Καλοκαιρινές διακοπές και … διάβασμα

Από αύριο Δευτέρα ξεκινούν οι καλοκαιρινές διακοπές για εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές κάθε ηλικίας. Και φτάνει όλοι εμείς οι ενήλικες να θυμηθούμε απλά τα μαθητικά μας χρόνια για να καταλάβουμε και να αισθανθούμε  πόσο σημαντικές και αναγκαίες είναι αυτές οι καλοκαιρινές διακοπές για τα παιδιά. Το καλοκαίρι είναι έτσι κι αλλιώς η χαρά του κάθε παιδιού. Ήλιος, θάλασσα, μπάνιο, άμμος, φίλοι, παρέες, ξεγνοιασιά, όχι αναγκαστικό διάβασμα, όχι καθημερινό πρόγραμμα, όχι άγχος είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία της απόλαυσης του καλοκαιριού. Όλα τούτα όμως στην ψυχοσύνθεση ενός παιδιού, ιδιαίτερα της σχολικής ηλικίας, σημαίνουν ένα και μόνο  ένα πράγμα:  παιχνίδι!

            Σίγουρα δεν είναι καθόλου τυχαία η κοινή ετυμολογική συγγένεια της λέξης «παιχνίδι» με τη λέξη «παιδί». Το παιχνίδι αποτελεί  το βασικό και θεμελιώδες γνώρισμα που χαρακτηρίζει κάθε στάδιο της παιδικής ηλικίας (βρεφικής, νηπιακής, προσχολικής, σχολικής), της εφηβείας, αλλά και της ωριμότητας. Με άλλα λόγια το παιχνίδι θεωρείται απαραίτητο για ολόκληρη τη ζωή του ανθρώπου. Διάφορες έρευνες έχουν δείξει πως παιδιά που για κάποιους λόγους στερήθηκαν το παιχνίδι αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα στη νοητική τους ανάπτυξη, στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και στην ανάπτυξη του λόγου.              Οι περισσότεροι άνθρωποι υποστηρίζουν ότι τα παιδιά παίζουν επειδή τους αρέσει και ότι αντλούν χαρά από όλες τις φυσικές και συναισθηματικές εμπειρίες του παιχνιδιού. Όμως για τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού το παιχνίδι είναι πολλά περισσότερα. Μπορεί να κατασκευάζει ένα αντικείμενο γιατί απλά το είδε, το επιθυμεί και θέλει να το αποκτήσει. Μπορεί μέσα από αυτό να ανακαλύπτει μόνο του τα στοιχεία ενός ονείρου σαν να επρόκειτο για ένα παιχνίδι κατασκευή, στο οποίο ψάχνει να ξαναβρεί τις λέξεις ή τις εικόνες του ονείρου στις καταστάσεις της πραγματικής ζωής. Μπορεί μέσα από το παιχνίδι να βρίσκει διεξόδους για να εκφράσει τον αυθορμητισμό του ή ακόμα και να απελευθερώνει το θυμό ή την επιθετικότητά του. Όπως και να έχει αυτό που είναι σημαντικό για το παιδί είναι ότι το παιχνίδι αναπτύσσει την προσωπικότητα του  είτε παίζει μόνο του είτε όταν άλλα παιδιά ή ενήλικες προσφέρουν κάποιες δικές τους ιδέες και επινοήσεις. Αποτελεί μια συνεχή απόδειξη της  δημιουργικότητάς του παιδιού που θα σημαδέψει τη ζωή του, ενώ παρέχει το πλαίσιο για την αρχή των συναισθηματικών δεσμών και των κοινωνικών σχέσεων.

            Αν και δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις ψυχολογίας για να καταλάβει κανείς τη σπουδαιότητα του παιχνιδιού για ένα παιδί, πολλές φορές οι γονείς παρασύρονται από το άγχος τους να προσφέρουν όλο και περισσότερα γνωστικά εφόδια στο παιδί τους με αποτέλεσμα να περιορίζουν σημαντικά τον ελεύθερο χρόνο του, άρα και το χρόνο του παιχνιδιού. Κι όταν τούτο συμβαίνει κατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου έχει ως ένα σημείο μια λογική εξήγηση. Όταν όμως συμβαίνει και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τούτο δεν είναι μόνο παράλογο, αλλά και επιζήμιο για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού τους.  Ανατρέπουν τη συναισθηματική του ισορροπία και κάνουν το πολυπόθητο καλοκαίρι να μοιάζει με εφιάλτη.

            Φίλοι γονείς, αφήστε τα παιδιά σας να ζήσουν την ηλικία τους. Μην τους στερείτε την παιδικότητά τους και μην τα ωθείτε να κάνουν αντίθετα πράγματα από αυτά που είναι πλασμένα να κάνουν: να παίζουν. Αντισταθμίστε τα οφέλη από ένα καλοκαιρινό φροντιστήριο μιας ξένης γλώσσας, προκειμένου να «κερδίσουν» μια παραπάνω χρονιά ή την προετοιμασία τους για την επόμενη σχολική τάξη ή οτιδήποτε έχει να κάνει με όσα έκαναν ή θα κάνουν στο σχολείο  με αυτά που πραγματικά τους στερείτε μέσα από το παιχνίδι και την ανεμελιά του καλοκαιριού. Σκεφτείτε ότι ο χρόνος κυλά το ίδιο γρήγορα για τα παιδιά όσο και για σας και μην αφήνετε να χάσουν εκείνες τις στιγμές που δεν μπορούν με τίποτα να ξαναζήσουν. Κρατήστε απαραίτητα στα παιδιά την επαφή με το βιβλίο μέσα όμως από τη λογοτεχνία επιλέγοντας βιβλία της αρεσκείας τους, ώστε να διαισθανθούν την απόλαυση και την πραγματική προσφορά του διαβάσματος. Μόνο έτσι θα οδηγήσετε τα παιδιά σας στη φιλαναγνωσία, χωρίς να τους αρνείστε παράλληλα την απόλυτη ανάγκη των καλοκαιρινών τους διακοπών.     

Στασινοπούλου Τζωρτζίνα