ΠΔΕ: Ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης, έγκαιρης προειδοποίησης και μείωσης του κινδύνου από δασικές πυρκαγιές

Ανοικτό Ηλεκτρονικό Διαγωνισμό άνω των ορίων για την υλοποίηση του έργου ανάπτυξης ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης, έγκαιρης προειδοποίησης και μείωσης του κινδύνου από δασικές πυρκαγιές εκτιμώμενης αξίας 4.960.000 διακηρύσσει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

Αντικείμενο της σύμβασης είναι η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης, έγκαιρης προειδοποίησης και μείωσης του κινδύνου από δασικές πυρκαγιές στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας συνδυάζοντας σύγχρονες και καινοτόμες τεχνολογίες επιτήρησης και αναγνώρισης πυρικών συμβάντων και στατικών/δυναμικών πυρικών παραμέτρων.

Η υλοποίηση της σύμβασης στοχεύει να ενισχύσει δραστικά την αποτελεσματικότητα και την επιχειρησιακή ικανότητα του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Κέντρου Πολιτικής Προστασίας (Π.Ε.ΚΕ.Π.Π.) της ΠΔΕ στο πλαίσιο λειτουργίας του Εθνικού Μηχανισμού Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων και ειδικότερα στο επίπεδο της πρόληψης, παρακολούθησης και έγκαιρης ανίχνευσης δασικών πυρκαγιών.

Σημαντικότερη η ειδοποίηση από την διαχείριση

Σύμφωνα με την Ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία, η έγκαιρη ειδοποίηση σε περίπτωση πυρκαγιάς είναι σημαντικότερη από τη διαχείριση αυτής γιατί μειώνει τις καταστροφές και το κόστος καταστολής. Είναι αποδεδειγμένο και γενικά παραδεκτό ότι, όταν μια δασική πυρκαγιά εξαπλωθεί, είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Αντίθετα, στα αρχικά στάδια είναι εύκολη η κατάσβεση κάθε πυρκαγιάς, ακόμα και με πεπερασμένο εξοπλισμό.

Σήμερα, η παρατήρηση και ειδοποίηση για την ύπαρξη πυρκαγιάς από την πολιτεία συνήθως γίνεται με εποχικούς πυροσβέστες ή/και εθελοντές από παρατηρητήρια (πυροφυλάκια, θέσεις παρατήρησης) και περιπολίες.

Ωστόσο, η συγκεκριμένη μέθοδος έχει αρκετούς περιορισμούς, τόσο ως προς την περιορισμένη ικανότητα του ανθρώπινου ματιού να αντιληφθεί φωτιά ή καπνό (ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της νύχτας αλλά και σε μακρινή απόσταση) όσο και ως προς το πλήθος των διαθέσιμων εθελοντών/ πυροσβεστών, το πλήθος των οποίων μεταβάλλεται σε ετήσια βάση.

Παράλληλα, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των άμεσων και έμμεσων συνεπειών της, έχει παρατηρηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο μία αυξητική τάση στον αριθμό των πυρκαγιών, ενώ η ένταση και το καταστροφικό αποτέλεσμα αυτών φαίνεται επίσης να κλιμακώνεται. Έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες χρήσης της τεχνολογίας για την έγκαιρη ανίχνευση των πυρκαγιών, ωστόσο αυτό που καθιστά τις μέχρι τώρα λύσεις επιχειρησιακά μη αποτελεσματικές ή/και προβληματικές είναι:

• Η αδυναμία εγκατάστασης σε μεγάλες δασικές εκτάσεις.
• Το μεγάλο ποσοστό λανθασμένων συναγερμών.
• Η αδυναμία ακριβούς εντοπισμού της εστίας της φωτιάς.

Η παρούσα σύμβαση έρχεται να καλύψει τα κενά των υφιστάμενων λύσεων και να συμβάλλει αποτελεσματικότερα στην ανίχνευση και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών που είναι πιθανόν να εμφανισθούν, διαφυλάττοντας το περιβάλλον αλλά και τις μοναδικές αισθητικές και φυσικές αξίες που φιλοξενεί ένα δάσος.

Τα περισσότερα συστήματα προσπαθούν να αντικαταστήσουν ή να περιορίσουν την ανθρώπινη συμμετοχή στην διαδικασία ανίχνευσης μιας πυρκαγιάς, αλλά αποτυγχάνουν γιατί πάντα υπάρχει ο παράγοντας της αμφιβολίας και του λάθους ως προς την επιτυχή πρόβλεψη για την έναρξη μιας πυρκαγιάς. Το παρόν σύστημα δεν προσπαθεί να αφαιρέσει από τον άνθρωπο τον ουσιαστικό ρόλο στην προσπάθεια έγκαιρης ανίχνευσης μιας πυρκαγιάς, αλλά έρχεται να λειτουργήσει ως ένα εργαλείο που θα βοηθήσει στην αναγνώριση της έναρξης μιας πυρκαγιάς για να βοηθήσει στην έγκαιρη λήψη των απαραίτητων αποφάσεων.

Το προτεινόμενο ολοκληρωμένο σύστημα επιτήρησης, έγκαιρης προειδοποίησης και μείωσης του κινδύνου από δασικές πυρκαγιές είναι ένα Σύστημα Υποβοήθησης Λήψης Απόφασης για την έγκαιρη Ανίχνευση Πυρκαγιών και θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία σε σχεδόν πραγματικό χρόνο ενός χάρτη πιθανοτήτων του να έχει ξεκινήσει μια πυρκαγιά σε συγκεκριμένο σημείο του δάσους.

Οι βασικές καινοτομίες

Δύο βασικές καινοτομίες που εισάγει το προτεινόμενο σύστημα και οι οποίες εξασφαλίζουν σε μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητά του σε σχέση με παλιότερα συστήματα είναι:

Α) η χρήση αισθητήρων τύπου Lidar που μπορούν να επιτηρούν και να ανιχνεύσουν πυρικά συμβάντα και παραμέτρους σε μια αρκετά μεγάλη έκταση και να απεικονίζουν τα αποτελέσματα με μεγάλη ακρίβεια

Β) η χρήση προηγμένων αλγορίθμων μηχανικής μάθησης στην ανάλυση και επεξεργασία εικόνας από θερμικές ή/και οπτικές κάμερες, οι οποίοι πλέον λόγω της ραγδαίας ανάπτυξής τους τα τελευταία χρόνια, είναι σε θέση να εντοπίζουν και να κατηγοριοποιούν συμβάντα στο οπτικό ή/και θερμικό πεδίο και να τα χαρακτηρίζουν ως πιθανά πυρικά συμβάντα με πολύ μεγάλη ακρίβεια.

Και οι δύο παραπάνω τεχνολογικές καινοτομίες, πέραν των βασικών πλεονεκτημάτων που προσδίδουν στην ακρίβεια εντοπισμού της θέσης της πυρκαγιάς και της έγκαιρης ενημέρωσης, έχουν συνδυαστικά ένα ακόμα πλεονέκτημα, αυτό της μη εξάρτησης από τις συνθήκες φωτός και καιρικών φαινομένων.
Με τον τρόπο αυτό η ανίχνευση δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από το αν γίνεται μέρα ή νύχτα και αν έχει περισσότερο ή λιγότερο καλό καιρό.

Έτσι με την υλοποίηση της παρούσας σύμβασης δημιουργείται ένα καινοτόμο σύστημα το οποίο, εκτός της έγκαιρης ειδοποίησης και τον εντοπισμό ενός πυρικού φαινομένου, θα έχει τη δυνατότητα να δώσει στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Κέντρο Πολιτικής Προστασίας (Π.Ε.ΚΕ.Π.Π.) της ΠΔΕ, στις πυροσβεστικές δυνάμεις και σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς το ακριβές στίγμα της εστίας, την πιθανή κατεύθυνση της πυρκαγιάς καθώς και εικόνα σε πραγματικό χρόνο της εξέλιξης του συμβάντος.
Θα είναι ένα σύστημα το οποίο θα εποπτεύει επί 24ώρου βάσεως μία έκταση αρκετών δεκάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων και θα ενημερώνει αυτόματα τους αρμόδιους φορείς σε περιπτώσεις αναγνώρισης συμβάντος πυρκαγιάς.