Ιστορικά

Το τσουνάμι που “έσωσε” τους θησαυρούς της Αρχαίας Ολυμπίας από τον Βρετανό αρχαιοκάπηλο Κόκερελ

Μέχρι το 1875 ο αμύθητος αρχαιολογικός θησαυρός της αρχαίας Ολυμπίας παρέμενε θαμμένος.
Ακούστε το άρθρο

Μέχρι το 1875 ο αμύθητος αρχαιολογικός θησαυρός της αρχαίας Ολυμπίας παρέμενε θαμμένος στη γη.

Η αποκάλυψή του έγινε από Γερμανούς επιστήμονες και αποτέλεσε σημείο καμπής στα παγκόσμια αρχαιολογικά χρονικά. Στην αρχική φωτογραφία απεικονίζονται ανασκαφείς και ντόπιοι εργάτες. Έως τότε, τα χώματα και τα βράχια που τον είχαν καταπλακώσει, κράτησαν μακρυά τους επίδοξους αρχαιοκάπηλους που τον αναζητούσαν.

Πως γλύτωσε η Ολυμπία από τον αρχαιοκάπηλο Κόκερελ

Μια τέτοια ομάδα “αρχαιολατρών” έφτασε στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα τον Απρίλιο του 1811 με επικεφαλής έναν 23χρονο βρετανό αριστοκράτη, ονόματι Τσαρλς Ρόμπερτ Κόκερελ. Ο Κόκερελ και οι συνεργάτες του επισκέφθηκαν πρώτα το Ναό της Αφαίας στην Αίγινα, από όπου άρπαξαν τα γλυπτά των αετωμάτων, κι έπειτα έστησαν εργοτάξιο στο Ναό του Επικούριου Απόλλωνα στην Ηλεία, απ’ όπου άρπαξαν γλυπτά τμήματα της ζωφόρου. Στον αρχαίο ναό, που βρίσκεται κοντά στην Φιγαλεία, οι ευρωπαίοι περιηγητές έφθασαν μετά από μια άκαρπη αναζήτηση των θρυλούμενων μνημείων της αρχαίας Ολυμπία.

Έχοντας διαβάσει πολλά για την εντυπωσιακή ιστορία της περιοχής, ο Βρετανός ήταν πεπεισμένος ότι η λεία που θα έβρισκε εκεί θα ήταν αμύθητης αξίας. Γι’ αυτό και η απογοήτευσή του ήταν μεγάλη όταν έφτασε στο σημείο και το μόνο που αντίκρισε ήταν μία αχανής ερημωμένη έκταση. Έπειτα από σύντομες και επιφανειακές έρευνες που δεν κατέληξαν πουθενά, ο Κόκερελ και η ομάδα του εγκατέλειψαν την προσπάθεια να βρουν το ναό του Δία, το Στάδιο και τα άλλα σπουδαία μνημεία που αναφέρονταν στα βιβλία, αλλά κανείς δεν είχε δει για αιώνες.

Η Ολυμπία όπως ήταν στην αρχαιότητα. Στους αιώνες που ακολούθησαν ο χώρος καλύφθηκε από τις πλημμύρες των ποταμών Αλφειού και Κλαδέου και από τις κατολισθήσεις του Κρονίου λόφου και η Ολυμπία πέρασε στη λησμονιά με τα ερείπια καλυμμένα από επίχωση 5-7 μέτρων. Η περιοχή ονομάσθηκε Αντίλαλος και μόλις το 1766 εντοπίσθηκε η θέση του αρχαίου ιερού.

Η ανασκαφή της Ολυμπίας

Στην πραγματικότητα, ο θησαυρός που αναζητούσαν βρισκόταν «κάτω από τη μύτη τους». Η αρχαία Ολυμπία ήταν θαμμένη πολλά μέτρα κάτω από τη γη Από το 393 π Χ όποτε και τελέστηκαν οι τελευταίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, το αρχαίο ιερό είχε αφεθεί στην τύχη του. Με το πέρασμα των αιώνων, διαδοχικοί σεισμοί και πλημμύρες το βύθιζαν όλο και πιο βαθιά στο έδαφος.

Η επικρατούσα θεωρία υποστηρίζει ότι το τελειωτικό χτύπημα στις αρχαιότητες της Ολυμπίας δόθηκε από ένα σαρωτικό τσουνάμι, το οποίο έφτασε μέχρι την αρχαία πολιτεία και την έθαψε ολοσχερώς.

Το Φιλιππείο είναι το μοναδικό κυκλικό οικοδόμημα της Άλτεως και ένα από τα ωραιότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Αφιερώθηκε στο ιερό του Δία από το Φίλιππο Βd, βασιλιά της Μακεδονίας, μετά τη νίκη του στη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ.Αριστερά η εικόνα μετά την αναστήλωσή του με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων 2004. Το Μουσείο του Βερολίνου για το σκοπό αυτό επέστρεψε δέκα αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονταν στην συλλογή του. Δεξιά γραφιστική απεικόνιση όπως ήταν στην αρχαιότητα.

Οι Γερμανικές ανασκαφές 

Ανά περιόδους, διάσπαρτα αρχαιολογικά ευρήματα έβγαιναν στην επιφάνεια. Ποτέ, όμως, δεν είχαν δρομολογηθεί οργανωμένες έρευνες.

Η πρώτη ανασκαφή στο χώρο διεξήχθη το 1829 από τη Γαλλική Επιστημονική Αποστολή στην Πελοπόννησο, με επικεφαλής το στρατηγό N. J. Maison.

Τότε αποκαλύφθηκε μέρος του ναού του Δία και τμήματα των μετοπών που τον κοσμούσαν, πολλά από τα οποία μεταφέρθηκαν στο Μουσείο του Λούβρου.

Η συστηματική έρευνα του ιερού άρχισε το 1875 από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Τη χρονιά εκείνη, το γερμανικό κράτος χρηματοδότησε μία μεγάλη ανασκαφή προκειμένου να αποκαλυφθούν όλα τα κρυμμένα μυστικά της περιοχής. Η αποστολή αυτή σηματοδότησε ένα πριν κι ένα μετά στα παγκόσμια αρχαιολογικά χρονικά. Μέχρι τότε, η αρχαιολογία θύμιζε περισσότερο κυνήγι θησαυρού.

Αντίθετα, οι γερμανικές ανασκαφές στην Ολυμπία διήρκεσαν έξι χρόνια, έγιναν βασιζόμενες σε σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και ήταν πλήρως στοχευμένες. Βέβαια, το πιο σημαντικό ήταν ότι είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα

Πηγή: Μηχανή του χρόνου

Όλη η επικαιρότητα