Σοκάρουν τα νέα στοιχεία για τους αυτόχειρες: Πάνω από 500 άνθρωποι δίνουν τέλος στη ζωή τους κάθε χρόνο

Σοκάρουν τα στοιχεία για τις αυτοκτονίες στην Ελλάδα αφού κάθε έτος τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, αυτοκτονούν περισσότεροι από 500 άνθρωποι, αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 5000 πενθούντες.

Οι αυτοκτονίες, στην πραγματικότητα, είναι πολύ περισσότερες αυτών που καταγράφονται, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι 15 – 20 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών!

Τα στοιχεία δίνει το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών και το ερευνητικό δίκτυο καταγραφής του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της «ΚΛΙΜΑΚΑ», μέλος της Διεθνούς Ένωσης για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, με αφορμή την χθεσινή ημέρα που ήταν η Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας.

Το βασικό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας είναι ότι η αυτοκτονία μπορεί να προληφθεί. Η αυτοκτονία δεν είναι ένα μοιραίο γεγονός. Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να έχει προληφθεί, αναφέρουν οι ειδικοί επιστήμονες από την «ΚΛΙΜΑΚΑ». Υπογραμμίζουν επίσης την ευθύνη όλων μας να βοηθήσουμε να σωθούν οι ζωές που είναι σε κίνδυνο.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών και Φορέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», από το 2020 έως το 2022 καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά 25%, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες κάθε ημέρα. Οι περισσότεροι αυτόχειρες ανήκαν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και βρίσκονταν εντός γάμου ενώ το 55% των θανάτων σημειώθηκε στο σπίτι του αυτόχειρα.

Η πλειονότητα των αυτοκτονιών σημειώθηκε στους θερινούς μήνες, ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν η Δευτέρα και η Τρίτη και οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν τα ξημερώματα.

Οι περισσότεροι αυτόχειρες στην Ελλάδα ήταν άντρες σε ποσοστό 78% ενώ το 28% ήταν γυναίκες. Στην ηλικιακή ομάδα άνω 60 σημειώθηκαν οι περισσότερες αυτοκτονίες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ηλικιακές μονάδες.

Σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι των αντρών ήταν στις ηλικίες 60-64 ετών ενώ οι περισσότεροι θάνατοι γυναικών ήταν στις ηλικίες 35-39. Αυξητικές τάσεις παρουσίασε το 2022 σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021 ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες εν γένει (ηλικίες άνω των 20).

Σε επίπεδο Περιφερειών ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (17% του συνολικού αριθμού θανάτων) ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία. Να σημειωθεί ότι τον Μάιο του 2022 η Κεντρική Μακεδονία είχε τη θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες καθώς σε αυτή την Περιφέρεια καταγράφηκε το 22% των θανάτων από αυτοκτονία.

Στοιχεία για τις αυτοκτονίες

Η 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία 1018 δέχθηκε 20.857 κλήσεις το 2022

Το 2020 αυτοκτόνησαν 464 άνθρωποι

Σε κάθε αυτοκτονία αντιστοιχούν τουλάχιστον 22 εισαγωγές σε τμήματα επειγόντων και 5 νοσηλείες σε νοσοκομεία

Τουλάχιστον 25% των αυτοκτονιών δεν καταγράφονται

Οι μη θανατηφόρες απόπειρες είναι 15-20 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών

Ο αριθμός των αυτοκτονιών τα έτη 2021-2022 και 2023 παρουσιάζει μια στεθερή αυξητική τάση σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονίων-περισσότερα από 1500 άτομα έχουν αυτοκτονήσει αυτό το χρονικό διάστημα.

91 άτομα έχουν αυτοκτονήσει την τελευταία δεκαετίας μέσα σε νοσοκομεία και μονάδες υγείας

67 αυτοκτονίες έχουν γίνει μέσα σε φυλακές και κρατητήρια από το 2015

Από το 2015 έχουν αυτοκτονήσει 76 στελέχη των σωμάτων ασφαλείας και 49 των ενόπλων δυνάμεων ή στρατεύσιμοι

Την ίδια περίοδο 52 αυτοκτονίες έχουν γίνει σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς

Ανδρέας Σταματόπουλος, Ψυχολόγος: «Η ψυχική υγεία ως καθημερινή επιβεβλημένη ανάγκη όλων»

«Οι αυτοκτονίες είναι ένα φαινόμενο το οποίο υπάρχει και μελετάται από τους ειδικούς επί πολλά έτη. Η ιδιαίτερη μελέτη τουςτους ξεκίνησε κατά την περίοδο τους οικονομικής κρίσης και σαφώς συνεχίζεται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα που οι συνθήκες (λόγω συγκυριών) ‘ευνοούν’ την ύπαρξη περιβαλλόντων για κάποιον εν δυνάμει αυτόχειρα.

Σύμφωνα με τουςΠροϊκάκη και συνεργάτες (2017) βρέθηκε πράγματι θετική συσχέτιση των αυτοκτονιών και τους ανεργίας ή τους μη δυνατότητας σπουδών/ εκπαίδευσης, ενώ η καμπύλη αυτοκτονιών αυξήθηκε κατά το διάστηκα 2008-2013 και μάλιστα για τους αποκαλούμενες δυναμικές ηλικίες 15-29 ετών. Στην ίδια κατεύθυνση μελέτη των Μπούρα &Λύκουρα (2011) πιστοποιεί πως 27% των κλήσεων στην γραμμή βοήθειας για την κατάθλιψη του προγράμματος «Αντι-Στίγμα» του ΕΠΙΨΥ, αιτούνταν για παροχή ψυχολογικής υποστήριξης που συνδεόταν με την οικονομική κρίση και την γενικότερη δυσχερή κατάσταση που επικρατούσε στον εργασιακό τομέα. Ακόμη και η Τρίτη ηλικία δεν θα ξέφευγε από αυτό τον βραχνά καθώς κατά την Παπαδημητροπούλου (2022) η κατάθλιψη μαζί με διάφορους κλινικούς, ψυχοκοινωνικούς και δημογραφικούς παράγοντες συσχετίζονται με την αυτοκτονία τους ηλικίες 65+, με μεγαλύτερο ποσοστό μάλιστα τους γυναίκες.

Έτσι λοιπόν ανεργία, οικονομική επισφάλεια και γενικότερα δυσμενείς κοινωνικοί παράμετροι αποτελούν παράγοντες που αναφέρονται με μεγάλη συχνότητα ως επιβαρυντικοί για την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων και συσχετιζόμενοι με τους αυτοκτονίες.

Η ψυχική υγεία έχει μπει τους ζωές των πολιτών πλέον για τα καλά, όχι ως τους προνομιακός τομέας των λίγων, αλλά ως καθημερινή επιβεβλημένη ανάγκη όλων. Η ιδανική συνθήκη θα ήταν να εντοπιζόταν αυτή η ανάγκη από την πολιτεία προκαταβολικά και όχι αφού παρουσιαζόταν η ανάγκη, είτε γενικά για τους διάφορες ψυχικές διαταραχές που είναι σε έξαρση, είτε ειδικά για την αυξητική τάση των αυτοκτονιών.

Σε ένα πρώτο επίπεδο λοιπόν καθίσταται αναγκαίο να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις αυτές που ο κλάδος θα υποδείξει στην πολιτεία, εφόσον του ζητηθεί, για να έχει ο κάθε πολίτης εύκολη πρόσβαση σε ορθές υπηρεσίες ψυχικής υγείας μέσω σωστής καθοδήγησης και στον δέοντα χρόνο. Σε ένα δεύτερο, ο κάθε πολίτης οφείλει να έχει υπόψη του ότι δεν μιλάμε πλέον για ταμπού στον χώρο τους ψυχικής υγείας, αλλά αποδεδειγμένα πλέον μιλάμε για ζωτικής σημασίας ανάγκη που σώζει ζωές και φέρνει την ευτυχία τους ανθρώπους και τους οικογένειες τους».

Μαριλένα Αγγελοπούλου, Ψυχολόγος: «Μείζον ζήτημα το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με συλλογική προσπάθεια»

«Η 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης της Αυτοκτονίας με απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για την θεραπεία και την πρόληψη της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.

Η αυτοκτονία αποτελεί ένα διεθνές πρόβλημα της δημόσιας υγείας με εκτεταμένες συναισθηματικές και ψυχοκοινωνικές συνέπειες. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., περίπου 800.000 άνθρωποι αυτοκτονούν ετησίως. Ο αριθμός αφορά αποκλειστικά τις καταγεγραμμένες αυτοκτονίες, ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες, οι οποίες συμβαίνουν 15-20 φορές συχνότερα. Η αυτοκτονία βρίσκεται ανάμεσα στις 20 πιο συχνές αιτίες θανάτου και είναι η δεύτερη κυριότερη αιτία σε νέους 15-29 ετών.

Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο φαινόμενο το οποίο όμως είναι δυνατόν να προληφθεί αποτελεσματικά μέσω μιας συντονισμένης και διεπιστημονικής προσέγγισης. Η μείωση του κοινωνικού στίγματος, η ενημέρωση και εκπαίδευση γύρω από την αυτοκτονική συμπεριφορά, η έγκαιρη και χαμηλού κόστους παρέμβαση, η πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα της ψυχικής υγείας καθώς και η προώθηση της ανθεκτικότητας και των δεξιοτήτων αντιμετώπισης των δυσκολιών μπορούν να δημιουργήσουν ένα αποτελεσματικό και συμπαγές δίχτυ προστασίας για τους ευάλωτους συνανθρώπους μας και την κοινωνία εν γένει.

Στη χώρα μας, λειτουργεί η 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία με νούμερο 1018 με τη βοήθεια ψυχολόγων και ψυχιάτρων. Παράλληλα, όλα τα γενικά νοσοκομεία διαθέτουν ψυχιατρική υπηρεσία που εφημερεύει.

Η αυτοκτονία πράγματι αποτελεί ένα μείζον ζήτημα το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με συλλογική προσπάθεια. Ας γίνει λοιπόν προσωπικός και συνολικός στόχος η δημιουργία ενός κόσμου που η κάθε μέρα θα είναι μία νίκη απέναντι στη ζωή με όπλο την ελπίδα και την αισιοδοξία».

ΠαναγιώταΕ.Σωτηροπούλου, Ψυχολόγος: «Η δύναμη και η ελπίδα είναι δυνατόν να εξοβελίσουν την απελπισία και το αδιέξοδο»

«Η 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας με σκοπό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για αυτό το σοβαρό, πολυπαραγοντικό ζήτημα, το οποίο σχετίζεται, μεταξύ άλλων, με τη ψυχική υγεία του ατόμου. Η θέση αυτή δεν αποτελεί λεκτική υπερβολή, διότι βάσει επίσημων στοιχείων, πάνω από 500 άνθρωποι αυτοκτονούν ετησίως στην Ελλάδα. Υποστηρίζεται ότι ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος, ενώ το γεγονός ότι δεν εντοπίζονται δεδομένα για τις απόπειρες αυτοκτονίας οδηγεί στον υπολογισμό ότι είναι 15 με 20 φορές περισσότερες από τις ήδη καταχωρημένες.

Η αυτοκτονία δεν είναι μια τυχαία ενέργεια. Μπορεί να προληφθεί και σε αυτό μπορούμε να βάλουμε όλοι το λιθαράκι μας, ο καθένας από το δικό του μετερίζι. Έχουμε χρέος, ως άνθρωποι, να υποστηρίζουμε και να απευθυνόμαστε σε ειδικούς ή αρμόδιους φορείς, όταν κάποιος μας μιλήσει ή αναγνωρίσουμε κάποιο σημάδι που να ομοιάζει με αυτά της αυτοκτονίας.

Ας προχωρήσουμε μπροστά, αφήνοντας πίσω το στίγμα και τη ντροπή που συνοδεύουν το να συζητάμε ανοιχτά για ζητήματα ψυχικής υγείας. Άλλωστε η δύναμη και η ελπίδα για το υπέρτατο αγαθό της ζωής είναι δυνατόν να εξοβελίσουν την απελπισία, το αδιέξοδο κι εκείνο το ψυχικό βάρος που οδηγούν στον αυτοκτονικό ιδεασμό ή στην απόπειρα αυτοκτονίας ή στην αυτοκτονία.

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας για την πρόληψη της Αυτοκτονίας, ο καλλιτεχνικός κόσμος συμμετέχει ενεργά στην εκστρατεία αφύπνισης, η «ΚΛΙΜΑΚΑ» διοργανώνει δράσεις ενημέρωσης ανά την Ελλάδα, ενώ λειτουργεί 24ηωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, αλλά και το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών με την πολυετή δράση του αναφορικά με την αυτοκτονία και τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Ας το σκεφτούμε, μας αφορά όλους!»