Αγρότες: Όχι στην αποσύνδεση των ενισχύσεων από την παραγωγή

H νέα ΚΑΠ στη λεωφόρο της έγκρισης από την Ε.Ε

Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) μετά το 2020 θα έχει μια πιο συνεκτική προσέγγισης η οποία θα υλοποιηθεί μέσω της θέσπισης και έγκρισης ενός Στρατηγική Σχεδίου ΚΓΠ ανά Κράτος Μέλος (ΚΜ) που θα καλύπτει τόσο τον Πυλώνα που αφορά άμεσες ενισχύσεις, τομεακές παρεμβάσεις ανά τομείς γεωργικών προϊόντων) όσο και τον Πυλώνα που έχει να κάνει με την αγροτική ανάπτυξη της ΚΓΠ.

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει στον αγροτικό κόσμο η αποσύνδεση των ενισχύσεων από την παραγωγή και η καταβολή τους με βάσει τα καλλιεργήσιμα στρέμματα τονίζοντας ότι έτσι οδηγούνται στο ξεκλήρισμα οι μικροί αγρότες.

Το νέο μοντέλο λειτουργίας της νέας ΚΓΠ θα εστιάσει μεταξύ άλλων:   

α) στη μεγιστοποίηση της συμβολής της ΚΓΠ στη προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής («πράσινη αρχιτεκτονική») μέσω θέσπισης φιλόδοξων περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων από τα ΚΜ,

β) στην εγκαθίδρυση μιας νέας σχέση με τα ΚΜ, ενισχύοντας την αρχή της επικουρικότητας και την ευελιξία σχεδιασμού των ΚΜ, με ταυτόχρονη μετάβαση από ένα σύστημα που στηρίζεται στην συμμόρφωση σε ένα σύστημα που πιο στοχευμένο που στηρίζεται «στην επίτευξη των αποτελεσμάτων» (με καθορισμό και επίτευξη σχετικών στόχων και οροσήμων από τα ΚΜ).

και

γ) στην προώθηση της καινοτομίας, της γνώσης και των νέων τεχνολογιών (βλ. ψηφιοποίηση) στη γεωργία.

Τρεις περιφέρειες

Σχετικά με την καταβολή των ενισχύσεων, πλέον η χώρα δεν αποτελεί μια ενιαία περιφέρεια αλλά διαιρείται σε τρεις. Η νέα ΚΑΠ προβλέπει την κατανομή σε βοσκοτόπους (1,78 εκατ. εκτάρια), καλλιεργήσιμες εκτάσεις (2 εκατ. εκτάρια) και δενδρώνες (970.000 εκτάρια).

Οι βοσκότοποι θα απορροφούν κάθε χρόνο το 25% των συνολικών κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου συνολικού προϋπολογισμού 440 εκατ. ευρώ, οι καλλιεργήσιμες το 47% συνολικού προϋπολογισμού 850 εκατ. ευρώ και οι δενδρώδεις καλλιέργειες το 28% των κονδυλίων και συνολικού προϋπολογισμού 470 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τους πρώτους πρόχειρους υπολογισμούς, και χωρίς να προστίθενται άλλες ενισχύσεις, ανά στρέμμα αναλογούν 25 ευρώ τον χρόνο για τους βοσκοτόπους, 40 ευρώ για τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις και 50 ευρώ για τις δενδρώδεις.   Στο πλαίσιο των ενισχύσεων των αγροτών – κτηνοτρόφων προσφέρονται προς ενοικίαση οι βοσκότοποι για 4 ευρώ το στρέμμα και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις υψηλής παραγωγικότητας και αξίας από 30 έως 80 ευρώ το στρέμμα.

Έντεκα προϊόντα στις συνδεδεμένες ενισχύσεις

Για πρώτη φορά καθορίζονται επακριβώς 11 προϊόντα στις συνδεδεμένες με την παραγωγή ενισχύσεις, οι οποίες ανέρχονται στο 9% του Εθνικού Φακέλου. Αυτά τα προϊόντα είναι: όσπρια, σκληρό στάρι, βοοειδή, αιγοπρόβατα, ρύζι, βιομηχανική τομάτα, κτηνοτροφικά ψυχανθή, ζαχαρότευτλα, σπόρους σποράς, σπαράγγια και χυμοποιήσιμα πορτοκάλια. Για κάθε προϊόν θα υπάρχει ξεχωριστή στρεμματική ενίσχυση.

Ορεινές – μειονεκτικές

Ποσοστό 5% θα χορηγηθεί στους αγρότες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, με στόχο τη συγκράτηση της αγροτικής απασχόλησης στις περιοχές αυτές. Σε σύγκριση με την πρόταση που είχε διαμορφωθεί από τον πρώην υπουργό, διοχετεύονται περισσότερα κονδύλια στον τομέα αυτό καθώς το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο κατά 2%.

Κτηνοτροφία

Ταυτόχρονα το ποσοστό συμμετοχής της κτηνοτροφίας στα κοινοτικά κονδύλια ενισχύεται από το 19% που ίσχυε μέχρι σήμερα στο 25%. Σκοπός είναι να χτιστεί ένα ισχυρό εγχώριο ζωικό κεφάλαιο και να υπάρξει στήριξη του εθνικού μας προϊόντος δηλαδή της φέτας.

Ενεργός, μικρός και νέος αγρότης

Βασικό σημείο της νέας ΚΑΠ παραμένουν οι ενεργοί αγρότες. Κανείς δεν θα λαμβάνει ενίσχυση εάν αφήνει άνω του 50% της γης ακαλλιέργητη. Επίσης ενισχύσεις δεν θα λαμβάνουν οι εταιρείες που δεν έχουν κύριο στόχο τους τη γεωργία, όπως τα αεροδρόμια, κάμπινγκ, ξενοδοχεία, γήπεδα κ.ά. Οι γεωργικές δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 1/3 του τζίρου τους. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν τουλάχιστον το 5% του εξωγεωργικού εισοδήματος τους από άμεσες ενισχύσεις. Εξαιρούνται της εξέτασης των στοιχείων όσοι λαμβάνουν μέχρι 3.500 ευρώ ενίσχυση ανά έτος.                                                Για τους νέους αγρότες προβλέπεται ποσό επιπλέον 25% επί της βασικής ενίσχυσης μέχρι 25 εκτάρια και θα διατεθεί το μέγιστο προβλεπόμενο από τις κοινοτικές διατάξεις ποσοστό του Εθνικού Φακέλου (2%). Νέοι αγρότες θεωρούνται οι ηλικίας μέχρι 40 ετών όταν αναλαμβάνουν γεωργική εκμετάλλευση. Ο αριθμός των νέων αγροτών στην πενταετία υπολογίζεται να ξεπεράσει τις 15.000.

Όσοι αγρότες εισπράττουν κοινοτικές ενισχύσεις μέχρι 1.250 ευρώ τον χρόνο (περίπου 350.000 σήμερα) εντάσσονται αυτόματα στο καθεστώς των λεγόμενων μικρών αγροτών και απαλλάσσονται από μια σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών, ενώ εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του λεγόμενου «πρασινίσματος» της ΚΑΠ. Ταυτόχρονα θα υπάρξει αποφόρτιση του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) και συνεπώς αύξηση της αποτελεσματικότητάς του.

«Πράσινη» ενίσχυση

Η «πράσινη ενίσχυση», η οποία θα είναι ενσωματωμένη στη βασική ενίσχυση, αποτελείται από μια δέσμη τριών υποχρεωτικών μέτρων: τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών για εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων, τη διατήρηση των περιοχών οικολογικής εστίασης 5% για εκμεταλλεύσεις με αροτραίες εκτάσεις μεγαλύτερες των 150 στρεμμάτων, καθώς και τη διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων. Όλες οι δενδρώδεις καλλιέργειες εξαιρέθηκαν από το λεγόμενο «πρασίνισμα». Πέραν των άμεσων κοινοτικών ενισχύσεων (Πυλώνας Ι της νέας ΚΑΠ), που υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ τον χρόνο, το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της χώρας μας 2014-2020 (Πυλώνας ΙΙ της νέας ΚΑΠ) προβλέπει μέτρα, προγράμματα και επενδύσεις κοινοτικών ενισχύσεων 4,5 δισ. ευρώ, που μαζί με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή θα κινητοποιήσει συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δισ. ευρώ.

Χρήστος  Βαλιανάτος Πρόεδρος Ο.Π. Αμαλιάδος: Η νέα ΚΑΠ είναι πρόκληση για τους Έλληνες

Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τα κράτη-μέλη συμφώνησαν η νέα ΚΑΠ να εξυπηρετεί τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στο τελικό κείμενο συμπεριελήφθη επίσης και η εξαίρεση των μικροκαλλιεργητών από τις υψηλές φιλοπεριβαλλοντικές απαιτήσεις που θέτει η Ένωση. Πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχόλησε έντονα τα κράτη-μέλη κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και αφορά ιδιαιτέρως τη χώρα μας λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα της ελληνικής γεωργίας.

Οι προσανατολισμοί που υιοθετήθηκαν από τα κράτη μέλη θα αποτελέσουν πλέον αντικείμενο συνομιλιών με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο ψηφίζει αυτή την εβδομάδα τις δικές του προτάσεις.

Θα πρέπει να αποφασίσουν μέχρι τις αρχές του 2021 σχετικά με τους κανόνες που θα εφαρμοσθούν από το 2023. Ο ευρωπαίος επίτροπος Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσιεχόφσκι χαρακτήρισε τη συμφωνία των υπουργών «καλή αφετηρία» για τις διαπραγματεύσεις αυτές.

Με προϋπολογισμό ήδη καθορισμένο σε περίπου 387 δισεκ. ευρώ για επτά χρόνια, η ΚΑΠ παραμένει στην πρώτη θέση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Σύμφωνα με τη συμφωνία των 27, όλοι οι αγρότες θα είναι υποχρεωμένοι να τηρούν πολύ πιο αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές για να λαμβάνουν ευρωπαϊκές οικονομικές αρωγές.

Οι μικρές εκμεταλλεύσεις θα υποβάλλονται σε απλουστευμένους ελέγχους, «κάτι που θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο, ενώ θα εγγυηθεί παράλληλα τη συμβολή τους στους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους».

Κυρίως τα «οικοπρογράμματα» («eco-schemes»), ένα σύστημα μπόνους που καταβάλλονται στους αγρότες για να υποστηριχθεί η συμμετοχή τους σε πιο απαιτητικά περιβαλλοντικά προγράμματα, καθίστανται υποχρεωτικά: κάθε κράτος θα πρέπει να αφιερώσει σ’ αυτά τουλάχιστον το 20% των άμεσων πληρωμών της ΕΕ.

Ο στόχος είναι οι εκμεταλλεύσεις να λαμβάνουν επιπλέον κεφάλαια, αν προχωρούν πέρα από τις βασικές προδιαγραφές σε ό,τι αφορά το περιβάλλον.

Το σημείο αυτό αποτέλεσε αντικείμενο σημαντικών τριβών, καθώς αριθμός ανατολικοευρωπαϊκών χωρών εξέφρασε φόβους ότι μπορεί να χάσει ευρωπαϊκά κεφάλαια, αν ανεπαρκής αριθμός αγροτών συμμετάσχει στα περιβαλλοντικά προγράμματα. Για να πεισθούν, προβλέφθηκε μια «φάση εκμάθησης» δύο ετών.

«Θέλουμε ασφαλώς οι αγρότες μας να είναι ανταγωνιστικοί σ’ όλη την ΕΕ και στις εξαγωγές, όμως πριν απ’ όλα θέλουμε μια ευρωπαϊκή περιβαλλοντική προδιαγραφή που να μην βασίζεται στον μικρότερο κοινό παρονομαστή», υπογράμμισε η Γιούλια Κλέκνερ.

Αριθμός κρατών, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, έδιναν μάχη για να επιβληθουν εναρμονισμένες προδιαγραφές ώστε να μην δημιουργηθεί στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ χωρών.

Τα περιβαλλοντικά προγράμματα eco-schemes «περιλαμβάνουν πρακτικές όπως η γεωργία υψηλής ακρίβειας, η αγροδασοπονία, η βιολογική γεωργία, όμως τα κράτη θα είναι ελεύθερα να καθορίζουν τα δικά τους εργαλεία ανάλογα με τις ανάγκες τους», διευκρινίζει το Συμβούλιο υπουργών σε ανακοίνωση που εξέδωσε.

Ο συμβιβασμός αυτός προτείνει κυρίως να αφιερωθούν στα eco-schemes «τουλάχιστον» 30% των άμεσων αρωγών προς τους αγρότες ή να αυξηθεί το ποσό που προβλέπεται για επιπλεόν υποστήριξη των μικρών εκμεταλλεύσεων. Η τελική ψηφοφορία για την ΚΑΠ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή.

Η αρχιτεκτονική της νέας ΚΑΠ εκπονήθηκε το 2018, πριν από τις στρατηγικές του Πράσινου Συμφώνου και «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» που παρουσιάσθηκαν στις Βρυξέλλες την άνοιξη του 2020.

Αυτές έχουν κυρίως στόχο να μειωθεί κατά 50% η χρήση φυτοφαρμάκων μέχρι το 2030 και ένα τέταρτο των εδαφών να διατεθεί για βιολογικές καλλιέργειες.

Η νέα ΚΑΠ είναι πρόσκληση για τους Έλληνες αγρότες.

Ήρθε η ώρα οι αγρότες να ενωθούν και να αντιδράσουν. Ήρθε η ώρα να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.

Εμείς υποστηρίζουμε, και κάνουμε προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, ότι οι αγρότες θα γίνουν ισχυροί και θα μπορέσουν να στηρίξουν τα προϊόντα τους, μόνο μέσα από τις Ομάδες Παραγωγών.  Κάθε προϊόν χρειάζεται και μία δυνατή Ομάδα Παραγωγών. Μόνο μέσα από τις Ομάδες θα μπορέσουν να καταρτιστούν και να εφαρμοστούν επιχειρησιακά προγράμματα, τα οποία παρέχουν σημαντικά οφέλη και κίνητρα για τους αγρότες. Οι Ομάδες μόνο κέρδος έχουν να προσθέσουν στον αγροτικό κόσμο και ήρθε η ώρα να απεγκλωβιστούν οι παραγωγοί από στενόμυαλες λογικές του παρελθόντος και να κοιτάξουν μπροστά, να κοιτάξουν το μέλλον με άλλη προοπτική.

Δυνατές Ομάδες Παραγωγών, συνεπάγεται ανταγωνιστικά αγροτικά προϊόντα, που θα τηρούν τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα δώσουν στους αγρότες τη δυνατότητα να γίνουν κυρίαρχοι στον κλάδο τους.