Προγράμματα ένταξης για τους Ρομά στη Δυτική Ελλάδα

Σε απάντηση της Ερώτησης, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή από τους Βουλευτές του ΚΚΕ κ.κ. Ν. Καραθανασόπουλο, Χ. Κατσώτη, Μ. Κομνηνάκα, Γ. Λαμπρούλη, Γ. Μαρίνο, Θ. Παφίλη, Ν. Παπαναστάση, Λ. Στολτίδη, Μ. Συντυχάκη σχετικά με την άμεση εκκίνηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος κοινωνικής ένταξης των Ρομά η υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Δόμνα Μιχαηλίδου ανέφερε πως το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ως αρμόδιο για τον συντονισμό και την παρακολούθηση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης των Ρομά σε εθνικό επίπεδο και ως Εθνικό Σημείο Επαφής της ΕΕ για θέματα Ρομά, ολοκλήρωσε και έχει θέσει σε εφαρμογή την νέα Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά (ΕΣΚΕ Ρομά) 2021- 2030, η οποία κατατέθηκε τον Φεβρουάριο 2022 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περιλαμβάνει προγράμματα τα οποία αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή και στην Δυτική Ελλάδα.

Το πρώτο πρόγραμμα είναι αυτό της επιχορήγησης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών απασχόλησης νέων ελεύθερων επαγγελματιών ηλικίας 20 έως 44 ετών, που ανήκουν σε περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι Ρομά». Η δράση υλοποιείται με Ενδιάμεσο Φορέα Υλοποίησης τη ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) με στόχο την ενσωμάτωση των Ρομά στην αγορά εργασίας. Αφορά την επιχορήγηση 100 Ρομά με 14.800 € για λειτουργία ατομικής επιχείρησης ή ως μέλη νομικών οντοτήτων για 12 μήνες. Έχει δημοσιευτεί η σχετική πρόσκληση και έχει ξεκινήσει η υποβολή των αιτήσεων από ωφελούμενους Ρομά στην Περιφέρεια Αττικής με συνολικό προϋπολογισμό 1.500.000 € στο Π.Ε.Π. Αττική 2014- 2020. Η δράση θα υλοποιηθεί σε ακόμα 7 περιφέρειες, ήτοι Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Ελλάδας, Νοτίου Αιγαίου, Βορείου Αιγαίου, Θεσσαλίας και Ηπείρου. Εντός του Μαρτίου του 2023 θα δημοσιευτούν οι προσκλήσεις για την υλοποίηση του Προγράμματος στις Περιφέρειες Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας. Παράλληλα, θα τρέξει και το Πρόγραμμα Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) «Κοινωνική Ένταξη και Ενδυνάμωση των Ρομά», συνολικού προϋπολογισμού 7.000.000 ευρώ (ΠΔΕ και Χρηματοδοτικός Μηχανισμός). Περιλαμβάνει τη σύσταση Ομάδας Δράσης σε τέσσερις Περιφέρειες με μεγάλες συγκεντρώσεις πληθυσμών Ρομά (Αττική, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία- Θράκη και Δυτική Ελλάδα).

Το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει επίσης μικρά προγράμματα επιχορήγησης που είναι σε εξέλιξη και αφορούν σε μικρής κλίμακας τοπικές παρεμβάσεις, ως εξής: 1ο Μικρό Σχέδιο Επιχορήγησης «Ενδυνάμωση των γυναικών και των νέων Ρομά» με προϋπολογισμό 1.000.000,00 €, στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής ΜακεδονίαςΘράκης και Δυτικής Ελλάδας (και σε όμορες Περιφέρειες) και αφορά σε ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και άρση στερεοτύπων, ενδυνάμωση των οργανώσεων πολιτών Ρομά και δράσεις Συμβουλευτικής. 2ο Μικρό Σχέδιο Επιχορήγησης «Προώθηση και Υποστήριξη των παιδιών Ρομά σε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις» με προϋπολογισμό 250.000,00 €, στις περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας -Θράκης και Δυτικής Ελλάδας (και σε όμορες Περιφέρειες) και αφορά: Συμμετοχή 100 παιδιών Ρομά μαθητών Δημοτικού Σχολείου ηλικίας 6-12 ετών, σε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις έτους 2023 – περίοδος διάρκειας 15 ημερών. Δράσεις ενημέρωσης, συμβουλευτικών συνεδριών, βιωματικών προπαρασκευαστικών εργαστηρίων. Υποστήριξη από Διαμεσολαβητή Ρομά και Παιδαγωγό Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Βασικά προσωπικά είδη και μεταφορά των παιδιών Ρομά προς και από την κατασκήνωση.

O «χάρτης» των Ρομά στη Δυτική Ελλάδα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν

Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμών Ρομά, με πολλούς οικισμούς – καταυλισμούς, διάσπαρτες και στις τρεις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα: Στην ΠΕ Αχαΐας εντοπίζονται γύρω από την Πόλη των Πατρών, του Ρίου, της Κάτω Αχαΐας, των Βραχναΐικων και της Χαλανδρίτσας. Στην ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας εντοπίζονται οικισμοί γύρω από την πόλη του Αγρινίου, του Μεσολογγίου, της Ναυπάκτου, του Αντιρρίου, του Ευηνοχωρίου και του Αιτωλικού. Τέλος στην ΠΕ Ηλείας η χωρική συγκέντρωση εντοπίζεται στην ευρύτερη περιοχή του Πύργου, στην Αμαλιάδα, στη Γαστούνη, στην περιοχή της Ανδραβίδας, στο Τραγανό και στα Βυτιναΐικα. Ο πληθυσμός τους διαρθρώνεται ως εξής: • Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας: κυμαίνεται από 4.100 – 5.000 άτομα. • Περιφερειακή Ενότητα Αχαΐας: κυμαίνεται από 6.700 – 7.500 άτομα. • Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας: εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 4.500 άτομα.

Τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίζονται στους οικισμούς αυτούς, αφορούν κυρίως σε απουσία τίτλων ιδιοκτησίας σε μεγάλο βαθμό, σε έλλειψη ρυμοτομικού σχεδίου, έλλειψη αποχετευτικού δικτύου ακαθάρτων και η χρησιμοποίηση του δικτύου όμβριων για την εξυπηρέτησή του, όπου αυτό υπάρχει, κακή έως ανύπαρκτη οδοποιία και πεζοδρόμηση, ανεπαρκής ηλεκτροφωτισμός δημόσιων χώρων, ανυπαρξία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και συσσώρευση απορριμμάτων στους ελάχιστους υπάρχοντες, λόγω μη συνεχούς αποκομιδής τους, αδυναμία καθορισμού του δημόσιου χώρου και ως εκ τούτου πλήρης σύγχυση όσον αφορά στην διαχείριση ή και στην προστασία του και τέλος σε απουσία δημόσιας συγκοινωνίας για την πρόσβαση στους οικισμούς

Δόμνα Μιχαηλίδου Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης: «Ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την άρση των όρων του κοινωνικού αποκλεισμού»

«Η ΕΣΚΕ Ρομά 2021 -2030 αντικατοπτρίζει για πρώτη φορά μια ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την άρση των όρων του κοινωνικού αποκλεισμού, στη βάση των κατευθύνσεων και στόχων, που έχουν τεθεί για την κοινωνική ένταξη των Ρομά στο ευρωπαϊκό στρατηγικό πλαίσιο ως το 2030, στη Σύσταση της 12ης Μαρτίου 2021, καθώς και στο Σχέδιο Δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Η νέα Εθνική Στρατηγική διασφαλίζοντας για πρώτη φορά την συνθήκη «για τους Ρομά με τους Ρομά», είναι το αποτέλεσμα μακράς συμμετοχικής διαδικασίας, στην οποία συμμετείχαν όλα τα αρμόδια υπουργεία και εμπλεκόμενοι φορείς, καθώς και ευρείας διαβούλευσης με αντιπροσωπευτικές οργανώσεις και εκπροσώπους της κοινότητας των Ρομά. Αποτελεί την εφαρμογή τεκμηριωμένης πολιτικής (evidence based policies) που βασίζεται στη συστηματική χαρτογράφηση των Ρομά στην Ελλάδα και στον εντοπισμό των αναγκών των Ρομά σε τοπικό επίπεδο, ώστε να συντονίζεται η ανάπτυξη ειδικών, προσαρμοσμένων στις ανάγκες, τοπικών παρεμβάσεων».