Συνεντεύξεις

Γιώργιος Κουρκούτας στην «Πατρίς»: «Ήρωας μπορεί να είναι και ένας επιστήμονας που αγωνίζεται για την αντιμετώπιση μιας ασθένειας» 

Ο φιλόλογος-συγγραφέας Γεώργιος Κουρκούτας στην εφημ. Πατρίς
Ακούστε το άρθρο

«Για να καταλάβει κάποιος την αξία της Ιστορίας, ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε πώς θα ήταν η Ηλεία χωρίς το ιστορικό της παρελθόν με την Ολυμπία, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, την Ήλιδα, τον Επικούριο και τόσα άλλα. Ένα παρελθόν που μας κάνει να περηφανευόμαστε και να στηρίζουμε σε αυτό το παρόν και το μέλλον μας.

Συχνά βλέπουμε νέους να αγνοούν προκλητικά την Ιστορία μας και ευθυνόμαστε πολλοί για αυτό. Από τους πρώτους κι εμείς οι εκπαιδευτικοί που είτε δεν καλλιεργούμε την κριτική σκέψη τους είτε αρκούμαστε στην συσσώρευση γνώσεων σκόρπιων, υπακούοντας στις εγκυκλίους του Υπουργείου. Στα μυαλά μερικών κυριαρχεί το ερώτημα «τι την θέλουμε την Ιστορία;», κάτι που οδηγεί στην αδιαφορία. Ίσως κάποιοι θέλουν να διδασκόμαστε μόνο αυτό το κομμάτι της ιστορίας που τους εξυπηρετεί ιδεοληπτικά ή να αγνοούμε προσωπικότητες και περιόδους σπουδαίες για την Ελλάδα και την Ανθρωπότητα που γέννησαν Πολιτισμό και Πνεύμα που θαυμάζουν όλοι οι Λαοί της Γης.  Το μάθημα όμως στα Σχολεία πρέπει να αναβαθμιστεί και να διδάσκεται διαθεματικά μαζί με την Γεωγραφία, την Λογοτεχνία και άλλα μαθήματα..», με αυτά τα λόγια ξεκίνησε η  συζήτηση με τον φιλόλογο και συγγραφέα Γεώργιο Κουρκούτα, για τη σημασία της Ιστορίας. 

Η «προφορική ιστορία» τι ρόλο έπαιξε για την διάσωση των γεγονότων της Επανάστασης;

Για την Ιστορία του 1821 βασιζόμαστε στις πηγές. Ωστόσο, σε πολλά μέρη η μια γενιά μετέδωσε πληροφορίες στην επόμενη, κι έτσι σε πολλούς τόπους διασώζονται στοιχεία για πρόσωπα και γεγονότα. 

Ακόμη και αν η χρονική απόσταση δεν επέτρεψε την ακρίβεια της περιγραφής μας μεταφέρουν το κλίμα της εποχής. Μιας εποχής που από την σκλαβιά κινείται σε οδούς Ελευθερίας, με όσα θετικά και αρνητικά συνοδεύουν αυτήν την μετάβαση. 

Έτσι η προφορική ιστορία συμπληρώνει σημαντικά τα κενά των γραπτών πηγών, ή μας αφήνει να προσεγγίσουμε τα χρόνια εκείνα και να βρούμε ήρωες και στιγμές που δεν κατέγραψε η πένα των πρωταγωνιστών.

Έχετε γράψει σενάρια για 12 ντοκιμαντέρ. Πώς ξεκίνησε όλο αυτό και τι αφορά;       

Την Άνοιξη του 2020 ο Φώτης Βερβίτας, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Ιστορίας «Χαράλαμπος Βιλαέτης» σήμερα, πρότεινε να δημιουργήσουμε μία δραματοποιημένη ταινία-ντοκιμαντέρ με τα γεγονότα της Πολιορκίας και της Άλωσης του Λάλα. Μελετώντας τις πηγές έγραψα το σενάριο και τους διαλόγους. Τα γυρίσματα έγιναν το ίδιο καλοκαίρι στην Ηλεία με συμμετοχή πέραν του Συλλόγου «Χαράλαμπος Βιλαέτης», του Σκοπευτικού Ομίλου Πατρών, των Ελληνομνημόνων, της Αγίας Τριάδας από Καλαμάτα και του Πολιτιστικού Συλλόγου Λάλα «Άγιος Κωνσταντίνος». Δώσαμε στην ιστορία της Ηλείας μία άλλη διάσταση. Η επιτυχία, παρά τα λίγα μέσα που διαθέταμε, με την Ιερά Μητρόπολη Ηλείας να βοηθά σημαντικά, μάς ώθησε να προχωρήσουμε.                                                                     

  Μας προσκάλεσαν και σε άλλα μέρη για σχετικές ταινίες ή θεατρικά και είχαμε συνεργασία και με το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών. Πριν λίγες εβδομάδες ολοκληρώσαμε ταινία και για τον μάρτυρα Επίσκοπο Ωλένης Φιλάρετο. Ως τώρα έχουμε υλοποιήσει 10 έργα και προχωράμε σε άλλα δύο νέα κινηματογραφικά. To υλικό που ήδη έχουμε ολοκληρώσει, θα προβληθεί το Μάρτιο στην Ομογένεια σε ΗΠΑ και Καναδά. 

Ποια η σχέση σας με το ραδιόφωνο;                                                                                                    

Από το 1995 ξεκίνησα ραδιοφωνικές εκπομπές στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Πύργου, επί Δημάρχου αειμνήστου Γ. Δημητρακόπουλου). Μετά στο Λέτρινα FM, του Κώστα Θεοδώρου και από το 2008, μετά από πρόσκληση της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας, ξεκίνησα ως εθελοντής συνεργάτης μία εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνό της στους 107.6  με τίτλο «Σελίδες Ιστορίας», κάθε Πέμπτη στις 17.30. Έφτασα συν Θεώ τις άνω των 500 εκπομπές μέχρι σήμερα, φέρνοντας στο μικρόφωνο γνωστές και άγνωστες ιστορίες του Ελληνισμού.

Ο ιστορικός του μέλλοντος που θα κληθεί να γράψει τα γεγονότα του σήμερα, σε ποια θα εστιάσει; 

Δεν θα πρέπει να βιαστεί να βγάλει συμπεράσματα, διότι δεν έχουμε δει τα αποτελέσματα μεγάλων πολιτικών επιλογών. Ίσως σταθεί στο πώς ένα Έθνος με Ιστορία και Πολιτισμό έφτασε στο περιθώριο της Παγκόσμιας σκηνής. Πώς μετατράπηκε σε κομπάρσο σε τομείς όπως η δημιουργία πνεύματος, επιστήμης και πολιτισμού. Ίσως εστιάσει και στην αμφιθυμία των Ελλήνων, που ενώ υπερηφανεύονται για την θέση και την στάση τους, εύκολα μεταπίπτουν στην απαισιοδοξία και την απογοήτευση. Δεν ξέρω αν θα ασχοληθεί με πρόσωπα του Πολιτισμού και του Πνεύματος, που απουσιάζουν ή δεν ακούγονται στην εποχή μας, και σε ποια πολιτικά πρόσωπα θα αναφερθεί, σε έναν Λαό που εύκολα μηδενίζει τους πάντες ή δεν έχει την παλληκαριά να αναγνωρίσει στους αντιπάλους του κάτι θετικό. Αυτήν την στάση που έχουμε γνωρίσει από παλιά στον Ελληνισμό, στέλνοντας στα βάραθρα της αχαριστίας μεγάλες μορφές.  Η ειρωνεία είναι πως τέτοιες στάσεις πρώτοι οι Έλληνες κατέγραψαν στα ιστορικά έργα τους από την Αρχαιότητα. 

Η εποχή μας πληροί τις προϋποθέσεις για να γεννηθούν ήρωες;                                         

Κάθε εποχή έχει τους ήρωές της. Αυτούς που ξεπερνούν τα όριά τους και δίνουν πολλά κυρίως για την Κοινωνία και τις Αξίες που αυτή ακολουθεί. Δεν υπάρχει μηχάνημα να κατασκευάζει ήρωες, αλλά οι συνθήκες τους «γεννάνε». Μπορεί ήρωας να είναι ο επιστήμονας που αγωνίζεται για την αντιμετώπιση κάποιας ασθένειας αλλά και αυτός που νοιάζεται για τον συνάνθρωπο και προσφέρει ό,τι μπορεί. Αν περιορίζουμε τον όρο «ήρωας» μόνο σε αυτόν που παίρνει το όπλο, για να υπερασπιστεί την Ελευθερία και την Αξιοπρέπεια ενός Έθνους, υπενθυμίζω ότι ελάχιστοι  μετά το 1922  περίμεναν ότι οι ηττημένοι και στραπατσαρισμένοι στα οράματά τους Έλληνες θα μπορούσαν το 1940 να «γράψουν Ιστορία». Να αναδείξουν Ήρωες και να προκαλέσουν Παγκόσμιο θαυμασμό, ακόμη και από τους εχθρούς τους. Ποιος το περίμενε ότι μετά το 1922 θα ακολουθήσουν το Έπος του 1940 και η ηρωική στάση του Ελληνισμού απέναντι στους Ολοκληρωτισμούς της εποχής; Ελάχιστοι….

Όλη η επικαιρότητα