Πολύ συχνά, εντός και εκτός Ελλάδας, ακούμε ότι ο κυριότερος από τους στόχους διάφορων
επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της αναπτυξιακής τους στρατηγικής, είναι να περιορίσουν τα έξοδα παραγωγής.
Έτσι, όμως, ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή ο κίνδυνος να οδηγηθούν σε ανεξέλεγκτη υιοθέτηση και χρήση τεχνολογιών ή μεθόδων παραγωγής που δε λαμβάνουν υπόψη την
προστασία του περιβάλλοντος. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις, έχοντας οικολογικές
ευαισθησίες, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις κρατικές ενισχύσεις ως θετικό κίνητρο, για να
αυξήσουν τα επίπεδα προστασίας του περιβάλλοντος από τους ιδιώτες. Η κρατική βοήθεια δεν πρέπει να έχει ως σκοπό τη δημιουργία πελατειακών σχέσεων κυβέρνησης – επιχειρήσεων, αλλά θα πρέπει να παροτρύνει τον αποδέκτη ν’ αλλάξει τη στάση του και να προβεί, εφεξής, σε κινήσεις που ανεβάζουν το επίπεδο προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, που όντας απροστάτευτο και καταστρέφεται και οι πόροι του χάνονται ανεπιστρεπτί, εις βάρος, μεταξύ άλλων, της ανθρώπινης υγείας.
Για να αντιμετωπιστούν, όμως, οι διάφοροι ρυπαντές, τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Υπενθυμίζουμε πως πρόκειται για μιαν αρχή, σύμφωνα με την οποία οι δαπάνες για την καταπολέμηση της ρύπανσης πρέπει να καταλογίζονται στον ρυπαίνοντα που την προκαλεί, εκτός εάν ο υπεύθυνος για τη ρύπανση δεν μπορεί να εντοπιστεί ή να καταστεί υπόλογος βάσει της εθνικής ή της κοινοτικής νομοθεσίας, ή να επιβαρυνθεί με τις δαπάνες επανόρθωσης.
Αναμφίβολα, πρέπει να επισημανθεί πόσο έχει αλλάξει την ανθρώπινη ζωή η
παγκοσμιοποίηση. Όλοι, σήμερα, δέχονται πως είναι σημαντική κινητήρια δύναμη
τροφοδότησης της παγκόσμιας οικονομικής αύξησης και εξεύρεσης μέσων για την
αντιμετώπιση παγκόσμιων προβλημάτων όπως η υγεία, η εκπαίδευση και το περιβάλλον.
Μολαταύτα, όπως διάβαζα προ ημερών σε ιστοσελίδες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «αν αφεθούν ανεξέλεγκτες, οι δυνάμεις της αγοράς δημιουργούν και αυξάνουν τις ανισότητες, τις δυνάμεις κοινωνικού αποκλεισμού και ενδέχεται να δημιουργήσουν ανεπανόρθωτες ζημιές στο περιβάλλον.
Πρέπει επομένως να συνοδεύεται η παγκοσμιοποίηση από μέτρα που αποβλέπουν στην αποφυγή ή τον μετριασμό αυτών των επιπτώσεων».
Τι, άραγε, εννοεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, λέγοντας «μέτρα»;
Μήπως, πέρα από την προστασία των ανθρώπινων, εργασιακών και κοινωνικοπολιτικών, δικαιωμάτων και το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας των εργαζομένων και την προστασία τους από τις κάθε λογής αυθαιρεσίες της εργοδοσίας και των «προστατών» της, θα ‘πρεπε στους σημαντικούς για το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας τομείς της οικονομίας (τουρισμός, εμπόριο, επενδύσεις, βιομηχανία π.χ.), της χρηματοδότησης της ανάπτυξης, της διαχείρισης του περιβάλλοντος, της αέναης πάλης κατά της φτώχειας, των μεταδοτικών μολυσματικών ασθενειών, της απαιδευσιάς και της εγκληματικότητας, να εκπονούνται κανόνες υπέρ του κοινωνικού συνόλου, κανόνες οι οποίοι, έμπρακτα, να εφαρμόζονται απ’ όλους και, συνάμα, να ελέγχονται από αμερόληπτους κυβερνώντες και μιαν αδέκαστη δικαιοσύνη;
Αυτές οι σκέψεις για τον άνθρωπο και το φυσικό περιβάλλον κλωθογυρίζουν διαρκώς μέσα
μου, ιδίως τις τελευταίες ημέρες. Αφορμή μού έδωσε η καταστροφική πυρκαγιά της Αττικής, που απέδειξε πόσο ανήμποροι μοιάζουν οι άνθρωποι να προστατέψουν τη φύση ή μάλλον πόσο εύκολα μπορεί αυτή να καταστραφεί και συνάμα να καταστρέψει και εμάς , δίχως εμείς να (μπορούμε να) κάνουμε το παραμικρό, για να την προφυλάξουμε νωρίτερα από (εσκεμμένους ή τυχαίους) εμπρησμούς, των οποίων τις τωρινές και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες γνωρίζουμε όλοι άριστα παιδιόθεν ή κάνω λάθος;