Αρθρογραφία

Το αγαθό της ελευθερίας

Ακούστε το άρθρο

Η ελευθερία αποτελεί αναμφίβολα τον ακρογωνιαίο λίθο της ατομικής και κοινωνικής ζωής και τη βασικότερη προϋπόθεση της ευτυχίας και της καταξίωσης της ανθρώπινης ύπαρξης. Παρά, όμως, την εδραίωση της δημοκρατίας και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις σύγχρονες κοινωνίες, υπάρχουν σημαντικοί παράγοντες που απειλούν και υπονομεύουν την εσωτερική ελευθερία και κατ’ επέκταση την ευτυχία του.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διακρίνουν την προσωπικότητα του ανθρώπου, ώστε να είναι βαθύτερα ελεύθερος?
Αναμφισβήτητα, το κυρίαρχο χαρακτηριστικό που διακρίνει τον ελεύθερο άνθρωπο είναι η πλατιά πνευματική καλλιέργεια. Ο ελεύθερος άνθρωπος δηλαδή, έχει μία πολύπλευρη και σφαιρική γνώση,  η οποία του επιτρέπει να ερμηνεύει το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπτύσσεται. Είναι σε θέση λοιπόν,  να σχηματίσει μία ολοκληρωμένη εικόνα για τον κόσμο απαλλαγμένος από τα δεσμά των προκαταλήψεων και του δογματισμού.
Ο ελεύθερος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος, ο οποίος γνωρίζει καλά τον εαυτό του. Το αγαθό της αυτογνωσίας τον συντροφεύει συνεχώς ως πολύτιμος αρωγός ως προς την κατανόηση των πραγματικών επιθυμιών και αναγκών του,ώστε να διαμορφώνει μία αυτόνομη και ελεύθερη στάση ζωής, θεραπευοντας παράλληλα τις αδυναμίες του.
Και η κριτική ικανότητα και η ηθική ακεραιότητα είναι τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν την προσωπικότητα του ελεύθερου ανθρώπου. Γιατί ο ελεύθερος άνθρωπος δεν μπορεί παρά να είναι ο σκεπτόμενος άνθρωπος. Αυτός που έχει οικοδομήσει ένα στέρεο κώδικα αξιών, ώστε να προστατεύεται από τους πάσης φύσεως μηχανισμούς χειραγώγησης. Παράλληλα, σε γερά θεμέλια είναι οικοδομημενος και ο ηθικός αξιακος του κώδικας, ο οποίος του επιτρέπει να τιθασευει τα πάθη και τα ένστικτα του,ώστε να οδεύει σταθερά και συνειδητά στην ηθική πράξη.
Είναι ένα ασυμβίβαστο πνεύμα. Ένας πολίτης με αυτονομία σκέψης και δράσης, απομακρυσμένος από τον κίνδυνο της ιδεολογικής αλλοτρίωσης και της υποταγής στα κοινωνικά επιβαλλόμενα πρότυπα. Η πνευματική μονομέρεια δε βρίσκει χώρο να ριζώσει στη σκέψη και στη δράση του. Επαγρυπνα, αφουγκράζεται και ψυχανεμιζεται τη σημερινή πολύπλοκη Και πολυδιάστατη πραγματικότητα.
Ο ελεύθερος άνθρωπος είναι ο ψυχικά δυνατός άνθρωπος. Η υπομονή και η επιμονή, η ισχυρή θέληση και η αποφασιστικότητα, η ανδρεία και η γενναιότητα της ψυχής, είναι οι δυνάμεις του, οι αρωγοί του και οι πολύτιμοι συνοδοιπόροι του στον αγώνα του να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής, ούτως ώστε ως γενναίος μαχητής να τις υπερκερασει, για να συναντήσει το αγαθό της ελευθερίας και της ευτυχίας.
Τους δαίμονες του υλισμού, της ματαιοδοξίας, της ανάγκης για δόξα και εξουσία τους έχει ξορκίσει. Η επικράτηση του αυτιστικού υλισμού ως πρότυπο ζωής, η εμπλοκή στο φαύλο κύκλο της απόκτησης και κατανάλωσης των αγαθών, η επιδίωξη της αυτοπροβολής και η μάταιη δράση για την άσκηση της εξουσίας είναι τακτικές που σίγουρα δεν χαρακτηρίζουν τον ελεύθερο άνθρωπο. Γιατί ο ελεύθερος άνθρωπος δεν εγκλωβίζεται σε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής που του δημιουργεί συνεχώς αισθήματα στέρησης, ανικανοποιησης και χειραγώγησης. Η πνευματική του αυτονομία δεν του επιτρέπει να αυτοενεχυριασει την ελεύθερη βούληση του,το ίδιον γνώρισμα του ελεύθερου ανθρώπου.
Η κατάκτηση της ελευθερίας λοιπόν,  αποτελεί αναντίρρητα έναν αγώνα διαρκή και επίπονο. Βέβαια, η επίτευξη αυτού του στόχου προϋποθέτει πνευματικές αρετές, ψυχικά χαρίσματα και υγιείς ηθικές αξίες. Γιατί το ακροτατον πάντων των πρακτων αγαθών,  η ελευθερία, ταυτίζεται με το βελτιστον ηθικόν αγαθόν.

Όλη η επικαιρότητα