WEB tv Ηλεία

Η «Δίκη των Έξι» ακόμα και σήμερα προβληματίζει και αμφισβητείται…

Επιτυχημένη εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας.
Ακούστε το άρθρο

Την δυνατότητα να ενημερωθούν για τη νομική και ιστορική διάσταση της «Δίκης των Έξι» είχαν όσοι παρακολούθησαν το περασμένο Σάββατο την πολύ ενδιαφέρουσα και επίκαιρη εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δικηγορικός Σύλλογος Ηλείας με θέμα: «Η Δίκη των Έξι, τιμωρία ενός εγκλήματος ή ένα δικαστικό έγκλημα;» με ομιλητές τον καθηγητή Νεοελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργο Μαυρογορδάτο και τον δικηγόρο και συγγραφέα Τάκη Σαλκιτζόγλου.

Στο ξεκίνημα της τοποθέτησης του, ο Μαυρογορδάτος τόνισε πως δεν ευθύνεται η διχόνοια για την Δίκη των Έξι και την Μικρασιατική Καταστροφή αφού στο πέρασμα των χρόνων, διχόνοια γνώρισαν όλα τα έθνη, κάτι το όποιο είναι δεδομένο κατά τη διαδικασία της εθνικής ολοκλήρωσης.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε το ιστορικό πλαίσιο της Δίκης των Έξι χαρακτηρίζοντας την ως παρωδία τόσο δικονομικά όσο και ουσιαστικά ενώ ιδιαίτερη μνεία έκανε στο γεγονός πως τιμωρήθηκαν μόνο πολιτικοί και όχι στρατιωτικοί, εξέλιξη που υπονόμευσε την Δημοκρατία, αφού θεωρήθηκε η αφετηρία της «στρατοκρατίας» στην οποία βρέθηκε η Ελλάδα του Μεσοπολέμου.

Από την πλευρά του, δικηγόρος και συγγραφέας Σαλκιτζόγλου  μίλησε για την απόφαση του Αρείου Πάγου το 2010, σχολιάζοντας πως την αίτηση επανάληψης της δίκης, έκανε ο εγγονός του Πρωτοπαπαδάκη, και τόνισε πως ο Άρειος Πάγος εξέδωσε ακυρωτική απόφαση η οποία όμως δεν σημαίνει αυτόματα και αθώωση.

Ο  πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Μεσολογγίου, Χρήστος Παΐσιος τόνισε ότι η Δίκη των Έξι απασχολεί διαχρονικά την Ελλάδα από την πρώτη στιγμή έως σήμερα. «Μετά από μεγάλες έρευνες και πιο ψύχραιμη προσέγγιση, σήμερα μπορούμε να δούμε και τις δυο πτυχές, αν δηλαδή ήταν δικαστικό έγκλημα ή αν απέδιδε πραγματικά τις ευθύνες του εγκλήματος της Μικρασιατικής Καταστροφής. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι τόσο η Μικρασιατική Καταστροφή όσο και η Δίκη των Έξι είναι απόρροια της μεγάλης διχόνοιας», σχολίασε χαρακτηριστικά ο κ. Παΐσιος.

Στον χαιρετισμό του, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας, Δημήτρης Δημητρουλόπουλος εξήγησε μεταξύ άλλων πως « η «Δίκη των 6» αποτέλεσε την κορύφωση του δράματος που βίωνε τότε ο Ελληνισμός και θεωρήθηκε ως μία πράξη κάθαρσης που ήταν απολύτως αναγκαία ως προς την απόδοση των ευθυνών για μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές που είχαν συντελεστεί ποτέ στη μακρόχρονη ελληνική ιστορία αλλά και ως απαραίτητη συνθήκη προκειμένου να καταλαγιάσει η αυτονόητη κοινωνική πίεση γηγενών και προσφύγων Ελλήνων. Στην πραγματικότητα αποτέλεσε την τραγική κατάληξη των γεγονότων του Εθνικού Διχασμού που με αφετηρία το 2015 σημάδεψαν όλες τις αποφάσεις και τις ενέργειες της ελληνικής πολιτείας σε εκείνη την τόσο κρίσιμη ιστορική συγκυρία που ακολούθησε του Βαλκανικούς και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ενώ βρισκόταν υπό διαμόρφωση ο νέος μεταπολεμικός κόσμος» προσθέτοντας πως η Δίκη των 6 πέρα από γεγονός σημαντικών ιστορικών διαστάσεων, υπήρξε αναμφίβολα και ένα ιδιαιτέρως αξιοσημείωτο νομικό γεγονός.

«Ήταν μία νομική διαδικασία, η οποία διεξήχθη υπό συγκεκριμένους δικονομικούς κανόνες και πραγματοποιήθηκε ενώπιον ενός στρατοδικείου μολονότι οι περισσότεροι εκ των παραπεμφθέντων δεν ήταν στρατιωτικοί αλλά πολιτικοί. Οι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν να δικαστούν βάσει ενός κατηγορητηρίου που συντάχθηκε  μετά από στοιχειώδη προδικασία και από πρόσωπα των οποίων η αμεροληψία και αντικειμενικότητα σήμερα ελέγχεται και πάντως πρόκειται περί προσώπων που δεν ήταν απαλλαγμένα από προσωπικά πάθη και υστεροβουλίες και σίγουρα δεν φαίνεται να διέθεταν την αμεροληψία και την αντικειμενικότητα που οφείλουν να έχουν οι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί», τόνισε χαρακτηριστικά κατά την ομιλία του.

Γιώργος Μαυρογορδάτος, καθηγητής Νεοελληνικής Ιστορίας ΕΚΠΑ – συγγραφέας
«Μακροπρόθεσμα είχε αρνητικές συνέπειες»

«Από στενά νομική άποψη πρόκειται για παρωδία δίκης γιατί το δικαστήριο δεν ήταν κανονικό δικαστήριο και οι κατηγορίες που στήθηκαν με βάση το προϋπάρχον ποινικό δίκαιο δεν έστεκαν.  Θα ήταν προτιμότερο όσοι οργάνωσαν τη δίκη, να είχαν αποδεσμευτεί από την προϋπάρχουσα νομοθεσία, όπως ήδη το έκαναν με έκτακτο επαναστατικό στρατοδικείο, και να μην κολλήσουν στις παλιές διατάξεις. Από την άλλη μεριά όμως υπήρχε μια τεράστια ευθύνη για μια τεράστια καταστροφή και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι αυτή η ευθύνη θα μπορούσε να περάσει χωρίς συνέπειες.

Η εκτέλεση των Έξι, όσο άγρια κι αν υπήρξε, είχε όπως φαίνεται άμεσο αποτέλεσμα με την έννοια ότι τρομοκράτησε τους πάντες και επέτρεψε αφενός να αποτραπούν χειρότερα διότι υπήρχε διάθεση εκ μέρους ορισμένων ακραίων αξιωματικών ιδίως να προβούν σε περισσότερες εκτελέσεις και χωρίς δίκη και αφετέρου επέτρεψε την ανασυγκρότηση του στρατού στον Έβρο. Μακροπρόθεσμα όμως είχε αρνητικές συνέπειες. Η μία είναι πιο γνωστή, ότι τροφοδότησε την παράταση του εθνικού διχασμού είχε και μία άλλη συνέπεια, την οποία δεν έχουμε επαρκώς εκτιμήσει, ότι η καταδίκη και η εκτέλεση φόρτωσαν την ευθύνη για την καταστροφή σε πολιτικούς και απήλλαξαν τους στρατιωτικούς, με μόνη εξαίρεση τον Χατζηανέστη, ο οποίος δεν ήταν αντιπροσωπευτικός των αξιωματικών.

Έτσι υπονόμευσε μακροπρόθεσμα τη δημοκρατία, όπως και στη Γερμανία. Βγήκαν από μία επονείδιστη ήττα οι στρατιωτικοί με το γόητρό τους ακέραιο έχοντας ρίξει την ευθύνη αποκλειστικά σε πολιτικούς. Μακροπρόθεσμα ήταν αρνητικό με συνέπεια τη στρατοκρατία στον Μεσοπόλεμο».

Δημήτρης Δημητρουλόπουλος, πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας
«Το επιστέγασμα μιας σειράς τραγικών γεγονότων»

«Ο δικηγορικός σύλλογος Ηλείας, συνεχίζοντας τις εκδηλώσεις στο πλαίσιο του κύκλου των επιστημονικών δραστηριοτήτων του, διοργάνωσε μια εκδήλωση αφιερωμένη στη δίκη των Έξι, μια δίκη η οποία υπήρξε συγκλονιστική τότε που συνέβη διότι αποτέλεσε το επιστέγασμα μιας σειράς τραγικών γεγονότων και την κορωνίδα των εξελίξεων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και το επιστέγασμα του Εθνικού Διχασμού.

Μια δίκη της οποίας τις συνέπειες της οποίας γνωρίζουμε όλοι και το αποτύπωμα της οποίας παρέμεινε ισχυρό και επηρέασε τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις τα επόμενα χρόνια.

Έχει ιδιαίτερη σημασία και ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς την ιστορική προσέγγιση του φαινομένου αυτού στη σύγχρονη εποχή, αλλά ταυτόχρονα να αναδειθχεί και η νομική διάσταση της δίκης αυτής, διότι δεν παύει να ήταν μια κυρίως αμιγώς δικαστική διαδικασία, η οποία απασχόλησε τη δικαιοσύνη ακόμα και στις μέρες μας με σχετική την απόφαση του Αρείου Πάγου το 2010, όπου έγινε η αναψηλάφησή της».

Όλη η επικαιρότητα