H σοφία της ζωής !

Ο Γερμανός Άρτουρ Σοπενχάουερ (1788-1860) ήταν ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους φιλοσόφους που αντιλήφθηκαν πώς όλη η φιλοσοφία είναι κατά τρόπον τινά το εγχείρημα ανεύρεσης της ενωτικής αρχής, της ανακάλυψης της γενικής ιδέας που διέπει όλο το πεδίο της φύσης και της γνώσης.

Βασισμένος σε μία από αυτές τις τολμηρές γενικεύσεις που συχνά σηματοδοτούν μία πραγματική πρόοδο στην επιστήμη, ο Σοπενχάουερ συνέλαβε ότι αυτή η ενωτική αρχή, αυτή η υποκειμενική ενότητα συνίσταται σε κάτι ανάλογο της βούλησης, την οποία μας αποκαλύπτει η αυτοσυνειδησία.

Αφορμώμενος από την αρχή της βούλησης ως απότοκος της αυτοσυνειδησίας κατέληξε στην απόκτηση της ευδαιμονολογίας, ως το υπέρτατο και ανεκτίμητο αγαθό στη ζωή του ανθρώπου.

Μελετώντας τα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλους διαπίστωσε πως τα αγαθά της ζωής μας διακρίνονται σε εκείνα που προέρχονται από το περιβάλλον μας, σε εκείνα που προέρχονται από την ψυχή μας και σε εκείνα που προέρχονται από το σώμα μας. Αντίστοιχα διαπίστωσε πως ο κάθε άνθρωπος χαρακτηρίζεται από αυτό που είναι, δηλαδή από την προσωπικότητά του, με την ευρεία έννοια της λέξης έσω της οποίας συμπεριλαμβάνεται η υγεία, το σθένος, η ομορφιά, η ιδιοσυγκρασία, η ευφυϊα και το μορφωτικό επίπεδο, από αυτό που έχει κάποιος, δηλαδή την ιδιοκτησία και τα κάθε είδους υπάρχοντα,και από αυτό που είναι κάποιος στην εκτίμηση των άλλων, από τη γνώμη δηλαδή που έχουν σχηματίσει γι’ αυτόν σύμφωνα με την τιμή του, την κοινωνική του θέση και τη φήμη του.

Έπειτα από τις άνωθεν διακρίσεις ο Σοπενχάουερ διαπίστωσε πως ο πρώτος και σημαντικότερος παράγοντας στην ευτυχία μας είναι αυτό που είμαστε, η προσωπικότητά μας, καθώς έρχεται συνεχώς στο προσκήνιο υπό οποιεσδήποτε συνθήκες!

Άλλωστε, σε αντίθεση με τα αγαθά των άλλων δύο κατηγοριών, η προσωπικότητά μας δεν είναι παιχνίδι της μοίρας, ούτε κανείς δύναται να μας τη στερήσει. Γιατί η αξία της είναι απόλυτη και όχι σχετική όπως είναι η αξία των αγαθών στις άλλες δύο κατηγορίες. Εξάλλου, επισημαίνει πως και τα σωματικά και τα πνευματικά χαρίσματα τείνουν σταδιακά να φθίνουν υπό την καταστροφική επίδραση του πιο ισχυρού παράγοντα, του χρόνου! Μόνο ο ηθικός χαρακτήρας μένει απρόσβλητος από τον χρόνο!

Η προσωπικότητά μας λοιπόν είναι αυτή που μας συνοδεύει και στα καλά αλλά και στις ατυχίες της ζωής! Αυτό που μας βρίσκει έχει λιγότερη σημασία από τον τρόπο με τον οποίο το αντιμετωπίζουμε. Αυτό που είναι κάποιος, αυτό που κάποιος έχει μέσα του, με άλλα λόγια η προσωπικότητά του και όλα όσα αυτή συνεπάγεται, αποτελεί τον μοναδικό παράγοντα που επηρεάζει άμεσα την ευτυχία και την ευημερία του. Όλα τα υπόλοιπα τον επηρεάζουν έμμεσα και διαμεσολαβημένα. Η επίδρασή τους δύναται να εξουδετερωθεί και να ματαιωθεί. Η επίδραση όμως της προσωπικότητας δεν καταστέλλεται ποτέ! Γιατί η υπόσταση της συνείδησής μας είναι διαρκώς παρούσα σε ό,τι πράττουμε και σε ό,τι μας συμβαίνει. Η ατομικότητά μας ενεργεί συνεχώς, ούτε λίγο ούτε πολύ αλλά σε κάθε στιγμή της ζωής μας! Όλες οι άλλες επιδράσεις είναι προσωρινές, συμπτωματικές, παροδικές και υπόκεινται σε κάθε είδους μεταβολή,

Επομένως αυτό που είναι κάποιος συμβάλλει πολύ περισσότερο στην ευτυχία του από αυτό που έχει ή από αυτό που είναι στα μάτια των άλλων. Διότι η ατομικότητά του είναι αυτή που τον συνοδεύει παντού και πάντα και αυτή που χρωματίζει όλες τις εμπειρίες του. Γι αυτό και πρέπει να επιδιώκουμε να καλλιεργούμε και να συντηρούμε περισσότερο τις αρετές παρά να κυνηγάμε τον εξωτερικό πλούτο και την τιμή.