Ψάχνουν τους νεκρούς τους 78 χρόνια μετά μέσω της Ι.Μ. Ηλείας

Τον χώρο ταφής των πληρωμάτων των συμμαχικών αεροπλάνων που τον Ιανουάριο του 1944 συμμετείχαν στον βομβαρδισμό των ελλιμενισμένων Γερμανικών πλοίων στον Πειραιά και έπεσαν στην Ηλεία αναζητούν, συγγενείς από την μακρινή Αμερική.

Μία ιστορία που ζωντανεύει μέσα από ένα email που έστειλε ο κ Elliot Knox από τη Νότια Καρολίνα έρχεται να επαναφέρει μνήμες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τα όσα έζησε η Ελλάδα την περίοδο εκείνη.

Ένα email που απευθυνόταν στην Ιερά Μητρόπολη Ηλείας, μέσα από τις λίγες γραμμές του οποίου αναδυόταν η αγωνία των ανθρώπων που σήμερα ζουν και θέλουν να τιμήσουν τους ανθρώπους που πολέμησαν για την παγκόσμια ειρήνη. Ανάμεσα στα πληρώματα που άφησαν την τελευταία τους πνοή στην Ηλεία κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης επιχείρησης ο Υπολοχαγός Herbert Gregg Easterling πιλότος του Love One και το πλήρωμα Roy Mayo. Πληρώματα των πολεμικών αεροσκαφών με την ονομασία “μαυροπούλια” που έχασαν την ζωή τους για να μπορέσουν να σταματήσουν την καταστροφική επέλαση του γερμανικού άξονα έπεσαν στην περιοχή της Κρυόβρυσης και της Μονής Πορετσού.

Σύμφωνα με πηγές και μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής, ένας δραστήριος Νουσαΐτης, ο Περικλής Παπανικολόπουλος, ο επονομαζόμενος και «γιατρός Στεφανάκος», μετέβη στην Αμερική, προφανώς, ύστερα από συνεννόηση με την Αμερικανική Πρεσβεία στη χώρα μας και αναζήτησε από τις εκεί στρατιωτικές υπηρεσίες τους συγγενείς των πεσόντων αεροπόρων στις πλαγιές του Ερύμανθου. Επιστρέφοντας από την μακρινή χώρα ο «Στεφανάκος» έστησε, ενδεχομένως με τη συγκατάθεση των Αμερικανικών αρχών, στη Δίβρη, πάνω από το Δημοτικό Σχολείο του χωριού και πλησίον του Ηρώου των Ελλήνων, μνημείο των πεσόντων Αμερικανών αεροπόρων στην περιοχή του Ερύμανθου. Εκεί μετέφερε τα οστά τους που είχαν ταφεί στην Κρυόβρυση και στην περιοχή του Πορετσού.

Η ιστορία

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου κάποια απ’ αυτά τα «μαυροπούλια» των συμμαχικών δυνάμεων κατέπεσαν στις πλαγιές του Ερύμανθου. Στις 11 Γενάρη του 1944, ημέρα Τρίτη, κατά το μεσημέρι, ένας σχηματισμός αμερικανικών αεροπλάνων απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Ιταλικής πόλεως Φότζια της Απουλίας με προορισμό το λιμάνι του Πειραιά, για να βομβαρδίσει τα ελλιμενισμένα εκεί γερμανικά πλοία, που ήταν γεμάτα εφόδια και πυρομαχικά για τον κατοχικό στρατό. Από το σχηματισμό των συμμαχικών βομβαρδιστικών, 4-5 τον αριθμό, όταν διέσχιζαν από ΝΔ προς ΒΑ τον εναέριο χώρο της Κρυόβρυσης (τ.Βερβινής) Ηλείας, έπεσαν φλεγόμενα στις ανατολικές υπώρειες του Ερύμανθου από ανεξήγητη αιτία. Επρόκειτο για σαμποτάζ ή έγινε παρεξήγηση και χτυπήθηκαν μεταξύ τους τα αεροπλάνα; Κανένας ποτέ δεν πήρε πειστική και υπεύθυνη απάντηση. Πριν όμως από την πτώση τους ξεφόρτωσαν τις βόμβες τους, μερικές εκατοντάδες μέτρα έξω από το χωριό. Πέντε-έξι έσκασαν στον Αη-Ταξιάρχη, τοποθεσία κοντά στον οικισμό Μαρτζακλαίικα της Κρυόβρυσης και κατατρόμαξαν τους κατοίκους, άλλες έπεσαν αλλού.

Η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή που τράνταξε συθέμελα τα σπίτια του χωριού. Ο κρατήρας που ανοίχτηκε στον τόπο της πτώσης τους ήταν ορατός για πολλά χρόνια μετά. Οι κάτοικοι, που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή άλλοι στα σπίτια τους και άλλοι στα ζωντανά τους, στα βοσκοτόπια, έντρομοι έσπευσαν να κρυφτoύν, ενώ έβλεπαν πυρακτωμένα κομμάτια αεροπλάνων να εκσφενδονίζονται στους αιθέρες και τρία, σχεδόν ατόφια, να πέσoυν στο έδαφος. Το ένα έπεσε στη «Βοντίτσα», σε πλάτωμα χωραφιoύ, εκεί που σταματούν τα έλατα και αρχίζουν να φύoνται βελανιδιές. Το άλλο έπεσε στην τοποθεσία «Κίτρινο Κλαρί», πάνω σ’ ένα βράχο, ανάμεσα σε πυκνά έλατα. Η άτρακτος αυτού βρέθηκε σε καλή κατάσταση.

Το τρίτο έπεσε στην Παναγιά. Κάποια άλλα έπεσαν στην «Αγριοσυκιά» της περιοχής του Πορετσού (Αγραμπέλων).

Τα ανευρεθέντα μέλη των πεσόντων Αμερικανών αεροπόρων, καθώς και η σωρός του ανωτέρω πιλότου μεταφέρθηκαν με σεβασμό στον ενοριακό ναό του αγίου Νικολάου Κρυόβρυσης, όπου τελέστηκε η νεκρώσιμη ακολουθία από τον παπα­Θόδωρο, ιερέα του χωριού. Παρέστησαν σ’ αυτή και όλοι σχεδόν οι κάτοικοι. Η ταφή των ανωτέρω έγινε στο ΒΑ μέρος του προαυλίου της Εκκλησίας, δίπλα από την πέτρινη σκάλα.

Ανάλογες εκδηλώσεις τιμής και σεβασμού στους πεσόντες αεροπόρους στην περιοχή του Πορετσού έγιναν και από τους κατοίκους του χωριού αυτού. Τους νεκρούς, που μπόρεσαν να περισυλλέξουν, τους έθαψαν στην «Αγριοσυκιά» με τον παπα-Σισώη, ηγούμενο της μονής της Παναγίας της Πορετσάνισσας. Το εκπληκτικό είναι ότι κανένας ποτέ δεν έμαθε πόσοι ήταν οι αεροπόροι που έπεσαν, την αποφράδα εκείνη ημέρα, στις πλαγιές του Ερύμανθου.