Το τέλος ενός κόσμου, η γέννηση ενός νέου
Η μάχη αυτή έγραψε το στρατιωτικό επίλογο της Μικρασιατικής Εκστρατείας, καθώς πλέον οι ελληνικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν σχεδόν ατάκτως προς τα μικρασιατικά παράλια, καταδιωκόμενες από τα στρατεύματα του στρατηγού Κεμάλ.
Ουσιαστικά, από την Άνοιξη του 1921 ο πόλεμος στη Μικρά Ασία ήταν κάτι πολύ παραπάνω από μια απλή διαδικασία κατάκτησης εδαφών. Ήταν η διαπάλη ανάμεσα στην Ελλάδα που προσπαθούσε να γίνει «μεγάλη ξανά» και την Τουρκία που αποκτούσε εθνική συνείδηση και συνοχή και προσπαθούσε να γίνει κράτος.
Όλα αυτά πάνω στο πτώμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το οποίο επιβουλεύονταν άπαντες, από τους ίδιους τους Τούρκους, τους Έλληνες και φυσικά τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής.
Την άνοιξη του 1921, ο ελληνικός στρατός αποφάσισε προέλαση προς την Άγκυρα με στόχο να εξαλείψει την ολοένα αυξανόμενη απειλή της ανερχόμενης δύναμης των Νεότουρκων. Υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ -αργότερα Ατατούρκ- οι Νεότουρκοι συντάσσονταν σε τακτικό στρατό, όσο παράλληλα επιδίδονταν σε πόλεμο φθοράς εξαντλώντας τις ήδη καταπονημένες από την εκστρατεία και τον Α’ Παγκόσμιο ελληνικές δυνάμεις.
Θα μπορούσαμε να έχουμε κερδίσει αυτόν τον πόλεμο; Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να είχαν εξελιχθεί τα πράγματα διαφορετικά, είναι όμως λίαν αμφίβολο.
Ο ελληνικός στρατός απλώθηκε υπερβολικά σε σχέση με τις επιχειρησιακές δυνατότητές του, ενώ η γραμμή ανεφοδιασμού και επικοινωνίας με τα μετόπισθεν γινόταν όλο και πιο επισφαλής και δυσχερής. Ήταν, όπως υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές και ιστορικοί, στρατηγικά μια «αποστολή αυτοκτονίας».
Από τον Σεπτέμβριο του 1921 ο κύριος όγκος των ελληνικών δυνάμεων είχε συγκεντρωθεί σε μια γραμμή στο Εσκί-Σεχίρ και το Αφιόν-Καραχισάρ, χωρίς όμως να πετύχει σημαντικές νίκες.
Από τους 177.000 Έλληνες στρατιώτες, μόνο οι 70.000 ήταν μάχιμοι στην πρώτη γραμμή ενώ οι υπόλοιποι απασχολούνταν σε διοικητικές υπηρεσίες, φρουρές συγκοινωνιακών γραμμών, σταθμῶν, αποθηκών, νοσοκομείων, λιμανιών, αποσπάσματα καταδίωξης ατάκτων, ληστών κ.λπ.
Σε όλα αυτά ήλθε να προστεθεί και η μεταστροφή των μεγάλων δυνάμεων, που δεν συμπαθούσαν τον Κωνσταντίνο Α’ και η μυστική συμφωνία του Κεμάλ με τους Γάλλους (Συνθήκη της Αγκύρας) η οποία ακύρωσε τη συνθήκη των Σεβρών, ενώ παράλληλα οι Γάλλοι εγκατέλειψαν την Κιλικία αφήνοντας άφθονο πολεμικό υλικό στα χέρια των Τούρκων.
Στις 26 Αυγούστου ο Μουσταφά Κεμάλ ηγήθηκε της επίθεσης στην κοιλάδα του Αφιόν Καραχισάρ με το σύνθημα «Στόχος μας η Μεσόγειος». Την επόμενη ημέρα το στράτευμα των 23.000 Τούρκων είχε καταφέρει να απωθήσει τους 16.000 Έλληνες των Α’ και Γ’ Σωμάτων Στρατού.
Τέσσερις ημέρες μετά, στις 30 Αυγούστου ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε στο Ντουμλούπιναρ και η υποχώρησή του συνεχίστηκε ως τις 9 Σεπτεμβρίου (όλες οι ημερομηνίες με το Παλαιό Ημερολόγιο), ημέρα που οι Τούρκοι μπήκαν τελικά στη Σμύρνη.
Κάθε χρόνο στις 30 Αυγούστου η «Ημέρα της Νίκης» γιορτάζεται με μεγάλη επισημότητα και πλήθος εκδηλώσεων, με αποκορύφωμα τις στρατιωτικές παρελάσεις που διεξάγονται σε πολλές πόλεις της Τουρκίας.
Σε κάθε γωνιά της χώρας πραγματοποιούνται μεγαλοπρεπείς τελετές με τιμώμενο πρόσωπο τον ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, Μουσταφά Κεμάλ και ύμνους προς τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
Παραδοσιακά, ο πιο επιβλητικός εορτασμός γίνεται στην Άγκυρα, αλλά η πιο μεγάλη παρέλαση γίνεται στην παραλιακή ζώνη της Σμύρνης, όπου αναπαρίσταται η κατάληψη της πόλης από τους Τούρκους στις 9 Σεπτεμβρίου με αναπαραστάσεις της εισόδου σε αυτήν των κεμαλικών στρατευμάτων.
Πηγή: cnn.gr