Παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών – Θέμα θέλησης και κινήτρου η απεξάρτηση

Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησης τους» στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών και την παράνομη διακίνησή τους, αλλά και για να τιμήσει τον κινέζο Λιν Τσε Χσου (1785-1850),που απαγόρευσε το εμπόριο του οπίου στην Καντώνα.

Ρεπορτάζ: Γιάννης Τσουκαλάς & Παναγιώτης Πεντάζος

Με αφορμή την σημερινή ημέρα η εφ. «Πατρίς» μίλησε με έναν πρώην χρήστη ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ, που πλέον βρίσκεται στο στάδιο της θεραπείας, αλλά και με τους υπεύθυνους και τους θεραπευτές των φορέων που βρίσκονται δίπλα στους χρήστες και στις οικογένειες τους, βοηθώντας τους να απεξαρτηθούν και να ενταχθούν ξανά στην κοινωνία. Οι θεραπείες δεν έχουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, όπως μας είπαν οι ειδικοί είναι θέμα θέλησης και κινήτρου. Το πιο σημαντικό όμως είναι να γίνει το αποφασιστικό βήμα για την απεξάρτηση.

«Τα ναρκωτικά σκοτώνουν μυαλό και σώμα»

Ο Θανάσης Μ. , 37 ετών, βρίσκεται στην φάση της απεξάρτησης και της θεραπείας. Λίγο πριν μπει στην θεραπευτική Κοινότητα διαμονής στην Καλαμάτα, μίλησε στην εφ. «Πατρίς» για την εξάρτησή του από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, αλλά και το πώς το ΚΕΘΕΑ-ΚΥΤΤΑΡΟ-ΟΞΥΓΟΓΟΝΟ- Πολυδύναμο Κέντρο του Πύργου τον βοήθησε να βρει σταδιακά τον εαυτό του και τον δρόμο προς την απεξάρτηση και την κοινωνική επανένταξη.

«Είμαι 20 χρόνια στην χρήση αλκοόλ και κάνναβης. Τα τελευταία 2,5 χρόνια είμαι στην ηρωίνη, μαζί με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Με το αλκοόλ μπορούσα να διαχειριστώ κάποια πράγματα. Όμως, τα ναρκωτικά σκοτώνουν. Ήρθα εδώ γιατί είδα την αλλαγή στον εαυτό μου. Δεν υπάρχει πάτος στα ναρκωτικά. Ένα πηγάδι χωρίς πάτο, που δεν βγαίνεις ποτέ από μέσα. Πήρα την απόφαση να έρθω εδώ και μετά να πάω στην Κοινότητα. Μόνο αυτό μπορεί να με βοηθήσει για να γίνω καλά. Όχι μόνο από την χρήση, αλλά και σωματικά και ψυχολογικά αλλά και να ενταχθώ πάλι στην κοινωνία, γιατί όσο καιρό ήμουν στη χρήση δεν με ενδιέφερε τίποτα άλλο. Τα ναρκωτικά σκοτώνουν μυαλό και κορμί. Στο Κέντρο πέτυχα πολλά. Να μπορώ να μιλάω με έναν άνθρωπο, να ‘’ανοιχτώ’’, να πω αυτά που αισθάνομαι και να εισπράξω δύναμη. Είναι η μοναδική λύση για κάποιον εξαρτημένο. Διέξοδο βρίσκεις μόνο στο πρόγραμμα».

Το Πολυδύναμο Κέντρο Πύργου (ΚΕΘΕΑ) ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιανουάριο του 2019, ενώ τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου δημιουργήθηκε το Πολυδύναμο Κέντρο και το Κέντρο Κοινωνικής Ένταξης, που υλοποιούνται στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2014-2020, χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και είναι ενταγμένα στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Δυτική Ελλάδα 2014-2020». Προσφέρονται υπηρεσίες όπως συμβουλές για την επίλυση κάθε είδους δικαστικών εκκρεμοτήτων – ποινικής και διοικητικής φύσεως, σεμινάρια για την νομοθεσία, υποστήριξη σε θέματα Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, δραστηριότητες εκπαιδευτικής και επαγγελματικής κατάρτισης, μαθήματα γλώσσας, χειρισμού Η/Υ, γεωπονίας, δημιουργικών κατασκευών, φωτογραφίας καθώς και αθλητικές δραστηριότητες.

«Η πανδημία και η υγειονομική κρίση ανέτρεψαν τις ισορροπίες της καθημερινότητας. Η αδυναμία και η κοινωνική επαφή, η απομόνωση, η αβεβαιότητα στην εργασία, τα οικονομικά προβλήματα, οδήγησαν πολλούς ανθρώπους σε διάφορες μορφές εξαρτήσεων. Εκτός από τον παραδοσιακό χρήστη ναρκωτικών, έχουμε πια να αντιμετωπίσουμε και να ενισχύσουμε ανθρώπους που βρήκαν διέξοδο στις νόμιμες εξαρτήσεις, όπως το αλκοόλ, ο ηλεκτρονικός τζόγος, τα τυχερά παιχνίδια και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα», δήλωσε στην εφ. «Πατρίς» η υπεύθυνη Συμβουλευτικού Κέντρου ΚΕΘΕΑ- Πολυδύναμου Κέντρου Πύργου και σύμβουλος Τοξικοεξάρτησης, Κωνσταντίνα Φραγκιά, επισημαίνοντας ότι τα παραπάνω χρησιμοποιούνται ως ένας εύκολος τρόπος διαχείρισης συναισθημάτων και διαφυγής από την καθημερινότητα.

«Το πρόβλημα με τις νόμιμες εξαρτήσεις είναι ότι είναι νόμιμες. Υπάρχει δυσκολία στην αναγνώριση του προβλήματος. Το όριο βασικά, από την χρήση, στην κατάχρηση και από την κατάχρηση στην εξάρτηση. Συχνά το εκλογικεύουμε και το δικαιολογούμε. Οι Μονάδες ήρθαμε να καλύψουν τις ανάγκες που υπάρχουν στον νομό, παρέχοντας υπηρεσίες στον Πύργο, στην Γαστούνη και στο camp προσφύγων της Μυρσίνης μετά από πρόσκληση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Το Πολυδύναμο Κέντρο προσφέρει συμβουλευτική και θεραπεία για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαρτήσεων, ώστε να διατηρούν ένα υψηλό επίπεδο λειτουργικότητας ενώ παράλληλα στηρίζει την οικογένεια σημαντικούς ανθρώπους για αυτούς».

Δράσεις ενημέρωσης

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, το ΚΕΘΕΑ ΚΥΤΤΑΡΟ-ΟΞΥΓΟΝΟ με έδρα τον Πύργο και στόχο τη γνωριμία και την ενημέρωση για τις νέες υπηρεσίες που έχει δημιουργήσει, πρόκειται να υλοποιήσει ενημερωτικά περίπτερα:

Σήμερα, από τις 19:00 έως τις 22:00, στην Κεντρική Πλατεία του Πύργου.

Την Τετάρτη 29 Ιουνίου και ώρα 18:00 διοργανώνεται εσπερίδα με θέμα: «Από την εξάρτηση στην απεξάρτηση», από το Πολυδύναμο Κέντρο & το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης Πύργου σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης «Παρεμβάσεις». Η εκδήλωση έχει την υποστήριξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και θα διεξαχθεί στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Συνεδριακού Κέντρου της Π.Ε. Ηλείας.

Ο ρόλος της ενισχυμένης ΜΟΘΕ-ΟΚΑΝΑ Πύργου

Η Μονάδα Ολοκληρωμένης Θεραπείας της Εξάρτησης-ΟΚΑΝΑ στον Πύργο είναι η 58η κατά σειρά Μονάδα σε ολόκληρη τη χώρα και καλύπτει τις ανάγκες της 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας (Πελοπόννησος, Ιόνιοι Νήσοι, Ήπειρος και Δυτική Ελλάδα). Ξεκίνησε την λειτουργία της τον Φεβρουάριο του 2018 και μέχρι σήμερα βοηθά περίπου 130 άτομα.

Ρόλος της μονάδας είναι η ολοκληρωμένη θεραπεία και απευθύνεται σε άτομα τα οποία έχουν εξάρτηση στα οπιοειδή (ηρωίνη). Στην Μονάδα γίνεται χορήγηση υποκατάστατου που βοηθά το άτομο να διαχειριστεί την εξάρτηση σε σωματικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, υπάρχει και το θεραπευτικό πλαίσιο με ψυχίατρους, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, που προσπαθούν να τροποποιήσουν την ζωή τους, καθώς η χρήση αλλάζει και τον τρόπο ζωής.

Μιλώντας στην εφ. «Πατρίς» ο υπεύθυνος ΟΚΑΝΑ-ΜΟΘΕ Πύργου και ψυχίατρος, Κώστας Ηλιόπουλος δήλωσε ότι «είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος ότι έχει πρόβλημα από την εξάρτηση του με τα ναρκωτικά. Πρέπει να έχουν επέλθουν πολλές αλλαγές στο σώμα του, όταν μιλάμε για ουσίες, αλλά και στον κοινωνικό του περίγυρο προς τον χειρότερο. Δηλαδή να φτάσει σε ένα σημείο όπου είναι αδιέξοδο και λες δεν πάει άλλο.Το μεγαλύτερο ποσοστό έρχεται με δική του θέληση, που κάτι έχει γίνει και πρέπει να βρουν μια λύση. Ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν πραγματικό κίνητρο. Οι πιο πολλοί καταλαβαίνουν ότι δεν πάει άλλο. Προσπαθούμε να δώσουμε ένα κίνητρο. Να θυμηθούν πως είναι χωρίς αυτό. Να αισθάνονται ότι δεν είναι παράταιροι. Να είμαστε ο συνδετικός κρίκος μεταξύ αυτών και της κοινωνίας».

Από την πλευρά της η ψυχολόγος και θεραπεύτρια της Μονάδας, Ελένη Ζαφειροπούλου, χαρακτήρισε τα ναρκωτικά ως «ταμπού» για την κοινωνία καθώς υπάρχει μια προκατάληψη στο συγκεκριμένο θέμα. «Είναι ταμπού γιατί οι άνθρωποι που κάνουν χρήση ουσιών έχουν μια πολύ άσχημη κατάληξη. Οι περισσότεροι λένε ‘’δεν θέλω να το συζητάω, γιατί δεν θέλω να συμβεί σε εμένα ή στους οικείους μου. Οπότε ξορκίζω έτσι το κακό. Δε με αφορά’’. Όχι μόνο στα ναρκωτικά, σε πολλά πράγματα συμβαίνει αυτό».

Το χρονοδιάγραμμα για την θεραπεία ενός εξαρτημένου ατόμου, σύμφωνα με την κα Ζαφειρόπούλου, δεν είναι συγκεκριμένο αλλά έχει να κάνει με το κίνητρο του καθενός. «Το πόσο θα κάτσει κανείς εδώ έχει να κάνει με το δικό του κίνητρο. Άνθρωποι που έχουν κίνητρο και καταφέρνουν και βρίσκουν δουλεία ή βελτιώνουν τα πράγματα στο κοινωνικό τους περιβάλλον εξελίσσονται πάρα πολύ γρήγορα και έχουν μια σχέση ασφάλειας μαζί μας».

«Είναι καλό που υπάρχει η παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών, όμως θα πρέπει να θυμόμαστε το πρόβλημα πιο συχνά. Είναι καλό γιατί υπάρχει μια ενημέρωση στο ευρύ κοινό, ώστε να ξέρει και τις μονάδες και τις δομές που υπάρχουν για βοήθεια. Αλλά, κακά τα ψέματα, τα ναρκωτικά είναι ταμπού. Κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε ανοιχτά για ναρκωτικά αλλά και εξάρτηση. Ντρεπόμαστε για κάποιο λόγο. Δεν επηρεάζεται μόνο το σώμα μας αρνητικά, αλλά μας φέρνουν σε μια κατάσταση που δεν ελέγχουμε τις πράξεις και τις επιλογές μας και επομένως κάποιες πράξεις να επηρεάζουν αρνητικά τον περίγυρό μας και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Να συνεχίσει η Πολιτεία με τον ίδιο ζεστό ρυθμό, όσον αφορά την προσπάθεια για την καταπολέμηση του εθισμού στα ναρκωτικά» ανέφερε ο κ.Ηλιόπουλος για την σημερινή ημέρα, ενώ η κα Ζαφειρόπουλου είπε ότι «η παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών μας θυμίζει ότι υπάρχουν άνθρωποι που ενώ είναι κομμάτια της κοινωνίας μας και θα μπορούσαν να είναι πολύ χρήσιμοι άνθρωποι, εμείς δεν τους αποδεχόμαστε. Μας θυμίζει ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να ενταχθούν, μπορούν να ζουν μια ολοκληρωμένη ζωή, αρκεί να δεχθούν, να αποφασίσουν και να ακολουθήσουν μια θεραπεία που τους ταιριάζει και να καταφέρουν τον καλύτερο για αυτούς και για την κοινωνία».

Σημαντικό είναι να αναφερθεί το γεγονός ότι κατά την περίοδο της πανδημίας το ΟΚΑΝΑ-ΜΟΘΕ Πύργου ενισχύθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό όσον αφορά το προσωπικό που υπάρχει, κάτι που κατάφεραν ο υπεύθυνος και οι εργαζόμενοι έπειτα από μια σειρά αιτημάτων προς την διοίκηση της Μονάδας.

«Οι Παρεμβάσεις»

«Η ύπαρξη ενός Δικτύου 75 Κέντρων πρόληψης σε όλη τη χώρα μεταξύ των οποίων και του Κέντρου Πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας Π.Ε. Ηλείας «Παρεμβάσεις» που λειτουργεί σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ έχει συμβάλλει στην υλοποίηση αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης που αποσκοπούν στο να ενισχύσουν εκείνες τις συνθήκες για τη μείωση των πιθανοτήτων κάθε μορφής εξάρτησης. Τα προγράμματα στοχεύουν στην ενδυνάμωση των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων των ανθρώπων, στην καλλιέργεια αξιών, στην δημιουργία θετικής σχέσης με τον εαυτό και με τους άλλους, στην αναζήτηση νοήματος μέσα από θετικές επιλογές. Αυτές οι δεξιότητες αναπτύσσονται μέσα από τις σχέσεις που δημιουργεί ο άνθρωπος με την οικογένεια, το σχολείο, τους συνομηλίκους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Γι’ αυτό και η πρόληψη εστιάζει στα παιδιά και στους νέους αλλά και σε όσους διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή τους – γονείς και εκπαιδευτικούς, προκειμένου να ενισχυθούν ικανότητες, αξίες και εφόδια που θα καλλιεργήσουν την ψυχική ανθεκτικότητα και την ψυχοκοινωνική υγεία.

Τα προγράμματα πρόληψης που πραγματοποιήθηκαν και αυτή τη σχολική χρονιά αφορούσαν σε παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικούς όπου συμμετείχαν σε ομαδικές διαδικασίες ευαισθητοποίησης σε θέματα ψυχοκοινωνικής υγείας αλλά και συμβουλευτικής σε ζητήματα του γονεϊκού και παιδαγωγικού ρόλου. Υλοποιήθηκαν από την επιστημονική ομάδα του Κέντρου πρόληψης «Παρεμβάσεις» με την υποστήριξη του Διοικητικού Συμβουλίου και σε συνεργασία και με τη στήριξη της σχολικής κοινότητας, των Διευθύνσεων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, τους Δήμους, κοινωνικούς φορείς και συλλόγους αλλά και μέλη της τοπικής κοινότητας» δήλωσε στην εφ. «Πατρίς» η επιστημονικά υπεύθυνη Κέντρου Πρόληψης Ν. Ηλείας «Παρεμβάσεις», Παναγιώτα Τσαπαρδώνη.

Σύμφωνα με την κα Τσαπαρδώνη, οι εξαρτήσεις κάθε μορφής βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε περιόδους κρίσεις και η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από πολλές ανατροπές και κρίσεις, βία, αποστασιοποίηση και ανασφάλεια. Σύμφωνα με την τελευταία Έρευνα σε εφήβους, το 2019, από Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο ψυχικής υγείας, προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στα πιο χαμηλά επίπεδα χρήσης και εξάρτησης συγκριτικά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Παραθέτοντας τα συγκεκριμένα στοιχεία, η κα Τσαπαρδώνη τόνισε πως «αναφορικά με τις νόμιμες ουσίες, το 23,2% καπνίζει συστηματικά, περίπου το 11% των εφήβων κατανάλωσε ποτά και έχει μεθύσει πρόσφατα.

Είναι θετικό ότι το 84,1% των εφήβων δεν έχει κάνει ποτέ χρήση παράνομων ουσιών, ωστόσο από το 15,9% που έχει κάνει χρήση το 9,7% έχει κάνει χρήση κάνναβης επανειλημμένα και το 4,8% έχει κάνει χρήση άλλης παράνομης ουσίας. Όπως και με τις νόμιμες ουσίες έτσι και στη χρήση κάνναβης επικρατεί η αντίληψη στους εφήβους περί ακίνδυνης χρήσης. Αναφορικά με την εξάρτηση στο Διαδίκτυο, το 41,4% βρίσκεται ψηλά στην κλίμακα προσκόλλησης στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το 16,5% στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Όσον αφορά στον τζόγο, το 22,8% των εφήβων βρίσκεται σε κίνδυνο για παθολογική ενασχόληση με τον στοιχηματισμό και το 6,3% έχει ήδη παθολογική ενασχόληση. Είναι σημαντικό ότι την τελευταία 8ετία δεν έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση σε όλες τις παραπάνω συμπεριφορές».