτη  του  κόσμου  μέσα  από  το  πολύτιμο  περιεχόμενο  του  βιβλίου  και  να  δώσουν  οι  ίδιοι  κίνητρα  για  διάβασμα.

Πρέπει  οι  νέοι  άνθρωποι να καταλάβουν ότι το βιβλίο βγάζει το άτομο από τα σκοτάδια  της  αμάθειας,  ανοίγει  δρόμους  στη  ζωή  σίγουρους  και  ασφαλείς  και  σφυρηλατεί  το  αίσθημα  της  ελευθερίας.

Επίσης,  είναι  απαραίτητο  να  συνειδητοποιήσουν  ότι  τα  βιβλία  καταστρέφονται,  επειδή  θεωρούνται  επικίνδυνα,  μόνο  από  τα  ολοκληρωτικά  καθεστώτα  και  ότι  συμπεριφέρονται  φασιστικά  όταν  τα  καταστρέφουν,  ενώ  ζουν  σε  μία  ελεύθερη  χώρα  με  πλούσια  πνευματική  κληρονομιά,  που  οφείλουν  να  συνεχίσουν να υπερασπίζονται δημιουργικά με αγάπη, υπομονή και υπερηφάνεια.

Όλη η επικαιρότητα