Θα συλλάβουν τον Πούτιν στη σύνοδο κορυφής των BRICS;

Η Νότια Αφρική δηλώνει ότι δεν αποχωρεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, παρά την πρόσκληση του Πούτιν στη Σύνοδο Κορυφής των BRICS.

Δεν υπάρχουν σχέδια για την αποχώρηση της Νότιας Αφρικής από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), όπως είχε προτείνει νωρίτερα ο πρόεδρος Σιρίλ Ραμαφόσα, ανακοίνωσε το γραφείο του στις 25 Απριλίου, επικαλούμενο επικοινωνιακό «λάθος» από το κυβερνών κόμμα ANC.

Συγκεκριμένα υπογράμμισε ότι: «Η προεδρία επιθυμεί να διευκρινίσει ότι η Νότια Αφρική παραμένει υπογράφοντας το Καταστατικό της Ρώμης….Η διευκρίνιση αυτή ακολουθεί ένα λάθος σε ένα σχόλιο που έγινε κατά τη διάρκεια μιας ενημέρωσης των μέσων ενημέρωσης από το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC)».

Ήθελε να φύγει και.. έμεινε

Μόλις δύο ημέρες νωρίτερα, το κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής ανακοίνωσε ότι θα «ακυρώσει» την – επιπόλαιη – απόφασή της για αποχώρηση από το Καταστατικό της Ρώμης.

Η «στροφή» αυτή οφείλεται στο ότι το κυβερνών κόμμα αποφάσισε τον Δεκέμβριο ότι η Νότια Αφρική θα έπρεπε να παραμείνει στο ΔΠΔ και να προσπαθήσει να επιφέρει αλλαγές εκ των έσω, απόφαση που έχει πλέον ανατραπεί.

Το διεθνές ένταλμα σύλληψης σε βάρος του Πούτιν εκδόθηκε, αφού είχε ήδη λάβει την πρόσκλησή του από τη Νότια Αφρική για τη σύνοδο κορυφής των BRICS τον Αύγουστο και θα υποχρέωνε τη Νότια Αφρική να τον παραδώσει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης σε περίπτωση που επισκεπτόταν την χώρα.

Τι θα συμβεί εάν ο Πούτιν πατήσει το πόδι του στη Νότια Αφρική

Ο Πούτιν σε περίπτωση που προσγειωθεί στη Νότια Αφρική – η και σε οποιοδήποτε άλλο κράτος συμβαλλόμενο με το ΔΠΔ – θα συλληφθεί, βάσει του άρθρου 86 του καταστατικού του ΔΠΔ και του εσωτερικού δικαίου

Από αυτά (123 στο σύνολο), τα 33 είναι αφρικανικά κράτη. Όπως και αυτό που πρόκειται να φιλοξενήσει τη 15η σύνοδο κορυφής του μπλοκ Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Νότιας Αφρικής (BRICS) στο Ντέρμπαν.

Σε παρόμοια κατάσταση είχε βρεθεί η Νότια Αφρική όταν το 2015 ο πρόεδρος του Σουδάν, Ομάρ Αλ Μπασίρ, επισκέφθηκε τη χώρα για να συμμετάσχει σε σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών της Αφρικανικής Ένωσης.

Σύμφωνα μετο ΔΠΔ, ήταν υποχρεωμένη να συλλάβει τον Αλ Μπασίρ, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή Νταρφούρ του Σουδάν.

Η κυβέρνηση, τότε υπό την προεδρία του Τζέικομπ Ζούμα, αρνήθηκε να τον συλλάβει, επικαλούμενη την ασυλία από τη δίωξη των εν ενεργεία αρχηγών κρατών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Οι επιπτώσεις και τα διλήμματα

Σε περίπτωση που δε συλλάβουν τον Ρώσο ηγέτη, μια πιθανή επίπτωση είναι ότι η Νότια Αφρική θα μπορούσε να χάσει τους προνομιακούς εμπορικούς όρους.

Για παράδειγμα, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη μεταχείριση των εξαγωγών της προς τις ΗΠΑ στο πλαίσιο του νόμου για την ανάπτυξη και τις ευκαιρίες της Αφρικής (AGOA).

Η AGOA χρησιμοποιήθηκε πρόσφατα ως τιμωρητικό «εργαλείο» κατά της Αιθιοπίας, της Γκάμπια και του Μάλι για “αντισυνταγματικές αλλαγές κυβερνήσεων” και “σοβαρές παραβιάσεις των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων”.

Είναι σημαντικό ότι το εμπόριο της Νότιας Αφρικής με τις ΗΠΑ υπερβαίνει κατά πολύ αυτό με τη Ρωσία.

Σε περίπτωση που ο Πούτιν παρευρεθεί στην επικείμενη σύνοδο κορυφής των BRICS και η κυβέρνηση του Ραμαφόσα δεν τον συλλάβει, αυτό θα σήμαινε ότι η Νότια Αφρική παραβιάζει την εσωτερική νομοθεσία καθώς και το σύνταγμά της.

Επιλογές

Πρώτον, η Νότια Αφρική θα πρέπει να συνεχίσει να απευθύνει πρόσκληση στη Ρωσία να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής. Αλλά, μέσω της διπλωματικής οδού, να ζητήσει να ηγηθεί της ρωσικής αντιπροσωπείας ο υπουργός Εξωτερικών της, Σεργκέι Λαβρόφ.

Δεύτερον, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID, κατέστη σαφές ότι η φυσική παρουσία σε διεθνείς συναντήσεις αρχηγών κρατών μπορεί να αντικατασταθεί μέσω βίντεο.

Η ανάγκη υπογραφής των εγγράφων της συνόδου κορυφής από τους αρχηγούς κρατών δεν αποτελεί εμπόδιο για την συμμετοχή μέσω βίντεο. Ο Πούτιν μπορεί να υπογράψει τα έγγραφα ηλεκτρονικά ή μετά τη σύνοδο κορυφής, εάν απαιτείται μη ηλεκτρονική υπογραφή.

Σύμφωνα με το dikaiologitika.gr η  μπάλα βρίσκεται τώρα στο γήπεδο της νοτιοαφρικανικής κυβέρνησης. Η ελπίδα είναι ότι θα λάβει τη σωστή απόφαση, η οποία θα είναι προς το συμφέρον της χώρας και του λαού της – όχι της Ρωσίας ή των ΗΠΑ, ιδίως δεδομένου ότι καμία από τις δύο μεγάλες δυνάμεις δεν έχει υπογράψει το καταστατικό του ΔΠΔ.