Αρθρογραφία

Περί Ψυχής…

Ακούστε το άρθρο

Ποιά η σημασία της έννοιας “ψυχή”; Ετυμολογικά ο όρος προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα ψύχω, που σημαίνει πνέω, φυσώ. Αρχικά λοιπόν σήμαινε την ανάσα, την πνοή, που έδινε μορφή σε κάθε ανθρώπινη οντότητα διαμορφώνοντας κατά τρόπο τινά την ιδιαίτερη υφή της.

Βέβαια, η σύλληψη της φύσης, της ουσίας και των ιδιοτήτων της ψυχής αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί μία ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία απασχολώντας τον ανθρώπινο νου καθ’ όλη τη διάρκεια της γήινης παρουσίας του.
Ίσως γι΄αυτό να έθεσε και μία πληθώρα ερωτημάτων: σε ποιό ανώτατο γένος ανήκει; Υφίσταται εν δυνάμει ή ενδελεχώς; Είναι διαιρετή σε μέρη ή αδιαίρετη; Έχει την ίδια πάντοτε μορφή ή μεταβάλλεται; Είναι δυνατός ο ορισμός της; Ανήκει στο σώμα ή είναι ανεξάρτητη από αυτό; Συγγενεύει με τις αισθήσεις και τη νόηση; Τα συναισθήματα μας νοούνται ως απόληξη των αισθήσεων μας και άρα μαρτυρούν την άρρηκτη σχέση της με το σώμα μας ή όχι;
Στα ερωτήματα αυτά η πρώτη απόπειρα προσέγγισης των απαντήσεών τους σημειώθηκε από τη μητέρα όλων των επιστημών, από τη φιλοσοφία.
Ο φιλόσοφος ήταν αυτός που πρώτος μελέτησε την ψυχή, όπως ακριβώς μελετά ο γεωμέτρης τα σχήματα. ¨Οπως ο γεωμέτρης δηλαδή μελετά όχι το σχήμα αλλά τη σειρά των σχημάτων από το πιό απλό στο πιό σύνθετο, με τον ίδιο τρόπο και ο φιλόσοφος μελετά τη σειρά των λειτουργιών και των δυνάμεων της ψυχής.
Η φιλοσοφία λοιπόν παρατήρησε πως η ψυχή κινεί και κινείται ,αλλά και αισθάνεται. Κινεί και κινείται και αισθάνεται με την αναπνοή. Κινεί το σώμα με την ελεύθερη εκλογή και σκέψη. Αυτή η κίνησή της ίσως να εξηγεί και τα πάθη και τις καταστάσεις, που δεν δύνανται να ερμηνευτούν σε αρμονία.
Η έρευνα της ψυχής και οι δυσκολίες που αυτή παρουσιάζει, αποτυπώνονται αναλυτικά στη φιλοσοφία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη με τον πιό ορθό και ευκρινή τρόπο. Μ’ έναν εναργή τρόπο που ακόμα και η σύγχρονη ψυχολογία δύναται αν υιοθετήσει.
Ευχής έργον ο σύγχρονος homo faber και homo consumens να στρέψει το βλέμμα του έσω αναζητώντας την κατανόηση του εαυτού του, απαγκιστρωμένος από τις πολύφερνες σειρήνες της ύλης, του φαίνεσθαι και της ματαιοδοξίας. Γιατί η ενότητα και η συνοχή της ανθρώπινης υπόστασης έγκειται στην υγιή ένωση της ψυχής με το νου και το σώμα.
Πειρώ τω μεν σώματι είναι φιλόπονος, τη δε ψυχή φιλόσοφος.
Να προσπαθείς να είσαι φιλόπονος όσον αφορά το σώμα και φιλόσοφος όσον αφορά την ψυχή.

Όλη η επικαιρότητα