Η Marie Wilson-Βαλαωρίτη έζησε 63 ολόκληρα χρόνια μαζί με τον Νάνο

Η Marie Wilson-Βαλαωρίτη γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1922 στην πόλη Cedarville, στην επαρχία Μοντόκ της Καλιφόρνια. Ο παππούς της ήταν πάστορας στην εκκλησία και η Αγγλίδα γιαγιά της μια πολύ εκλεπτυσμένη σύζυγος εφημέριου ο οποίος είχε μια θαυμάσια συλλογή από Ινδιάνικα χειροποίητα αντικείμενα. Σπούδασε στο επαρχιακό κολέγιο του Σακραμέντο με ειδίκευση στην τέχνη ενώ αργότερα κέρδισε μια υποτροφία από το κολέγιο Μίλς στο οποίο σπούδασε τη περίοδο 1942-1944 αποφοιτώντας με πτυχίο στις Καλές Τέχνες. Μετά το κολέγιο πήγε στο Λος Άντζελες όπου ζούσε η αδερφή του παππού της και εργάστηκε σε ένα πολεμικό εργοστάσιο όπου και έσπασε πολλά ρεκόρ παραγωγικότητας (μάλιστα μια όμορφη ηλικιωμένη γιατρός σημείωσε πως αν δε μείωνε τους ρυθμούς της θα την έβγαζαν από εκεί σε ένα φέρετρο).

Παρόλα αυτά συνέχισε στους ίδιους ρυθμούς και το 1945 κέρδισε μια μεταπτυχιακή υποτροφία με διδακτικά καθήκοντα στο Μίλς ενώ στη συνέχεια πήρε το μεταπτυχιακό της τίτλο από το Μπέρκλεϋ της ΚΑλιφόρνια. δίδαξε στο Γυμνάσιο του Σακραμέντο για δύο χρόνια και αργότερα σε φοιτητές περιφερειακών πανεπιστημίων στο Μουσείο του Ώκλαντ.

Μέχρι εκείνο το σημείο η καλλιτεχνική της εκπαίδευση υπήρξε συμβατική. Τότε γνώρισε τον Ζαν Βαρντά που υπήρξε μέντοράς της, ένας περιπετειώδης εκπατρισμένος Έλληνας που είχε εργασθεί στο Παρίσι σε ένα ατελιέ με καλλιτέχνες όπως ο Ζώρζ Μπράκ και ο Χοάν Μιρό.

Πήγε στην Ευρώπη το 1952 και ενώ τελικά σκεπτόταν να μείνει στο Παρίσι για έξη μήνες κατέληξε να παραμείνει για 17 ολόκληρα χρόνια.

Γνώρισε τον σπουδαίο Αυστριακό καλλιτέχνη Βόλφγκανγκ Πάαλεν σε ένα πάρτι στο πλωτό σπίτι του Βάρδαστο Σοσαλίτο και τον ακολούθησε στο Παρίσι όπου την γνώρισε με τον Αντρέ Μπρετόν.

Εκεί γνώρισε ακόμη τους Αλμπέρτο Τζιακομέτι, Μάξ Έρνστ, Μαρσέλ Ντυσάν, Ζαν Αρπ καθώς και άλλους σημαντικούς υπερρεαλιστές. Ο Αντρέ Μπρετόν εξελίχθηκε σε πατρική φιγούρα για τη νεαρή Μαρί ενθαρρύνοντάς τη να ζωγραφίζει.

Στο Παρίσι ήρθε σε επαφή με την συμμετρία του Ζοζέφ Κρεπέν και του Ωγκυστέν Λεσάζ κάνοντας τη δουλειά της εντελώς συμμετρική, τεχνική που δεν ήταν καθόλου δημοφιλής ανάμεσα στους μοντέρνους καλλιτέχνες.

Μια συστατική επιτροπή του Πάαλεν την οδήγησε στο ατελιέ του Πάμπλο Πικάσο ο οποίος την υποδέχθηκε πολύ φιλικά και της επέτρεψε να εργασθεί στο ατελιέ του!

Το 1954 γνώρισε σε ένα πάρτι στο Παρίσι το Νάνο Βαλαωρίτη με τον οποίο συζούσαν για έξι χρόνια και τελικά παντρεύτηκαν το 1960 αποκτώντας τρία παιδιά: την Κατερίνα, τη Ζωή και το Ντίνο.

Μεταξύ της αναχώρησης του Πάαλεν και της γνωριμίας με το Νάνο Βαλαωρίτη, τα έργα της ετέθηκαν στη γκαλερί του Αντρέ Μπρετόν, «Το σφραγισμένο Αστέρι», ενώ δημιούργησε μια σειρά λιθογραφιών που δημοσιεύθηκαν μαζί με κείμενα του Νάνου Βαλαωρίτη στο βιβλίο «Χώρα του Διαμαντιού», το 1958.

Στη δεκαετία του 1960 το έργο της παρουσιάστηκε στο Παρίσι, στη Βενετία και σε άλλες γκαλερί μεγάλων πόλεων.

Έζησαν στην Ελλάδα μέχρι τη χούντα του 1967 όταν και προσφέρθηκε στο Νάνο Βαλαωρίτη η θέση του Καθηγητού στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Έτσι επέστρεψαν στην Αμερική για να ζήσουν στο σπίτι της στο Όκλαντ.

Το 1974 πραγματοποίησε μια έκθεση στο Μπέρκλεϋ, στη γκαλερί «Art Things» και εργάσθηκε ως αναπληρώτρια καθηγήτρια αγγειοπλαστικής στο τοπικό δημοτικό πολιτιστικό κέντρο.

Το 1983 συμμετείχε σε άλλη μία υπερρεαλιστική έκθεση στο Οχάιο και την επόμενη χρονιά ο Λόρενς Φερλινγκέτι την προσκάλεσε να πραγματοποιήσει μια ατομική έκθεση στο βιβλιοπωλείο, City Lights, του Σαν Φρανσίσκο.

Το 1991 συμμετείχε στην έκθεση «Andre Breton and His Epoch» στο κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι ενώ το 2000 πραγματοποιήθηκε στην ελληνοαμερικανική Ένωση στην Ελλάδα (Κολωνάκι) η έκθεση «Δαιδαλώδεις Ισομορφίες» με εντυπωσιακά συμμετρικά έργα της. Συμμετείχε με το έργο της σε δεκάδες ακόμη εκθέσεις, βιβλία, καταλόγους καθώς και περιοδικά.

Έζησαν με το Νάνο Βαλαωρίτη μαζί, μέχρι το τέλος της ζωής της στις 17 Οκτωβρίου 2017, για συνολικά 63 χρόνια. Ο Νάνος Βαλαωρίτης έφυγε από τη ζωή στις 13 Σεπτεμβρίου του 2019.