Τα παιδιά «μπούμερανγκ»,η γενιά«σάντουιτς» και το braindrain

Η ανεργία πρόβλημα πολύ ακανθώδες… πληγή και παιδεμός του τόπου, θα λείψει μοναχά τη μέρα όπου θα μπείτε εσείς στην ανεργία! – BertoltBrecht

Γράφει η Γιούλη Ηλιοπούλου

«Έχετε το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον σας σχεδιάζοντας και ζώντας στο παρόν» ήταν οι συμβουλές των γονιών και των δασκάλων πριν χρόνια…

Τώρα όλα άλλαξαν.

Όλο και περισσότεροι νέοι έγιναν η λεγόμενη «μπούμερανγκ γενιά», τείνουν δηλαδή να παραμένουν ή να επιστρέφουν στην οικογενειακή εστία – αναζητώντας στήριξη από τους γονείς τους-, σύμφωνα με στοιχεία ερευνών στη διάρκεια της τελευταίας κυρίως δεκαετίας.

Οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες των τελευταίων ετών και, ιδιαίτερα, η αύξηση της ανεργίας και της εργασιακής ανασφάλειας σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος ζωής φαίνεται να συνδέονται άρρηκτα με το φαινόμενο αυτό, κρατώντας όλο και περισσότερους νέους στο πατρικό τους σπίτι, ενώ άλλοι, οι οποίοι είχαν εγκαταλείψει την πατρική εστία, αναγκάζονται να επιστρέψουν σε αυτήν και να συγκατοικήσουν με τους γονείς τους λόγω της οικονομικής κρίσης…

Η ελληνική οικογένεια προσπαθεί να επιβιώσει από τις απανωτές «μπούμερανγκ γενιές» που μοιάζουν να συνθλίβουν η μία την άλλη. Παιδιά που μόλις τελείωσαν το πανεπιστήμιο, αλλά αδυνατούν να βρουν δουλειά και αυτονομία, παιδιά-μεσήλικοι που μένουν μαζί με τους γονείς ή τα πεθερικά, παιδιά που διατείνονται ότι είναι οικονομικά και συναισθηματικά ανεξάρτητα, αλλά θα αποζητούν εις το διηνεκές το μαλακτικό και τη γλυκιά χειραγώγηση της μαμάς…

Οι ΝΕΕΤ΄S…

Η κύρια αιτίακαι σίγουρα όχι μοναδική, η ανεργία. Η  Ελλάδα εμφανίζει τα υψηλότερα ποσοστά νέων που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, των αποκαλούμενων ΝΕΕΤ (NotinEmployment, EducationorTraining). Έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έδειξε ότι το 19,5% των νέων 15-29 ετών δεν εργάζεται και δεν παρακολουθεί κάποιο επιμορφωτικό πρόγραμμα. Το πρόβλημα εμφανίζεται ιδιαίτερα οξυμένο στις ηλικίες των 25 έως 29 ετών.

Αποκαλυπτική είναι και η έρευνα της διαΝΕΟσις για την ανεργία των νέων και τις διαγενεακές σχέσεις στην Ελλάδα ως προς το μέγεθος των επιπτώσεων της υψηλής ανεργίας που πλήττει τους νέους.Σύμφωνα με αυτή οι μισοί Έλληνες ηλικίας 18-35 ετών δηλώνουν ότι υποστηρίζονται οικονομικά από τους γονείς ή άλλους συγγενείς τους, ενώ μόλις το 15% προσδοκά ότι θα βρει δουλειά στους επόμενους έξι μήνες.Το 41% δηλώνει έτοιμο να μετακομίσει σε άλλη χώρα για να δουλέψει.

ΒraindrainIsReal

Κι έτσι από τους ΝΕΕΤ΄S περνάμε στην άλλη όψη του νομίσματοςτο braindrain. Από τις πιο γλαφυρές εικονογραφήσεις των τελευταίων ετών είναι αυτή που δείχνει έναν εγκέφαλο που, κρατώντας δύο βαλίτσες στο χέρι, περιμένει στο check-in του αεροδρομίου.

Ο όρος «braindrain« και η πραγματικότητα που περιγράφει, της φυγής νέων Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό στα χρόνια της κρίσης, έγινε μέρος του καθημερινού λεξιλογίου της περασμένης δεκαετίας και ως φαινόμενο εξακολουθεί να προβληματίζει.

Το caredrain

Τα παιδιά στο εξωτερικό, οι ηλικιωμένοι γονείς μόνοι. Και κάπως έτσι το braindrain έφερε το caredrain: Οι γονείς γερνούν πλέον μόνοι, μακριά από τα παιδιά τους. Είναι μια νέα πραγματικότητα για την ελληνική κοινωνία. Σε μια χώρα όπου η οικογένεια ήταν ο βασικός πυλώνας φροντίδας των ηλικιωμένων, σήμερα πολλοί γονείς γερνούν μόνοι, μακριά από τα παιδιά τους τα οποία έχουν στήσει τις ζωές τους στο εξωτερικό. Έχει δημιουργηθεί ένα κενό φροντίδας …

Η «σάντουιτς» γενιά

Έχουμε ίσως ακούσει μέχρι τώρα για το «παιδί σάντουιτς», ήρθε η ώρα να ακούσουμε και για τη «γενιά σάντουιτς» που φυσικά καμία σχέση δεν έχει με το φαγητό, αλλά με το σε ποιο σημείο της ζωής τους, στο οποίο βρίσκονται τα μέλη της.

Την ίδια περίοδο που τα παιδιά φεύγουν από τη «φωλιά» για το εξωτερικό ή ίσως επιστρέφουν ως «παιδιά μπούμερανγκ», πολλοί μεσήλικες αντιμετωπίζουν μια καινούργια δυσκολία: την όλο και μεγαλύτερη ευθύνη για τη φροντίδα των δικών τους ηλικιωμένων γονέων. Ο όρος γενιά «σάντουιτς» αναφέρεται στους μεσήλικες, οι οποίοι νιώθουν να συμπιέζονται ανάμεσα στις ανάγκες των παιδιών τους και εκείνες των ηλικιωμένων γονέων τους…

Στόχος το braindrain;

Επειδή η συζήτηση για την επιστροφή στην Ελλάδα των παιδιών του brainDrain «καλά κρατεί», καλό είναι να ξεκινήσει μία σοβαρή συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό. Αν φυσικά αυτό είναι το ζητούμενο.

Πάντως τα υπάρχοντα μέχρι στιγμής στατιστικά στοιχεία υποστηρίζουν ότι μόνο το 20% των εκπατρισθέντων, που ζουν σήμερα και εργάζονται κυρίως –αλλά όχι μόνο- σε ευρωπαϊκές χώρες, θα σκεφτόντουσαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα.

Ή μήπως όχι;

Γεννάται ένα επίσης κρίσιμο ερώτημα. Χρειάζεται πραγματικά πίσω τα παιδιά του BrainDrain η γενέτειρα; Όντως «στερέψαμε» από «μυαλά» στην Ελλάδα; Μήπως αυτό είναι ένας ακόμη μύθος; Τα στοιχεία του ΟΑΕΔ αποδεικνύουν ότι χιλιάδες νέοι με πτυχίο παραμένουν στην Ελλάδα άνεργοι. Και μαζί με τους ήδη απασχολούμενους πτυχιούχους, μάλλον επάρκεια και με το παραπάνω έχουμε από καλά, γερά ελληνικά «μυαλά».

Μήπως τελικά αυτό που χρειάζεται, είναι μία εθνική στρατηγική όχι για να τα φέρουμε πίσω, αλλά για να κρατήσουμε γερή την επαφή των παιδιών του «BrainDrain» με την γενέτειρά τους; Να δημιουργήσουμε, έτσι, νέους γερούς πυλώνες ελληνισμού στο εξωτερικό.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ανάμεσα στα μυαλά του BrainDrain θα αναδειχθούν και νέοι πολιτικοί κι όχι μόνο,αστέρες στις χώρες που ζουν. Μεγάλο όφελος αυτό για την Ελλάδα. Και πρέπει να τους έχουμε κοντά μας. ‘Οχι να τους θυμόμαστε κάθε φορά που θα τους χρειαζόμαστε…