Αποδράσεις

Κράνα: Ξεχασμένη από θεούς και ανθρώπους

krana.jpg
Ακούστε το άρθρο

Ανεβαίνοντας προς τον παλιό δήμο Αλιφείρας, συνήθως έστριβα αριστερά προς την ξακουστή Ιερά Μονή Σεπετού όταν έφτανα στις Αμυγδαλιές. Αυτή τη φορά αποφάσισα να στρίψω δεξιά και να το πάω μέχρι τέρμα, για να φτάσω στην περίφημη Κράνα, έναν οικισμό του δήμου Ανδρίτσαινας-Κρεστένων, ο οποίος κατοικείται από αρκετούς νέους αλλά μοιάζει –και είναι- ξεχασμένος από την ίδια τη Μοίρα.

Η μέρα βροχερή, όχι κατάλληλη για οδήγηση. Ο δρόμος για να φτάσεις στα 860 μέτρα, -τοσο είναι το υψόμετρο στην Κράνα- δύσβατος εξαιτίας των κατολισθήσεων.  Ο γκρεμός επιβλητικός, προκαλεί δέος αλλά και ζαλάδα όταν τον κοιτάς. Μεγαλοι ορεινοί όγκοι περιφρουρούν το οδικό δίκτυο, το οποίο θυμίζει… Τουρκοκρατία. Με αρκετή προσοχή και χαμηλή ταχύτητα έφτασα στο κέντρο της Κράνας – πλατεία δεν υπάρχει στο χωριό. Ξεκίνησα το περπάτημα ντυμένος καλά για να μπορώ να αγνοώ τις ρανίδες της βροχής. Τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια διατηρούν αγέρωχη την ιστορική ταυτότητα της Κράνας, ένα χωριό που χάνεται στα βάθη των αιώνων, από την εποχή της Βενετοκρατίας. Όπως αναφέρουν οι κάτοικοι της Κράνας, ο οικισμός πρωτοαπαντήθηκε σε γραπτή πηγή το 1689 στην απογραφή, με 9 άνδρες πληθυσμό!

Το όνομά της το πήρε από τους καρπούς του θαμνοειδούς φυτού κρανιά, που ευδοκιμούσε στην περιοχή επί δεκαετίες και το οποίο χρησιμοποιείται για την παρασκευή ποτών, γλυκών και μαρμελάδας. Ένεκα της θέσης του, αποτέλεσε ιδανικό ορμητήριο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης για τους Έλληνες, ενώ για Οθωμανούς και Αιγύπτιους έμεινε όνειρο απατηλό η κυριαρχία, αφού δεν μπόρεσαν ποτέ να την κυριεύσουν. «Είμαστε τα δεύτερα Σφακιά» τονίζει ο 74χρονος Σωκράτης Βασιλόπουλος.

Η ορεινή και δασωμένη του θέση όμως αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξή του και στην ευημερία των κατοίκων, αφού η οδική πρόσβαση ήταν πάρα πολύ δύσκολη. Μεταπολεμικά, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων, το χωριό αριθμούσε περίπου 250-300 κατοίκους πληθυσμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1951 είχε 70 μαθητές και μαθήτριες στο σχολείο. Οι τελευταίοι 15 μαθητές όμως έφυγαν από το σχολείο στα τέλη του 1990, καθώς το σχολείο έκλεισε οριστικά και απέμειναν μόνο τα γοητευτικά κτίρια να το θυμίζουν… Η πλειονότητα των κατοίκων ασχολούνταν –και ασχολείται ακόμα και σήμερα- με την κτηνοτροφία κατά κύριο λόγο. «Και την ανεργία…», συμπληρώνει ο 34χρονος Λεωνίδας Παναγόπουλος, μόνιμος κάτοικος Κράνας, ο οποίος τόνισε ότι «ειδικά για τους νέους η κατάσταση είναι απελπιστική.  Μεροκάματο δεν υπάρχει, η κτηνοτροφία είναι βιοπάλη, το κόστος είναι δυσβάσταχτο. Είμαστε ξεχασμένοι από τους πάντες».

Σήμερα η Κράνα έχει περίπου 100 μόνιμους κατοίκους, ενώ αξιοσημείωτο είναι το ότι παρά τα προβλήματά της έχει αρκετούς νέους. «Είναι 20 μικρά παιδιά στο χωριό και δεν έχουν μια πλατεία ή μια παιδική χαρά για να παίξουν. Απομακρύνουμε τα αυτοκίνητα κάθε φορά για να μπορέσουν να χαρούν λίγο παιχνίδι», αναφέρει ο 33χρονος Ηλίας Παναγόπουλος, ο οποίος δηλώνει ευθαρσώς ότι στην Κράνα δεν έχει κανένα ουσιαστικό έργο για να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων, αφού δεν υπάρχει χώρος ούτε για να ταφούν οι νεκροί στο νεκροταφείο, αναφέροντας ότι ξεκίνησαν εργασίες πριν από έναν χρόνο και έμειναν ημιτελείς.

Φτάνοντας στο υψηλότερο σημείο του χωριού, λίγο πιο πάνω από το νεκροταφείο, διαπιστώνω την εκπληκτική θέα της Κράνας και τη μοναδική της αρχιτεκτονική. Λιθόκτιστες κατοικίες, η όμορφη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, γραφικά στενά που σε προκαλούν να τα περιδιαβαίνεις συνέχεια και να μη χορταίνεις. Διασχίζοντας τους δρόμους, βλέπεις χαριτωμένες γάτες στα περβάζια να περιμένουν  το χάδι σου, αντιλαμβάνεσαι μυρωδιές και αρώματα από σπιτική κουζίνα, ενώ στο καφενείο οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν, τόσο για την κατάσταση του χωριού όσο και για τη γενικότερη πολιτική κατάσταση.

Το παράπονο για την εγκατάλειψη του χωριού είναι έντονο, καθώς η πρόσβαση είναι μαρτύριο. «Από τότε που άνοιξε ο δρόμος, πριν από 4 δεκαετίες, δεν ξανάγινε παρέμβαση. Αγαπώ πολύ το χωριό μου και με λυπεί που το βλέπω σε αυτήν την κατάσταση», αναφέρει ο 74χρονος Σωκράτης Βασιλόπουλος, ο οποίος μένει μόνιμα στην Άνδρο και επισκέπτεται δύο φορές τον χρόνο την Κράνα για να θυμάται πού γεννήθηκε και πού μεγάλωσε.

Κατά την έξοδο από την Κράνα, το τρομακτικό σκηνικό του δρόμου είναι ακόμα πιο αισθητό, καθώς το οδόστρωμα είναι στενό. Από τη μία πλευρά πέτρες από κατολισθήσεις, από την άλλη γκρεμός 500 μέτρων. Όση ομορφιά κρύβει η Κράνα, δυστυχώς άλλο τόσο επικίνδυνη είναι. Το καλοκαίρι ο κόσμος είναι περισσότερος, αφού αρκετοί επιστρέφουν στα πάτρια εδάφη για να θυμηθούν τα νιάτα τους και τον τόπο τους. Είναι κρίμα όμως η γλυκιά επιστροφή στη γενέτειρα να μη συνδυάζεται με χαρά αλλά με προβληματισμό για την απαράλλαχτη κατάσταση ύστερα από 40 χρόνις «προόδου και ευημερίας» της χώρας…

Παναγιώτης Φωτεινόπουλος

Όλη η επικαιρότητα