Τα χόρτα της ελληνικής γης είναι διατροφικός θησαυρός

Τα χόρτα της ελληνικής γης είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά συστατικά, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν αξιόλογη πηγή βιταμινών. Διακρίνονται για την πολύ μικρή περιεκτικότητά τους σε λίπη και πρωτεΐνες και την μικρή ως μέτρια περιεκτικότητά τους σε σάκχαρα. Είναι ιδιαίτερα πλούσια σε κυτταρίνη η οποία λειτουργεί ως φυτική ίνα. Τα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι προστατεύουν από τη στεφανιαία νόσο και τις περισσότερες νεοπλασίες, πιθανότατα εξαιτίας της αυξημένης τους περιεκτικότητας σε διαιτητικές ίνες, φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, β καροτένιο και άλλα καροτινοειδή, πολυφαινόλες και φυτοοιστρογόνα.

Οι κυριότεροι εκπρόσωποί τους είναι οι παρακάτω:

Βλήτα

Είναι ετήσια καλλιεργούμενα φυτά που τρώγονται μαγειρευτά όπως το σπανάκι και βραστά ως σαλάτα. Οι σπόροι του βλήτου χρησιμοποιούνται ως δημητριακός καρπός. Στο βράσιμο δεν κολλούν και δεν διαρρηγνύονται. Η γεύση τους είναι ελαφρώς πικάντικη. Ακριβώς επειδή δεν περιέχουν γλουτένη χρησιμοποιούνται επιπρόσθετα σε μορφή αλεύρου για την παρασκευή διάφορων προϊόντων, όπως μπισκότα, κρέπες και γκοφρέτες. Τα 100 γρ. αποδίδουν 43 θερμίδες, 3,5 γρ. πρωτεΐνης, 0,5 γρ. λίπους και 6,5 γρ. υδατανθράκων. Το γεγονός αυτό τα καθιστά μια εξαιρετικά θρεπτική και ολιγοθερμιδική επιλογή που βρίθει αντιοξειδωτικών συστατικών και προσδίδει τις απαραίτητες διαιτητικές ίνες για ευγλυκαιμία και ομαλή λειτουργία του εντέρου.

Λάπαθα

Διακρίνονται στα σιδηρολάπαθα και στα ξινολάπαθα. Τα σιδηρολάπαθα είναι πιο μεγάλα, έχουν πιο στρογγυλεμένα φύλλα, πιο σκληρά και λιγότερο εύγευστα. Τα ξινολάπαθα χρησιμοποιούνται ως λαχανικό, όπως το σπανάκι και έχουν ξινή γεύση. Χρησιμοποιούνται όμως και ως άρτυμα σε σούπες, ομελέτες και σάλτσες. Είναι πλούσια σε οξαλικό οξύ και δεν συνιστάται σε περιπτώσεις προδιάθεσης σχηματισμού λίθων οξαλικού ασβεστίου των νεφρών. Προτιμήστε αυτά που τα φύλλα τους είναι γυαλιστερά, συνεκτικά, με ζωηρό πράσινο χρώμα και με λεπτό πράσινο μίσχο. Επειδή τα ξινολάπαθα είναι ευαίσθητα φυτά, διατηρούνται στο ψυγείο μέσα σε διάτρητο πλαστικό σάκκο για 1-2 ημέρες. Όταν είναι βρασμένα μπορούν να καταψυχθούν. Τα 100 γρ. αποδίδουν 28 θερμίδες, 2,5 γρ. πρωτεΐνης, 0,5 γρ. λίπους και 2,5 γρ. υδατανθράκων.

Λαχανίδες

Είναι ποώδες φυτό της οικογένειας των σταυρανθών. Τρώγεται κυρίως ως βραστή σαλάτα.

Κρίταμο

Το πολύχρονο χαρακτηριστικό χόρτο της Κρήτης συναντάται όπως η κάπαρη σε πετρώδη και σε παραθαλάσσια εδάφη. Διακρίνεται από τα γλαυκά και λογχοειδή φύλλα που βγαίνουν ανά τρία από τους σαρκώδεις του βλαστούς. Ο καρπός του είναι ωοειδής και σπογγώδης. Συλλέγεται άγριο ή καλλιεργείται για τους βλαστούς και τα φύλλα του, τα οποία συντηρούνται σε άλμη και τρώγονται ως ορεκτικό, είτε μόνα τους, είτε ανάμεικτα με άλλα τουρσιά ή σαλάτες. Στη Χίο και σε άλλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά πωλείται ως τουρσί σε γυάλινα ή πλαστικά δοχεία.

Λευκόφυλλο ραδίκι (κιχώριο λευκόφυλλο, πικρομάρουλο λευκόφυλλο)

Θεωρείται από τα πιο εκλεκτά λαχανικά. Εισάγεται στη χώρα μας από το Βέλγιο και μπορεί να το βρει κανείς στα περισσότερα οπωροπωλεία και υπεραγορές (σούπερ μάρκετ). Τρώγεται μαγειρευτό αλλά και ωμό ως σαλάτα. Προτιμήστε αυτά που είναι φρέσκα, συνεκτικά, με συμπαγή λευκωπά φύλλα, απαλλαγμένα από αλλοιώσεις. Διατηρείται στο ψυγείο μια εβδομάδα μέσα σε διάτρητο πλαστικό σάκο. Τα 100 γρ. προσδίδουν 15 θερμίδες, 1 γρ. πρωτεΐνης, 0,1 γρ. λίπους και 3,2 γρ. υδατανθράκων.

Αγριοράδικα

Αλλιώς γνωστά και ως πικραλίδες αποτελούν πολυετή άγρια φυτά τα οποία τρώγονται ως σαλατικά, βραστά, ωμά αλλά και μαγειρευτά, όπως το σπανάκι. Προτιμώνται τα φρέσκα ραδίκια με δροσερά φύλλα που έχουν τις ρίζες τους. Έτσι διατηρούνται καλύτερα. Μπορούν να συντηρηθούν σε διάτρητο πλαστικό σάκο στο ψυγείο, χωρίς να πλυθούν, για 4-5 ημέρες. Πλένονται λίγο πριν καταναλωθούν και μπορούν να διατηρηθούν στην κατάψυξη, αφού προηγουμένως ζεματιστούν για 2 λεπτά. Τα 100 γρ. προσδίδουν 30 θερμίδες, 1,6 γρ. πρωτεΐνης, 0,4 γρ. λίπους και 5,3 γρ. υδατανθράκων.

Σταμναγκάθι (ή αλλιώς ραδίκι της θάλασσας)

Συναντάται σε παραθαλάσσια μέρη και τρώγεται όπως και το κοινό ραδίκι, βραστό ή μαγειρευτό.

Αγριοσέσκουλα

Είναι αυτοφυή πολύχρονα παράλια φυτά των οποίων το φύλλωμα μοιάζει με το παντζάρι και το σέσκουλο. Έχουν μακριά ρίζα και αναπτύσσονται σε αμμουδερά παραλιακά χωράφια. Αποτελούν κοινό είδος της ελληνικής χλωρίδας και συχνά λαχανεύονται. Τρώγονται σαν βραστή σαλάτα, και σε πίτες.

Ζοχοί

Πρόκειται για άγρια χόρτα που αφθονούν ως αυτόφυτα σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες. Είναι μονόχρονα ή δίχρονα φυτά τα οποία μπορούν επίσης να καλλιεργηθούν. Η γαλλική τους ονομασία οφείλεται στο γαλακτερό χυμό τους. Τρώγονται ως σαλάτα βραστοί ή ωμοί. Υπάρχουν και άλλα είδη ζοχών, όπως ο πολυετής και ο τραχύς ζοχός.

Ανακεφαλαιώνοντας, η επιστημονική μελέτη των διαφόρων χόρτων της ελληνικής γης επιβεβαιώνει την ύπαρξη σε αυτά φλαβονοειδών, ουσιών φυτικής προέλευσης που περιέχουν φλαβόνη σε διάφορους συνδυασμούς (ανθοξανθίνες, απιγενίνες, φλαβόνες, κερκιτίνες) και έχουν διαφορετικές βιολογικές δράσεις. Εκτός από τα φλαβονοειδή, μια ποικιλία από ελληνικά χόρτα είναι πλούσια σε βιταμίνη Α, βιταμίνη Β12, βιταμίνη C, σίδηρο και καροτίνη Β, που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των κυττάρων.

* M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης, MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών, Πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

via